Hasan Aydın
Yeminli Mali Müşavir
E.Vergi Başmüfettişi
Prestij Grup YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
prestijgrupymm@hotmail.com

Türkiye Kripto Varlık Borsalarında Yeni Dönem: MASAK 29 Sıra No.lu Genel Tebliğ Kapsamında Bir Değerlendirme

Bilindiği üzere kripto varlık ekosisteminde kara  para aklamaya karşı tedbirlere ilişkin 29 Sıra No.lu Genel Tebliğ  28 Haziran 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu tebliğ, gerek Kripto Varlık Hizmet sağlayıcıları açısından gerekse kripto varlık yatırımcıları açısından önemli yükümlülük ve kısıtlamalar getirmektedir.

Yazımızda detaylıca ifade edileceği üzere 29 Sıra No.lu Genel Tebliğ  ile birlikte Türkiye’ deki kripto varlık platformlarının Suç  Gelirlerini aklama amaçlı olarak  kullanımının önlenmesi amaçlanırken Kripto Varlık Platformlarına ilave yükümlülükler, Kripto Varlık Yatırımcılarına ise bir takım kısıtlamalar getirilmektedir.

Kripto Ekosisteminde Düzenleme İhtiyacı ve Önceki Adımlar

Kripto varlıklar, merkeziyetsiz yapıları ve yüksek transfer hızı ile yalnızca finansal inovasyon değil, aynı zamanda kara para aklama ve terörizmin finansmanı açısından da ciddi riskler barındırmaktadır. Bu nedenle uluslararası düzeyde FATF (Financial Action Task Force) tarafından yayımlanan kılavuzlar, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (KVHS) finansal sistemdeki düzenleyici çerçeveye dahil edilmesini zorunlu kılmıştır.

Türkiye’de ilk olarak 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, 2006 yılında yürürlüğe girerek MASAK’ın düzenleyici yetkisini tanımlamıştır. Bu kapsamda:

•           1 Mayıs 2021 tarihli MASAK Rehberi ile kripto hizmet sağlayıcılarına kimlik tespiti yükümlülüğü getirilmiş,

•           4 Mayıs 2021’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile kripto hizmet sağlayıcılar “yükümlü” kapsamına alınmış,

•           6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu da kripto varlıkların platformlar aracılığıyla alım satımını tanımlayan yasal bir zemin oluşturmuştur.

Bu ilk adımlar, Türkiye’de kripto varlıkların finansal gözetim sistemine entegrasyonunun başlangıcı olmuştur.

MASAK Genel Tebliği (Sıra No: 29) ile Gelen Yeni Dönem

Yeni tebliğ, 28 Haziran 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğ, özellikle müşteri tanıma, transfer sınırlamaları, kaynak tespiti ve sistemsel risk kontrolü alanlarında yeni kurallar ihdas etmektedir.

Sıkılaştırılmış Tedbirler: Yeni Düzenlemenin Getirdikleri

İşlem Gecikmesi ve Limit Uygulaması

Kripto varlık çekme işlemleri için artık en az 48 saat bekleme süresi ve ilk kripto varlık çekim işlemleri bakımımdan en az 72 saatlik gözlem süreci öngörülmektedir. Ayrıca:

•           Platformlar tarafından aracılık edilen, bir veya birden fazla resmi para birimi de dahil olmak üzere başka bir değere, hakka veya bunların birleşimine referans vererek istikrarlı bir değeri korumayı amaçlayan kripto varlıkların(stablecoin) çekim islemlerinde, başka platformlara yapılan transfer islemleri dahil, günlük 3.000 ABD Doları ve aylık 50.000 ABD Doları karşılığı tutarda limit uygulanacak.

•           Bu limitler, şüpheli faaliyet tespiti durumunda 2 katına kadar çıkartılabilecektir.

Bu önlem, ani fon çıkışı ile kara para aklama girişimlerini önlemeye yöneliktir.

İşlem Açıklaması Zorunluluğu

Her kripto transferinde kullanıcıdan işlemin mahiyetine dair en az 20 karakterlik açıklama istenecektir. Bu açıklama, işlemin gerekçesini belgelemek ve olası bir MASAK incelemesine delil üretmek amacı taşır.

Arbitraj ve Piyasa Manipülasyonu Riski

Likidite sağlayıcılığı, piyasa yapıcılığı ve arbitraj işlemleri yüksek riskli işlem kategorisine alınmıştır. Aynı kullanıcı tarafından birden fazla platformda aynı anda yapılan işlemler sistemsel olarak tespit edilerek engellenebilecektir.

Varlık Kaynağı ve Belgelenme

Platformlar, müşterinin işlem yaptığı varlıkların kaynağını gösteren belgeleri (banka dekontları, dış hesap hareketleri vs.) periyodik olarak toplamakla yükümlüdür. Bu belgeler alınmadıkça işlem onaylanmayacaktır.

Hizmet Sağlayıcılar Açısından Değerlendirme

Uyum Yükümlülükleri artmıştır.Bu kapsamda; uyum birimi kurmak, gelişmiş müşteri tanıma (KYC) prosedürleri uygulamak, risk skorlama algoritmaları ile şüpheli işlemleri tespit etmek,MASAK ile entegrasyonlu alarm sistemleri kurmak daha da önemli hale gelmiştir.

İşlem hacimlerinin kısıtlanması nedeniyle platformların işlem gelirlerinin düşeceği , dolayısıyla platformlar için negatif anlamda bir ticari etki yaratacağı tabiidir.  Ancak regulasyon uyumu sayesinde de bu platformlara olan uluslararası güvenilirlik de artacaktır.

Yatırımcılar Açısından Değerlendirme

Transferlere gecikme süresi getirilmesi, işlem açıklama zorunluluğu ve varlık kaynağının belgelendirilmesi işlemleri kullanıcının  şüpheli bir hareketi fark edip müdahale etmesi için zaman kazanmasının yanında, kayıtdışı gelirler, yasa dışı faaliyet fonları  veya şüpheli, izah edilemeyen büyük meblağların sistem dışında tutulması sağlanarak fonların güvenilirliğini arttıracağını söyleyebiliriz.

Bunun yanında;

Transfer limitleri getirilmesi; kimlik hırsızlığı veya hesap ele geçirme durumunda kötü niyetli aktörlerin tek seferde tüm varlığı çekmesini önlemeye,

Platformlar arası  transferlerin izlenmesi; aynı müşterinin farklı platformlarda eş zamanlı arbitraj yapması veya “pump-dump” dolandırıcılığı için sistemsel eş zamanlılık kurmasını zorlaştırmaya,

Kimlik ve hesap bilgisi doğrulama yükümlülüğü ise; piyasa manipülasyonu ve organize dolandırıcılık gibi vakaları daha erken tespit etmeye ve üçüncü kişilerin adına işlem yapılmasını (başkasının IBAN’ına çekim gibi) engellemeye yönelik yerinde tedbirler olarak değerlendirilebilir.

Bunun yanında söz konusu tedbirler  ile Kripto varlıkların başka bir platforma, kişisel cüzdana veya saklama kuruluşuna transfer edilmesi için 48 saatlik gecikme süresi öngörüldüğü için yatırımcı başka platformda alım-satım yapmak istediğinde varlıklarını anında kullanamayacaktır. Bu da Kripto varlıkların “özgürce, merkezi olmayan şekilde transfer edilebilirlik” felsefesine  aykırı bir şekilde bireysel tasarruf ve mülkiyet hakkını geciktiren bir etki doğuracaktır. Ayrıca Stablecoin’ler için  günlük 3.000 USD, aylık 50.000 USD sınırı, yüksek hacimli yatırımcılar için birikmiş varlıkların bölünerek uzun sürede çekilmesine neden olabilir, bu da fiyat riskini artırır.

Sonuç ve Öneriler

MASAK’ın 29 Sıra No.lu Tebliği, Türkiye’deki kripto varlık piyasasında güvenlik ve izlenebilirlik ilkesini güçlendiren önemli bir dönüm noktasıdır. Her ne kadar bazı yatırımcılar ve platformlar için kısa vadede operasyonel kısıtlamalar getirse de uzun vadede uluslararası finansal sisteme entegrasyon, yatırımcı güveni ve finansal istikrar açısından olumlu sonuçlar doğuracaktır.

Bu kapsamda kripto hizmet sağlayıcıları, bu tebliğe uyumlu bir iç kontrol politikası yayımlamalı ve YMM onaylı risk raporları hazırlamalıdır. Yatırımcılar, transfer planlarını önceden yapmalı ve açıklama metinlerini işlem sırasında dikkatle doldurmalıdır. Düzenleyici otoriteler, platformlara teknik destek sağlayarak uyum sürecini kolaylaştırmalı ve ikincil düzenlemeleri hızla yayımlamalıdır.

Kaynakça

1.5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, Resmî Gazete, 18.10.2006, Sayı: 26323.

2.MASAK Genel Tebliği (Sıra No: 29), Resmî Gazete, 28.06.2025, Sayı: 32940.

3.6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, Resmî Gazete, 06.12.2012, Sayı: 28416.

4.Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, Resmî Gazete, 09.01.2008, Sayı: 26751.

5. MASAK Rehberi – Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının Yükümlülükleri, Yayım Tarihi: Mayıs 2021.

6. T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, “Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülükler Rehberi”, MASAK Yayınları, 2023.

30.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.