Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Kripto Varlıklarda Stake Etmek Kavramı Nedir? (Staking-Kilitleme) Nasıl Çalışır? Türleri, Avantaj Ve Riskleri Nelerdir? Geleceğin Finans Ekosistemindeki Rölü

Stake Etmek (Kavramı) Nedir?

Stake etmek, kripto para piyasasında sıklıkla kullanılan (Staking) kelimesinin Türkçe karşılığıdır. Kripto parayı belirli bir süre kilitleyen kullanıcılar, kripto parayı stake etmiş olurlar. Stake etme süreci her kripto paradan kripto paraya değişebilmektedir. Bazı platformlar “Coin” stake etmek için birden fazla kilitleme seçeneği sunarak hem kısa hem uzun vadeli stake etme imkân sağlamaktadırlar. Yine aynı şekilde bazı platformlar pasif gelir vaat ederken, bazı platformlar ise “Coin” kilitleme karşılığında ödül olarak ürün ve hizmet sunabilmektedirler. Bunun haricinde kripto para borsalarının veya cüzdan hizmet sağlayıcılarının stake adı altında verdiği bir hizmet vardır. Bazı platformlarda bu hizmet kazan veya farklı bir isimle de lanse edilebilir. Kripto para borsaları veya cüzdan hizmet sağlayıcıları tarafından verilen bu hizmet, ağda doğrulama işlemlerini içermez fakat kripto varlıklarını stake eden kullanıcılar yine ödüllendirilir. Bu işlem türünde kullanıcıların kripto para varlıkları platform tarafından belirli periyotlarda veya esnek olarak kilitlenir. Stake denildiğinde genellikle ilk olarak düşünülen kavramlardan ikisi, Proof of Stake (PoS) ve Proof of Work (PoW)’tur.

I-Proof of Stake (PoS): Kripto para birimlerinin blok zinciri ağlarında kullanılan bir konsensüs algoritmasıdır. Bu algoritma, blok zincirinin güvenliğini ve bütünlüğünü sağlamak için blokları doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak amacıyla kullanılmaktadır. PoS, enerji tüketimi ve merkeziyetsizlik açısından daha verimli bir alternatif olarak Proof of Work (PoW) algoritmasına göre ön plana çıkmaktadır.

II-Proof of Work (PoW): Kripto para madenciliği denildiğinde öncelikli yöntemdir. Blok zinciri ağlarında kullanılan ilk konsensüs algoritmasıdır ve Bitcoin ile birlikte popülerlik kazanmıştır. PoW algoritması, blok zincirinin güvenliğini ve bütünlüğünü sağlamak için madencilerin karmaşık matematiksel problemleri çözmesini gerektirir. Bu süreç, ağdaki işlemlerin doğrulanması ve yeni blokların oluşturulması için kullanılır. Özünde bir stake yöntemi sayılmaz.

Staking (Kilitleme)Türleri Nelerdir?

-Soğuk Staking (Cold Staking): Stake edilen kripto paraların çevrimdışı bir cüzdanda tutulduğu bir yöntemdir. Kripto paraların internete bağlı olmayan bir cüzdanda saklanması, bu yöntemi özellikle güvenlik açısından avantajlı kılmaktadır.

-Masternode Staking: Belirli miktar kripto para yatırarak bir masternode çalıştırmayı gerektiren bir yöntemdir. Masternode, ağın güvenliğini ve işleyişini sağlamak için belirli görevleri yerine getirmektedir.Buradaki görevler Proof of Stake ile kıyaslandığında daha zorludur, yatırılması gereken kripto para miktarı daha fazladır.

-Staking Havuzu: Kullanıcıların güçlerini birleştirerek daha fazla kazanç elde etmelerini sağlayan bir yöntemdir. Farklı kullanıcıların kripto paraları bir araya getirilir ve stake işlemi toplu bir şekilde gerçekleştirilir.

-Likit Staking: Kullanıcıların kilitledikleri kripto paraları bozmadan likiditeye erişmelerini sağlayan bir yöntemidir. Böylece stake işlemi gerçekleştirenler, DeFi (merkeziyetsiz finans) uygulamalarında işlem yapabilmektedir.

-Esnek Staking: Kullanıcıların istedikleri zaman stake ettikleri kripto paraları çekebilecekleri bir staking modelidir. Bu yöntem, kullanıcıların likidite ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde yanıt vermesini sağlar. Bu işlem türünden de yine ağ üzerinde değil, kripto para borsaları veya cüzdan hizmet sağlayıcılarının verdiği bir hizmet kullanılarak faydalanılabilir.

Stake Etmenin Kritik Noktaları Nelerdir?

-Kripto Paraya Karar Verilmesi: Staking yaparken ilk adım, ideal kripto parayı seçmektir. Her kripto para staking için uygun değildir. Staking ödülleri, kilitleme süreleri ve staking gereksinimleri gibi faktörler göz önünde bulundurularak stake edilecek kripto paraya karar verilmelidir.

-Staking Platformlarının Belirlenmesi: Staking yapmak için çeşitli platformlar bulunur. Cüzdan, borsa, ağ tabanlı gibi staking platformları arasından ihtiyaca en uygun olana karar verilmeli. Platformların sunduğu getiri oranları, güvenlik özellikleri ve kullanıcı deneyimi gibi kriterler karşılaştırarak ideal seçim yapılmalı.

-Güvenliği Ön Planda Tutulması: Kripto para staking yaparken güvenlik önemli bir faktördür. Cüzdanın güvenliğini sağlamak için güçlü ve benzersiz bir şifre kullanılmalıdır. Mümkünse iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) etkinleştirilmesi tavsiye edilir. ve cüzdanınızı güncel tutun. Soğuk staking yapıyorsanız, cüzdanınızı çevrimdışı bir cihazda saklayarak güvenliği artırabilirsiniz.

-Kilitleme Sürelerinin Göz Önünde Bulundurulması: Staking yaparken kripto paraların belirli bir süre boyunca kilitlenmesi gerekebilir. Bu kilitleme süreleri, stake edilen varlıklara erişimi sınırlandırabilir. Kilitleme sürelerinin dikkate alınarak likidite ihtiyaçlarının planlanması ve acil durumlar için yeterli likiditeye sahip olunması önemlidir.

-Getiri Oranlarını Araştırın: Stake işlemi yapılacak kripto paralar ve platformlar, farklı getiri oranları sunabilir. Getiri oranlarının araştırılarak en faydalı olanların belirlenmesi gerekir. Tabii bunu yaparken risk getiri dengesi, kripto paranın veya stake platformunun ne kadar güvenli olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

-Ağın Sağlamlığı ve Geleceği Değerlendirilmeli: Staking yapılacak ağın sağlamlığını ve gelecekteki potansiyelini değerlendirilmelidir. Güçlü bir topluluğa, sağlam bir teknik temele ve iyi bir gelişim yol haritasına sahip olan projeler genellikle daha güvenilir olarak kabul edilir. Ağın gelişim sürecini ve ekibin geçmiş performansı da bu kapsamda incelenmelidir.

-Staking Maliyetlerini Hesaba Katılmalı: Stake işleminin gerçekleştirilmesi için platformlar ve cüzdan hizmet sağlayıcıları belirli ücretler talep edilebilir. Staking yapmadan önce, bu kapsamda ücret politikaları ve maliyetleri incelenebilir ve getiri hesaplamalarına dahil edilebilir.

-Portföy Çeşitlendirmesi: Staking yapılırken tek bir kripto paradan ziyade birden fazla kripto para tercih edilebilir. Farklı projelerin tercih edilmesi, piyasadaki volatiliteye karşı bir önlem olabilir, potansiyel kazançları artırabilir.

-Güncelliğin Korunması: Kripto para piyasası hızlı bir şekilde değişebilir. Stake yapılan projeler ve platformlar hakkında güncel bilgi sahibi olunması önemlidir. Gelişmelerin, güncellemelerin ve potansiyel risklerin takip edilmesi ve gerektiğinde staking stratejisinin gözden geçirilmesi gerekir.

Stake Etmenin Avantajları Nelerdir?

-Getiri Sağlama: Staking, kripto para sahiplerine getiri imkanı sunmaktadır. Stake edilen kripto paralar üzerinden düzenli ödüller (promosyon) kazanılabilir. Bu staking ödülleri, genellikle yıllık yüzdelik getiriler (APR) olarak hesaplanır ve stake ettiğiniz miktara bağlı olarak artar.

-Ağın Güvenliğine Katkıda Bulunma: Staking, blok zinciri ağının güvenliğini artırır. Stake eden kullanıcılar, ağın doğrulama süreçlerine katılarak ağın güvenliğini sağlar ve merkeziyetsiz yapısını korur.

-Düşük Enerji Tüketimi: Staking, Proof of Work (PoW) algoritmasına kıyasla çok daha az enerji tüketir. Bu noktada da daha çevreci bir tutum sergilediği söylenebilir.

-Fiyat Artışlarından Yararlanma: Stake edilen kripto paraların değeri normal piyasa döngüsü içerisinde zamanla artış gösterebilir. Böyle bir durum olması halinde, hem kripto paranın değer artışından hem de staking ödüllerinden çift yönlü bir kazanç sağlanabilir.

-Daha Az Volatilite: Staking ile kripto paralar cüzdanlarda kilitlenir. Bu da kripto paraların dolaşımdaki arzını azaltacağı için fiyat volatilitesini düşürebilir.

-Düşük Giriş Bariyerleri: Staking yapmak için yüksek teknoloji bilgisi veya büyük sermaye gerektirmez. Bu, staking işlemine daha fazla insanın katılmasını teşvik eder.

-Farklı Seçenekler ve Çeşitlendirme: Staking, birçok farklı kripto para için yapılabilir. Bu, staking ile yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmelerine, yani farklı projelere yatırım yapmalarına olanak tanır. Bu piyasa volatilitesine karşı önlem alınmasına yardımcı olabilir ve potansiyel kazanç artırılabilir.

Stake Etmenin Riskleri Nelerdir?

-Piyasa Volatilitesi: Stake edilen kripto paraların değeri düşebilir ve bunun sonucunda staking ödülleri de düşebilir.

-Kilitlenme Süreleri: Staking işlemleri genellikle belirli bir kilitlenme süresi gerektirir. Bu süre zarfında, stake ettiğiniz kripto paralara anında erişilemeyebilir. Bu da acil likidite ihtiyaçlarının karşılanmasında zorluk yaşatabilir.

-Teknik ve Operasyonel Hatalar: Staking işlemleri sırasında yapılan teknik veya operasyonel hatalar sonucunda staking işlemleri başarısız olabilir, sahip olunan kripto paralar kaybolabilir.

-Delegasyon: Bazı staking modellerinde, kullanıcılar kripto paralarını doğrulayıcılara veya staking havuzlarına delegelerler. Bu durumda, delegasyon yapılan doğrulayıcının güvenilir olması önemlidir. Güvenilmez veya kötü niyetli bir doğrulayıcı, staking ödülleri çalabilir.

Staking ile Mining Arasındaki Farklar Nelerdir?

Staking ve mining (madencilik), her ikisi de kripto para ağlarının güvenliğini sağlamak ve işlemleri doğrulamak için kullanılan yöntemlerdir. Ancak bu iki yöntem arasında temel farklar bulunmaktadır:

I- Konsensüs Mekanizması:

Mining (madencilik): Proof of Work (PoW) mekanizmasını kullanır. Bu sistemde madenciler, karmaşık matematiksel problemleri çözerek yeni bloklar oluşturur ve ödül kazanır. Staking: Proof of Stake (PoS) mekanizmasına dayanır. Kullanıcılar, varlıklarını bir süreliğine kilitleyerek ağın güvenliğine katkıda bulunur ve bu katkılarından dolayı ödüllendirilir.

II- Enerji Tüketimi:

Mining: Madencilik, yüksek enerji tüketen donanımlara ihtiyaç duyar. Bu nedenle çevresel etkileri oldukça fazladır.

Staking: Daha çevre dostu bir yöntemdir çünkü kullanıcılar yalnızca varlıklarını kilitleyerek katılım sağlar ve ek donanım gereksinimi yoktur.

 III- Donanım Gereksinimi:

Mining (madencilik): Özel madencilik donanımları (ASIC, GPU gibi) gerektirir. Bu donanımların maliyeti yüksektir ve sürekli bakım gerektirir.

 Staking: Özel bir donanım gerektirmez. Bir cüzdan ve destekleyen bir platform üzerinden kolayca yapılabilir.

 IV- Erişilebilirlik:

Mining (madencilik): Yüksek donanım maliyetleri ve teknik bilgi gereksinimi nedeniyle bireysel kullanıcılar için erişimi zordur.

Staking: Daha geniş bir kullanıcı kitlesi tarafından erişilebilir. Özellikle düşük miktarlarda bile staking yapmak mümkündür.

V- Risk ve Kazanç Yapısı:

Mining (madencilik): Donanım maliyetleri ve enerji tüketimi gibi sabit giderler nedeniyle risklidir. Ancak fiyat artışı durumunda kazanç potansiyeli yüksektir.

 Staking: Daha düşük risklidir, ancak kilitli varlıkların fiyat dalgalanmalarına karşı hassas olduğunu unutmamak gerekir.

 VI- İşlem Onaylama Süreci:

Mining: Madenciler, işlemleri doğrulamak için rekabet eder ve yalnızca bir madenci ödül kazanır.

Staking: İşlem doğrulama hakkı, stake edilen miktar ve süre gibi faktörlere bağlıdır. Rekabet unsuru daha azdır.

Sonuç ve Değerlendirme:

Staking işlemlerinin geleceği oldukça dikkat çekici görünmektedir. Hem bireysel hem de kurumsal yatırımcılar için avantajlı bir seçenek olmaya devam edecektir. Burada, yatırımcıların piyasa koşullarını, projelerin güvenilirliğini ve staking mekanizmalarını ivedilikle analiz etmeleri büyük önem taşımaktadır. Ayrıca staking sırasında kazanılacak olası paranın alternatifi olarak diğer yatırım araçlarında kazanılacak paralar da dikkate alınmalıdır. Kripto para stake etmek potansiyel olarak kazançlı, ancak doğası gereği risklidir. Ethereum gibi platformlar stake etmeyi erişilebilir hale getirirken ve daha fazla blok zinciri hisse ispatı (proof-of-stake) mutabakat mekanizmalarını benimsedikçe, stake etme uygulaması giderek popüler hale gelmektedir. Stake etme, kripto para sahiplerine, varlıklarını değerlendirirken aynı zamanda ağın işleyişine destek olma imkânı sunar. Gelecekte, stake etmenin, finansal ekosistemde daha merkezi olmayan ve katılımcı bir yapıya doğru evrilmesinde önemli bir rol oynaması beklenmektedir.

Kaynakça:

-fidelity Investments

-britannica Money / Allie Grace Garnett

-Gemini Trust Company

-16 Nisan 2021 tarihli RG.Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik

-SPK, Eylül 2024/48 İlke Kararları

-complyadvantage.com

-Miles Fuller/taxbit

05.09.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.