Fuat Tekgül
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
fuattekgul02@gmail.com

Atik (Amortismana Tabi İktisadi Kıymet) Yüklenimlerinde 55 Seri Nolu KDV Tebliği (7.Madde) İle Getirilen Düzenleme

04.09.2025 tarih 33007 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan 55 seri No’lu KDV tebliği 7.maddesi ile ATİK yüklenimleri ile ilgili düzenleme yapılmıştır.

ATİK yüklenimi konusu (İstisna bedeli * genel KDV oranı-(doğrudan + genel gider yüklenimi) şeklinde formüle edilen ve vergi idaresi tarafından sıkça eleştirilen hususlardan biri olup 55 seri no’lu KDV tebliği ile konu ile ilgili örnek eşliğinde eklemeler yapılmıştır.

ATİK yüklenimi konusuna özgü tarafımızca hazırlanmış makalemiz tekrara düşmemek ve faydalı olabileceği düşüncesi ile aşağıda paylaşılmıştır.

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/fuattekgul/017/

55 SERİ NOLU KDV TEBLİĞİ İLE GETİRİLEN DÜZENLEME

Tebliğdeki düzenleme hangi istisna türlerini kapsıyor?

Tebliğde verilen örnek KDV Kanunu 14.madde tam istisna kapsamındaki Uluslararası taşımacılık istisnası üzerinden verilmiş olup doğrudan 1 adet çekici vasıtası ile yapılan taşımacılık işine ait (yurt içi ve yurt dışı) hasılatlarının kümülatif olarak toplanarak oranlanması sonucu yüklenilebilir ATİK KDV hesaplaması yapılmıştır.

Ancak eğer anılan hesaplama yöntemi diğer tam istisna kapsamındaki (KDVK 11,13.14.15. 17/4-s maddeleri) ve kısmi istisna kapsamındaki (KDVK 29/2.md) KDV iade taleplerinde de kullanılması gerektiği belirtilen bir yöntem ise;

-Elde edilen hasılat üzerinden yüklenilebilir KDV’nin nasıl hesaplanacağına ilişkin en az bir örneğe daha yer verilmesi,

-Tebliğde yer alan ‘’… birden fazla ATİK kullanılarak üretim yapan işletmelerde’’ ifadesinde yer alan üretim ifadesinin örneğe özgü hizmet üretimi mi yoksa ATİK yüklenimi yapan tüm üretim işletmelerini mi kastettiği konusunun açıklığa kavuşturulması vb,

Hususlarında taslak tebliğ aşamasında görüşlerimizi Gelir İdaresi Başkanlığı’na iletmiştik ancak taslak tebliğde söz konusu hususlar ile ilgili herhangi bir düzenleme/revize yapılmadığı görüldüğünden bu makale kaleme alınmıştır.

Tebliğ ile getirilen düzenleme ve verilen örnek üzerinden analiz yapılarak değişen ATİK hesaplama yönteminin değerlendirilmesi yapılmıştır.

Açıklamalı Örneğin Analizi:

YÜKLENİLEN KDV DEVREDEN KDV KIYASLAMASI AÇISINDAN

KDV iadelerinde aşağıda belirtilen ayrıma dikkat edilmesi gerekmektedir:

Yüklenilen KDV: Mal/Hizmet alımı nedeniyle yapılan harcama sebebi ile ödenen KDV,

Yüklenilebilir KDV: Yüklenilen KDV’nin iade hesabına dahil edilebilir kısmına ait KDV,

Yüklenilecek KDV: Yapılan hesaplamalar sonucu iade hesabına dahil edilecek KDV.

Aşağıda verilen bölümde ATİK dolayısıyla yüklenilen alıma ait KDV’nin 1.200.000 TL olduğu halde ‘’indirim yolu ile giderilen ‘’ifadesinden 2024/ocak ayında devreden KDV tutarının 1.000.000 TL olması sebebi ile iadeye konu edilecek toplam ATİK KDV’nin 1.000.000 TL olarak dikkate alınması gerektiği görülmektedir.

KDV genel uygulama tebliğine eklenmek üzere yayımlanan ve 52 Seri no’lu KDV tebliği 16.maddesi ile ; ‘’Tam istisna kapsamında işlemleri bulunan mükelleflerin bu işlemler nedeniyle yüklendikleri KDV'nin, yüklenildiği dönem ile iadenin talep edildiği dönem arasındaki KDV beyannamelerinde yer alan devreden KDV ile karşılaştırılmaksızın iadenin talep edildiği dönem beyannamesindeki toplam indirim KDV ile karşılaştırılarak iade talebi sonuçlandırılır.” İfadesi eklenmiştir.

Tebliğde yer alan örnekte; söz konusu ‘’indirim yolu ile giderilen ‘’ifadesinde ‘’Yüklenilen alıma ait KDV’’ ile çekici için ödenen KDV (1.200.000 TL) tutarının 2024/Ocak dönem KDV beyannamesi devreden KDV tutarı ile kıyaslamasının yapıldığı ve devreden KDV tutarının (1.000.000 TL) daha düşük olması sebebi ile devreden KDV tutarı kadar (1.000.000 TL) KDV’nin iade hesabı hesaplamasında dikkate alındığı anlaşılmaktadır.

…Mükellefin 2024/Ocak döneminde tamamı yurt içi taşımacılık faaliyetinde kullanılan bu çekiciyle elde ettiği hasılat 2.000.000 TL olup ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’nin 200.000 TL’lik kısmı indirim yoluyla giderilmiştir.

Bu dönemde ATİK nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarı 1.000.000 TL’dir….

2024/Ocak döneminden sonra yapılan hesaplamalarda, devreden KDV’nin ATİK nedeniyle yüklenilen KDV tutarından fazla olduğu varsayılmıştır…

‘’ 2024/Ocak döneminden sonra yapılan hesaplamalarda, devreden KDV’nin ATİK nedeniyle yüklenilen KDV tutarından fazla olduğu varsayılmıştır…’’ ifadesindeki ‘’devreden KDV >ATİK nedeniyle yüklenilen KDV tutarı’’ mukayesesinin yapılması halinde ATİK sebebi ile iadeye konu edilebilecek KDV tutarının kalmaması sonucunu ortaya çıkaracaktır.’’ ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’nin 200.000 TL’lik kısmı indirim yoluyla giderilmiştir.’’ İfadesinden zımnen tebliğdeki örneğe göre 2024/Ocak dönem KDV beyannamesindeki sonraki döneme devreden KDV satırının 1.000.000 TL olduğu ifade edildiği anlaşılmaktadır.

Bu aşamada tebliğdeki örneğe göre 2024/Ocak sonraki döneme devreden KDV tutarının 2024/Ocak veya iade talep dönemine kadar herhangi bir dönemde -0- (Sıfır) olması halinde aşağıdaki tablo ortaya çıkacak olup ATİK iade hakkı doğuran işlemde kullanılsa bile iade hesaplamasına dahil edilmemesi gerektiği sonucu çıkmakta olup konu ile ilgili tebliğe açıklayıcı örnek eklenmesi gerektiği kanaatindeyiz.

AKTİFE ALINMA TARİHİNDEN İADE TALEP DÖNEMİNE KADAR YAPILAN HESAPLAMA

İade talebine konu işlem bedelinin, ATİK’in aktife alınarak fiilen kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren iade talep edilen dönem dahil ATİK’in kullanıldığı tüm işlemlerin toplam bedeline oranlanması ve ATİK’e ilişkin yüklenilen KDV’den iade talebine konu işleme ait orana isabet eden tutarda pay verilmesi gerekir.

Mezkûr tebliğin yukarıdaki bölümünde ‘’ ATİK’in aktife giriş tarihi ile iade talep dönemi dahil dönemlere ait ‘’ olmak üzere ATİK’ten (tebliğ örneğinde 1 adet çekiciden) elde edilen yurt içi ve yurt dışı hasılatın ayrı ayrı kümülatif olarak toplamları alınarak istisna bedelinin toplam bedel içindeki oranına isabet eden KDV tutarı kadar pay verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Örnekte söz konusu çekici dışında başka hasılatlar ile ilgili bilgi verilmediğinden oranlamada yurt içi ve yurt dışı hasılatın tamamı üzerinden değil sadece ATİK sebebi ile yüklenilen çekiciye ait yurt içi ve dışı hasılat toplamları alınarak oranlama yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Amortisman; ATİK’in yıpranma payı olup yapılan hesaplamada elde edilen yurt içi hasılata isabet eden tutar toplam oranlamada dikkate alınmıştır. Ancak yurt içine isabet eden oranlamaya ait KDV’nin ‘’yurt içi kullanım sebebi ile oluşan yıpranmaya ait ‘’kısmına isabet eden KDV’nin iade hesabına dahil edilemeyecek KDV olarak dikkate alınmadığı görülmektedir.

Özet olarak; tebliğ ile getirilen düzenleme ile ‘’ ATİK dolayısıyla yüklenilen alıma ait KDV’nin’’ sadece yurt dışı hasılata ait kısmının iade edilmesinin amaçlanmadığı ve örnekteki ana amacın hesaplamaya tüm dönem yurt içi hasılatı eklenerek ATİK KDV’nin (1.000.000 TL) iadesinin gelecek dönemlere taşınarak ötelenmesi olduğu görülmektedir.

YURT İÇİ VE YURT DIŞI HASILAT TAKİBİ NASIL YAPILACAK?

Tebliğde verilen örnekte 1 adet çekici dolayısıyla ATİK yüklenim hesaplaması yapılmış olup söz konusu çekici ile yurt dışı ve yurt içi elde edilen hasılatın kümülatif toplamı üzerinden örneklendirilmiştir. Her ne kadar tebliğ yürürlük tarihi yayımı tarihinden itibaren olarak belirtilmişse de örneğin 2025 Ekim döneminde ATİK yüklenim hesaplamasında ATİK’in aktife giriş tarihinden 2025 Ekim dönemi dahil hesaplama yapılacağından zımnen bu yönü ile geriye dönük işlem tesis edileceğini söyleyebiliriz.

İade talep eden mükelleflerin Yurt içi (600 no’lu hesap) ve yurt dışı (601 no’lu hesap) satışları hesap bazında alt kırılımlar açarak araç bazında takip edilmesi efektif bir yöntem olacaktır.

 

TAŞIMACILIKTA KULLANILAN ANCAK YÜKLENİME KONU EDİLMEYEN ATİK’LERİN DURUMU

Tebliğde yer alan örnekte sadece yüklenim konusu yapılan Atik’ler hesaplamaya konu edilmiş olup hasılat elde edilmeyen ATİK’ lerin hesaplamaya dahil edilmemesi gerektiği anlaşılmaktadır.

TAM İSTİSNA KAPSAMINDA DİĞER İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMLERDE HESAPLAMA NASIL YAPILACAK?

Tebliğde verilen örnek KDVK 14.madde uluslararası taşımacılık istisnası ile ilgili olarak 1 adet çekici üzerinden verilmiştir.

…..Ancak, birden fazla ATİK kullanılarak üretim yapan işletmelerde, iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılan ve aynı vergilendirme döneminde aktife kaydedilen ATİK’ler için ayrı ayrı hesaplama yapılmasına gerek olmayıp bu ATİK’ler için tek bir hesaplama yapılması mümkündür….

Yukarıda verilen tebliğin ilgili bölümünde ‘’ üretim yapan işletmelerde’’ ifadesi kullanılmıştır. Burada üretimden kastedilen verilen örnekteki taşımacılık hizmeti ise tebliğde verilen örnekteki şekilde hesaplama yapılacağı tabiidir. Çünkü satış faturalarında hasılatın hangi araç ile ilgili elde edildiği kolayca belirlenebilmektedir.

Ancak 55 seri nolu KDV tebliği ile getirilen düzenleme diğer iade hakkı doğuran işlemlerden olan mal ihracatı, indirimli orana tabi ihracatı, indirimli iade taleplerinde de yapılması gereken hesaplamaları da içeriyor ise ‘’ üretim yapan işletmelerde’’ ifadesindeki imalatçı firmaların ATİK’ten nasıl pay vereceği hususunun da tebliğde örnekle açıklanması gerektiği kanaatindeyiz.

Çünkü üretimde kullanılan ATİK’lerin iade hakkı doğuran işlem bünyesinde kullanılarak üretilen mamullerin tesliminde satış faturasında hasılatın hangi ATİK’ler kullanılarak elde edildiğine dair bir tespit yapılması mümkün değildir.

Sonuç olarak

-Tebliğde ile yapılan düzenleme ve verilen örneğin KDVK 14.madde uluslararası taşımacılık istisnası ile ilgili bir ATİK yüklenimlerinde uyulacak esasları kapsadığı ancak diğer iade hakkı doğuran işlemleri kapsayıp kapsamadığı, kapsıyor ise hesaplama yöntemleri hakkında bilgi verilmesi gerektiği, Kanaatindeyiz.

KAYNAKLAR:

-KDV GU Tebliği

-55 Seri no’lu KDV Tebliği.

-https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/fuattekgul/017/

01.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.