Fırat İnsel
Vergi Müfettişi
firat_insel88@hotmail.com

Sahte Belge Kullanmada Yeni Dönem

Sahte Fatura

Gerçek bir ticari işlem veya durum olmadığı halde, varmış gibi fatura düzenlenmesi veya bu şekilde düzenlenen faturanın kullanılması, sahte fatura suçlarını doğurur. Sahte fatura düzenleme veya kullanma suçu, uygulamada yaygın olarak “naylon fatura” suçu olarak bilinir. Bu suç, Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde düzenlenen bu suçlar, vergi kaçakçılığı suçunun bir türüdür.

Özellikle belirtmek gerekir ki, sahte fatura düzenleme veya kullanma suçunun oluşabilmesi için vergi ziyaı (vergi kaybı) meydana gelmesi şart değildir. Vergi idaresinin herhangi bir vergi kaybı olmasa bile, fail sahte fatura düzenleme veya kullanma suçu nedeniyle cezalandırılabilir.

Sahte fatura kullanma suçu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen kaçakçılık suçlarından biridir. Vergi kaçakçılığı suçu, yasal olmayan defter tutmak, yasal defterlerin sayfalarını değiştirmek veya vergi incelemesinde belgeleri usulüne uygun şekilde sunmamak gibi çeşitli şekillerde işlenebilir. Sahte fatura, yani naylon fatura düzenlemek ve kullanmak da bu suç kapsamında düzenlenmiştir.

Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi uyarınca, sahte fatura düzenleme veya kullanma suçu işleyenler, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suça ilişkin davalar, asliye ceza mahkemelerinde görülür. 2022 yılı itibariyle vergi kaçakçılığı suçlarındaki etkin pişmanlık hükmünün kapsamı genişletilmiştir. Buna göre; vergi kaçakçılığı suçlarından hakkında soruşturma başlatılanlar, soruşturma ve kovuşturma sürecinde de etkin pişmanlıktan yararlanabilecektir.

Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen ceza bulunmaması indirim sebebidir. Bu suçun işlenmesiyle vergi zıyaına sebep olunmuşsa, zıyaa uğratılan vergi tutarının 3 katı ceza kesilir.

Vergi kaçakçılığı, vergi mükelleflerinin vergi yasalarına aykırı davranarak, vergi borçlarını eksik ödemeleri veya hiç ödememeleri olarak tanımlanabilir. Bu suç, çeşitli yöntemlerle işlenebilir. Örneğin; mükellefler gerçekte var olmayan indirimleri beyan ederek uygulanacak verginin matrahını düşürebilirler. Ayrıca bazı mükellefler gelirlerini kayıtlardan gizleyerek, gerçekte olmayan giderleri var gibi göstererek veya sahte belgeler düzenleyerek vergi matrahlarını yanıltıcı şekilde düşük gösterebilirler. Vergi kaçakçılığı, yalnızca devletin vergi gelirlerini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda vergi sisteminin adil işleyişini de bozar. Bu durum, toplumun vergiye karşı duyduğu güveni sarsarak ekonomik eşitsizliklere yol açabilir.

Vergi Usul Kanunu’na göre, defter ve kayıtların doğru ve düzenli olarak tutulması zorunludur. Kayıtlarda tahrifat yapılması, eksik beyan verilmesi veya sahte belge düzenlenmesi, vergi kaçakçılığı suçunu oluşturan fiillerdendir. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesine göre, bu tür suçların soruşturulması ve kovuşturulması Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre gerçekleştirilir. Dolayısıyla, soruşturma makamı Cumhuriyet Başsavcılığı, kovuşturma makamı Ceza Mahkemeleri’dir.

Sahte Faturada Yeni Dönem

Hazine ve Maliye Bakanlığı, her yıl milyarlarca liralık kamu zararına sebep olan sahte belge kullanma ve düzenleme fiillerine yönelik önlemlerin dozunu artıracak. Bakanlıktan edindiği bilgiye göre, Vergi Denetim Kurulu (VDK) Başkanlığı, mali belgelerde sahtecilik fiillerine yönelik yeni bir çalışma başlattı. Başkanlık, sahtecilik fiillerine ilişkin 1 Ekim itibarıyla daha sert tedbir ve politikaları uygulamaya alacak.

Bu kapsamda, mükelleflerin, "sahte belgeyi bilmeden kullandığına" yönelik vergisel değerlendirmelere son verilerek, belgenin "bilerek" kullanıldığını esas alan bir yaklaşıma geçilecek. Böylece, sahte belge kullanan mükelleflerin önemli bölümü hakkında artık "vergi kaçakçılığı" kapsamında işlem tesis edilecek ve üç kat vergi ziyaı cezası uygulanacak.

Sahte belge kullanan mükelleflerden, kamu alacağını güvenceye almak için teminat istenecek. Geçmişi nedeniyle sahte belge kullanma yönünden riskli bulunanlar başta olmak üzere belirli kriterleri taşıyan mükellefler için tedbir alınacak. Teminat gösteremeyen mükellefler için ihtiyati haciz uygulaması da gündeme gelecek.

VDK'nin Risk Analiz Merkezi'nde kullanılan Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Sistemi de mal ya da hizmet alım-satım işlemlerinin gerçek olup olmadığını risk skorlamasına bağlı olarak analiz edecek. Denetim ekipleri, riskli görülen mükelleflerin kapısını çalacak. Bu mükelleflerden, belgelere konu olan depolarındaki malları göstermesi, satmışsa belgelerini ibraz etmesi, üretimde kullanmışsa bu durumu kayıtlarıyla açıklaması istenecek.

VDK ekipleri, mükelleflerin geçmiş dönem işlemleri yanında cari dönem belgelerini ağırlıklı olarak denetleyecek, kapanmış işletmeler yerine faal firmalara ağırlık verecek.

Para hareketleri, yoklamalar, kaydi ve fiili envanter sayımlarıyla sahte belge kullandığı kanıtlanan mükelleflere, denetim yapılmadan doğrudan işlem tesis edilecek.

Ayrıca, sahte belge düzenleyen mükelleflere yönelik aylar süren inceleme ve rapor süreçleri de yapay zekâ ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla kısa sürede tamamlanacak. Böylece, sahte belge düzenleyenlerin hızla ceza alması sağlanacak. Sürecin hızlanması, zincir halinde sahte belge kullanan kişi ve şirketlerin tespit edilmesine ve bu şekilde elde edilen finansal avantajın önlenmesine neden olacak. Başkanlık, geçmişte sahte belge kullandığından şüphelenilen durumları da yazıyla mükellefe bildirecek. Böylece, mükellefe kayıtlarını düzeltme imkanı tanınacak. Sahte belge kullananlar yanında düzenleyenler de yakından takip edilecek. Sahte belge düzenleyerek bu suçu organize şekilde yürütenler araştırılacak ve konu ‘para aklama’ boyutuyla ele alınacak.

22.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.