Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.ozmconsultancy.com

Kentsel Dönüşümde KDV İadesi Şartları

1. Kentsel Dönüşüm Projelerinde KDV İadesi

Kentsel dönüşüm projelerinde KDV iadesi, müteahhit firmalar için ciddi bir finansman avantajı sağlar. 6306 sayılı Kanun kapsamındaki projelerde %1 indirimli KDV oranıyla yapılan konut teslimleri, yüklenilen yüksek oranlı KDV’nin iade alınabilmesine imkan tanır. Bu yazıda, 2025 yılı itibarıyla kentsel dönüşüm KDV iadesi şartlarını, başvuru sürecini ve güncel mevzuat değişikliklerini bulabilirsiniz.

Kentsel dönüşüm projeleri, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında yürütülen, riskli yapıların yıkılıp yeniden inşa edilmesini amaçlayan projelerdir.

• Bilindiği üzere bu kanun, kentsel dönüşüm işlemlerinde çeşitli vergi, harç ve ücret istisnaları sağlamaktadır.
• Örneğin, dönüşüm kapsamındaki yapıların ilk satış, devir ve tescilleri noter harcı, tapu harcı, belediye harçları, damga vergisi ve benzeri ücretlerden muaftır; aynı şekilde bu işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtlar da damga vergisine tabi değildir.
• Ayrıca, dönüşüm projeleri için kullanılan kredilerde banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) istisnası uygulanır.
• Bu yasal düzenlemeler, kentsel dönüşüm süreçlerinde müteahhitler ve hak sahipleri üzerindeki mali yükleri azaltmayı hedefler.

Kentsel Dönüşüm KDV iadesi- KDV İstisnası ve İndirimli Oranlar: 

Kanun 6306, KDV’yi doğrudan muaf tutmasa da, ilgili mevzuat ve Bakanlar Kurulu/Cumhurbaşkanı kararları ile kentsel dönüşüm projelerine indirimli KDV oranı avantajı getirilmiştir. 

A-) Net alanı 150 m²’nin altındaki konutların ilk teslimleri, kentsel dönüşüm kapsamında olsun veya olmasın genel olarak %8 KDV’ye tabi iken (2022 öncesinde %1 olan bu oran, 1 Nisan 2022’de %8’e çıkarılmıştır), kentsel dönüşüm projelerinde ise bu oran halen %1 olarak uygulanmaktadır.

• Yani riskli yapıların bulunduğu yerlerde veya rezerv yapı alanlarında inşa edilen, net 150 m²’den küçük konutların ilk tesliminde KDV oranı %1’dir.
• Bu özel indirim, 6306 sayılı Kanun kapsamındaki projelere yöneliktir ve büyükşehirlerdeki arsa değeri gibi kriterlere bakılmaksızın geçerlidir.
• Bu sayede, kentsel dönüşüm kapsamındaki konut teslimlerinde ciddi bir vergi avantajı sağlanır.

B-)150 m² Üzeri Konutlar ve Ticari Alanlar: Kentsel dönüşüm projelerinde net alanı 150 m² ve üzeri konutlar için KDV hesaplaması kademeli yapılır.

• Bu büyük konutların ilk 150 m²’lik kısmı için %1 KDV, 150 m²’yi aşan kısmı için ise genel oran olan %20 KDV uygulanır.
• Örneğin, net 200 m² bir dairenin tesliminde ilk 150 m² için %1, kalan 50 m² için %20 KDV hesaplanır. 

C-) İşyerleri ve ticari bağımsız bölümlerin ilk satışı ise kentsel dönüşümde dahi istisna kapsamında değildir;

• Bunlar genel KDV oranına tabidir (2023 Temmuz itibarıyla %20) Dolayısıyla bir dönüşüm projesinde mağaza, ofis gibi ticari birimler satılıyorsa %20 KDV uygulanacaktır.
• Bu kuralların yasal dayanağı, KDV oranlarına ilişkin 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve bu kararda 6306 sayılı Kanun için yapılan özel düzenlemelerdir.

İlgili Kanun ve Maddeler: KDV Kanunu’nun geçici 28. maddesi geçmişte konut yapı kooperatiflerine yönelik istisnaları düzenlerken, KDV Kanunu md. 13/i yabancı ülke vatandaşlarına ve yurt dışında yerleşik Türk vatandaşlarına yapılan konut/işyeri satışlarında KDV istisnası getirmektedir.

Bu istisna, kentsel dönüşümden bağımsız bir düzenlemedir.

Ancak dönüşüm projelerindeki satışlarda alıcı yabancı ise uygulanabilir;

Böyle bir durumda ilk teslim KDV’siz yapılır ve satış bedelinin döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi gibi şartlar sağlanır.

Ancak bu özel durum haricinde, yerli alıcılara yapılan satışlar kentsel dönüşüm kapsamında, yukarıda belirtilen indirimli oranlardan yararlanır.

Özetle, kentsel dönüşüm projelerinde konut teslimlerine ilişkin KDV oranı %1’e düşürülmüş olup, bu indirimli oran sayesinde hem malikler hem de müteahhitler için önemli bir mali avantaj sağlanmıştır. 

2. Nakden KDV İadesi Alma Şartları

Kimler KDV İadesi Alabilir? 

• Kentsel dönüşüm projelerinde indirimli KDV oranı (%1) uygulanması, müteahhit firmalar için KDV iade hakkı doğurabilir.
• Özellikle, %1 KDV ile konut satışı yapan veya %1 KDV ile inşaat taahhüt hizmeti veren müteahhitlerin, yaptıkları harcamalarda (malzeme, işçilik, hizmet alımları vb.) %20 oranında KDV ödemeleri söz konusu olur.
• Bu durumda indirilecek KDV, hesaplanan KDV’den çok daha yüksek olduğundan aradaki fark kadar KDV alacağı oluşur.

Kanunen, indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarının belirli bir kısmı iade edilebilir hale gelir. 

İade alabilecek kişiler, kentsel dönüşüm projesini fiilen gerçekleştiren ve indirimli oranlı işlemi yapan mükelleflerdir. (Genellikle proje müteahhitleri veya inşaat firmaları)

Arsa sahipleri, kendi adlarına inşaat yaptırmıyorsa KDV iadesi talep edemez; iade hakkı, faturayı %1 KDV ile düzenleyen müteahhit firmaya aittir.

Hangi Projeler Uygundur? 

KDV iadesi alabilmek için projenin 6306 sayılı Kanun kapsamında yürütülen bir kentsel dönüşüm projesi olması gerekir.

• Bu, ilgili bina veya alanın “riskli yapı” olarak tespit edilip yıkılması ve yeni yapı inşa edilmesi ya da “riskli alan”/“rezerv yapı alanı” ilan edilmiş bölgelerde yapılan proje anlamına gelir.
• Projenin kentsel dönüşüm kapsamında olduğunu belgeleyen riskli yapı raporu, yıkım ruhsatı ve yeni inşaat ruhsatı gibi evraklara sahip olmak gerekir.
• Ayrıca, KDV iadesine esas teşkil edecek işlemin “indirimli orana tabi” olması şarttır. Yani projenin sonucunda yapılan konut teslimleri gerçekten %1 KDV ile faturalandırılmış olmalıdır.
• Eğer proje kapsamında satılan bağımsız bölümler 150 m²’yi aşıyor veya ticari nitelikteyse ve bu nedenle bazı satışlar %20 KDV ile yapılmışsa, bu kısımlar için iade hakkı doğmaz (çünkü bu kısımlarda müteahhit zaten KDV’yi tahsil edip beyan edecektir). İade, indirimsiz (yüksek) oranda KDV ödenen girdiler ile indirimli oranda KDV hesaplanan çıktılar arasındaki farktan doğar. (Kentsel dönüşüm kapsamında 150 m² yi aşan konut teslimlerinde 150 m² ye isabet eden KDV tutarı iade alınabilir.).

Nakden İade Şartları: 

İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV alacağının nakden iade alınabilmesi için bazı şartlar ve sınırlar bulunmaktadır.

• En önemli şartlardan biri, iade edilebilir KDV tutarının her yıl için belirlenen asgari tutarı aşmasıdır. 
• Cumhurbaşkanı kararı ile her yıl bir alt sınır belirlenir – bu tutarın altında kalan kısmı mükellef nakden iade olarak talep edemez, sadece devreden KDV olarak bırakabilir.
• Örneğin 2021 yılı için iade edilemeyen tutar 18.900 TL idi. 2023 yılı için bu sınır 57.300 TL olarak uygulanmıştır; 2024 yılı için yeniden değerleme ile 90.800 TL’ye çıkarılmıştır. 2025 yılında ise iade alt sınırı 130.700 TL olarak belirlenmiştir.
• Bu şu anlama gelir; 2025 yılı içinde indirimli oranlı satışlarından doğan KDV alacağı olan bir müteahhit, ilk 130.700 TL’lik kısmı için nakit iade talep edemez (bu tutar, devreden KDV olarak kalır); ancak bu tutarı aşan kısmı iade olarak alabilir. Ayrıca yasal mevzuat gereği, indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV alacakları aynı yıl içinde nakden iade edilmez.
• Yılı içinde bu alacaklar ancak diğer vergi borçlarına mahsuben kullanılabilir; nakden iade talebi ise izleyen yıl yapılabilir.

Örneğin 2025 yılında %1 KDV’li satışlar yaparak KDV alacağı biriktiren bir firma, 2025 yılı içinde bu alacağı vergi dairesine nakit olarak çektiremez fakat kurumlar vergisi, muhtasar, SGK prim borçları gibi vergi borçlarına mahsup talebinde bulunabilir.

2026 yılı başından itibaren ise kalan tutar için nakit iade isteme hakkı doğacaktır.

Tamamlanma ve İlk Teslim Şartı: 

KDV iadesi alabilmek için konutların ilk tesliminin gerçekleşmiş olması gerekir.

• Yani müteahhit, proje kapsamındaki konutları hak sahiplerine veya alıcılara fatura etmiş olmalıdır.
• Genellikle bu, inşaatın tamamlanıp yapı kullanma izin belgesinin (iskan) alınmasından sonra olur.
• İlgili dönemde henüz satış/faturalandırma yapılmamışsa iade doğmaz; KDV alacağı devreden olarak devam eder.
• Uygulamada vergi idaresi, kentsel dönüşüm projelerinde iade talebinde belediye iş bitirme tutanağı veya iskan belgesini görmek istemektedir.
• Bu belgeler, projenin bittiğini ve konutların kullanılabilir olduğunu kanıtlar. Ayrıca, ilk teslim ibaresi önemlidir; yenilenen binadaki dairelerin ilk satışında %1 KDV uygulanıp iade hakkı doğarken, daha sonraki ikinci el satışlarda KDV söz konusu olmayacağı için iade de söz konusu olmaz.

Dolayısıyla proje müteahhitleri, sadece kendi gerçekleştirdikleri ilk satışlar üzerinden iade alabilirler.

3. Gerekli Belgeler ve Başvuru Süreci

Başvuru Yapılacak Vergi Dairesi: 

KDV iadesi başvurusu, firmanızın bağlı bulunduğu vergi dairesine yapılır. Büyük mükellefler için işlemler genelde mükellefin kendi vergi dairesinin KDV İade Servisi tarafından yürütülür.

Başvurular elektronik ortamda yapılabilmektedir: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnteraktif Vergi Dairesi (İVD) sistemi üzerinden veya e-Devlet aracılığıyla iade talep dilekçesi verilebilir.

Ancak asıl kritik kısım, iade talebine ilişkin destekleyici belgelerin eksiksiz hazırlanması ve vergi dairesine iletilmesidir. Başvuru, standart iade talep dilekçesi ile başlar; bu dilekçede talep edilen iade tutarı, ilgili dönem ve iade yöntemi (nakden/mahsuben) belirtilir.

Gerekli Belgelerin Listesi: KDV iadesi talebinde istenen belgeler, KDV Genel Uygulama Tebliği’nde ve ilgili vergi dairesi uygulamalarında ayrıntılı belirtilmiştir. Kentsel dönüşüm projelerinde nakden iade için genellikle aşağıdaki belgeler gerekmektedir:

• Yeminli Mali Müşavir (YMM) KDV İadesi Tasdik Raporu: Yeminli Mali Müşavir tarafından hazırlanmış ve projeye ilişkin iade hesaplarını doğrulayan rapor. Bu rapor, iade talebinin adeta denetimidir ve içinde iadenin dayanağı, hesaplamalar ve karşıt inceleme sonuçları yer alır. Teminat mektubu ile alınan iade uygulamasında YMM raporu iade talebinden itibaren 6 ay içinde ilgili vergi dairesine sunulmalıdır. YMM raporu olmadan nakden yada mahsuben iade alınması mümkün değildir. 2025 yılı için 2.600.000 TL yi aşan KDV iade talepleri için, süresinde düzenlenmiş YMM Tam Tasdik sözleşmesi  imzalanmış  olmalıdır.
• Satış (Teslim) Faturaları Listesi: Proje kapsamında %1 KDV ile kesilen konut satış faturalarının listesi, fatura bazında bilgiler (fatura no, tarih, tutar, KDV tutarı vb.) ile birlikte hazırlanır. Bu liste, iade hakkı doğuran işlemleri gösterir.
• Yüklenilen KDV Listeleri: Müteahhit firmanın proje için yaptığı alış ve giderlere ait faturaların dökümleri. İnşaat malzemeleri, taşeron hizmetleri, mühendislik-müşavirlik hizmetleri gibi harcamalara ait girdi faturaları ve bunların KDV tutarları listelenir. Bu listeler, indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarının kaynağını belgelemek içindir.
• İlgili Dönem KDV Beyannameleri: İade talebine konu KDV alacağının görüldüğü dönemlere ait KDV beyannameleri (örn. projeye dair KDV alacağı 2024’te biriktiyse 2024’e ait KDV beyannameleri). Bu beyannamelerde iade edilecek KDV, “İade Edilmesi Gereken KDV” satırında beyan edilmiş olmalıdır. Ayrıca projenin başlangıcından itibaren devreden KDV’lerin izlendiği beyannameler de incelenir.
• Tapu ve Ruhsat Evrakı: Projenin kentsel dönüşüm kapsamında olduğunu tevsik eden belgeler. Örneğin eski yapının Riskli Yapı Tespit Raporu, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü onay yazısı, yıkım ruhsatı, yeni yapı için yapı ruhsatı (bu ruhsatta genellikle “6306 sayılı Kanun kapsamında” ibaresi bulunur). Bu belgeler, projenin 6306 sayılı Kanuna uygun yürüdüğünü gösterir. Ayrıca yeni yapı ruhsatının tarihi, KDV oranlarının belirlenmesinde önemli olabileceğinden (1 Nisan 2022 öncesi/sonrası farklı oran düzenlemeleri için), ruhsat tarihi vergi dairesince dikkate alınabilir.
• İskan Belgesi veya İş Bitirme Tutanağı: İnşaatın tamamlandığına dair belediye belgesi. Birçok vergi dairesi, konut teslimlerinin gerçekten ilk teslim olduğunu ve projenin bittiğini görmek için yapı kullanım izni belgesini talep edebilmektedir. Bu belge, iade talebinin projenin sonunda ve hak edilmiş bir alacak için yapıldığını teyit eder.
• Satış Sözleşmeleri ve Noter Belgeleri: Özellikle arsa sahipleriyle yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesi ve hak sahiplerine teslim edilen bağımsız bölümlere dair protokoller. Bu sözleşmeler, arsa sahibine düşen bağımsız bölümlerin tesliminin bedelsiz (trampa) olduğunu gösterir. Bu durumda müteahhit, arsa sahibine fatura kesse bile bedel “emsal bedel” üzerinden olacaktır. Vergi dairesi, arsa sahiplerine teslimler ve satışa çıkarılan bölümler konusunda sözleşmeleri inceleyerek, tüm dairelerin akıbetini anlamak isteyebilir.
• Ödeme Teyitleri ve Diğer Belgeler: Eğer proje kapsamında yabancılara konut satışı yapıldıysa (KDV Kanunu 13/i istisnası kapsamında), bu satışların KDV’siz yapılabildiğini tevsik için alıcının ikametgah belgesi, döviz transfer dekontu gibi ek belgeler istenir. Ancak çoğu kentsel dönüşüm projesinde alıcılar yerli olduğundan bu durum genellikle aranmaz. Ayrıca, vergi dairesi gerek görürse firma yetkililerinden iade talebine ilişkin tutanak alabilir veya yerinde inceleme yapabilir.

Başvuru sürecinde, yukarıdaki belgelerin tamamı hazırlandıktan sonra İnteraktif Vergi Dairesi sistemi üzerinden 2A KDV İade Talep Dilekçesi doldurulur ve ekler sisteme yüklenir.

YMM raporu elektronik ortamda vergi dairesine sunulur. Başvurunun alındığına dair sistemde bir kayıt oluşur ve süreç başlar. İade talebinin yasal zaman aşımı, iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği yılı izleyen yılın sonudur. Yani 2024 yılına ait bir iade hakkı için en geç 2025 sonuna kadar başvuru yapılmalıdır.

Vergi Dairesi İncelemesi ve Onay Süreci: 

Başvuru yapıldıktan sonra vergi dairesi, sunulan belgeleri ve YMM raporunu inceler. YMM raporu var ise genellikle ayrıca vergi incelemesi istenmez. YMM raporunun kendisi bir tür teminat yerine geçer.

• Vergi dairesi eksik veya yanlış belge tespit ederse mükellefe 15 gün içinde eksiklik yazısı gönderir ve eksiklerin 1 ay içinde tamamlanmasını ister.
• Eksikler belirtilen sürede giderilmezse iade talebi riskli duruma düşebilir ve vergi incelemesine sevk edilebilir. Bu nedenle tüm evrakın ilk seferde tam olması çok önemlidir.
• Onay süreci tamamlandığında, mükellefe nakden iade ödemesi yapılır veya talebi doğrultusunda borçlarına mahsup işlemi gerçekleştirilir. Nakit iadeler, firma adına açılan banka hesabına gerçekleşir.
• Başvurudan ödemenin hesabınıza geçmesine kadar geçen süre, belge tamlığına ve vergi dairesinin iş yüküne göre değişir; genelde YMM raporlu iadeler birkaç ay içinde sonuçlanırken, eksik belgesi olan veya vergi incelemesine giren iadeler daha uzun sürebilir.

İade tutarı yüksek olan mükellefler için teminat mektubu ile hızlı iade seçeneği tercih edilebilir; bu durumda bir banka teminatı karşılığında 5 iş günü içinde iade yapılabilir ve teminat, YMM raporu ile çözülür.(Artırımlı Teminat Uygulaması) Başvuru sürecini mükellefler Dijital Vergi Dairesi üzerinden  takip edebilir.

4. İade Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar ve Pratik Çözümler

 KDV iadesi sürecinde müteahhit firmaların en sık karşılaştığı sorunlar, eksik belge sunumu, bürokratik gecikmeler ve teknik hesaplama hatalarıdır.

• Belge ve Evrak Eksiklikleri: KDV iade taleplerinde en ufak belge eksikliği bile sürecin uzamasına neden olabilir. Örneğin YMM raporunda bir faturanın atlanması, riskli yapı belgesinin başvuruda sunulmaması veya faturaların listesinde tutarsızlıklar olması durumunda vergi dairesi eksik bildiriminde bulunur ve iade işlemi durur. 

Çözüm: Başvuru öncesi kapsamlı bir kontrol listesi kullanarak tüm evrakın tamamlandığından emin olun.

Özellikle proje kapsamında yüklenilen tüm KDV’lerin listeye dahil edildiğini, satış faturalarının eksiksiz bildirildiğini ve belgelerin birbirini teyit ettiğini kontrol edin.

Eksik gelen bir yazıya karşı, belirtilen süre içinde eksikleri tamamlayıp vergi dairesine sunmak süreci tekrar hızlandıracaktır.

• Gecikmeler ve Ödeme Sorunları: Vergi dairelerinin iş yoğunluğu ve prosedürler nedeniyle iade ödemelerinde bazen gecikmeler yaşanabilir. Özellikle yıl sonlarında çok sayıda iade talebi olması, mükelleflerin paralarının aylarca beklemesi anlamına gelebilir. 

Çözüm: Eğer firma nakit akışı açısından beklemeye tahammül edemiyorsa, teminat mektubu karşılığı hızlandırılmış iade opsiyonunu değerlendirebilirsiniz.

Bankadan alacağınız %120 tutarında bir teminat mektubunu vergi dairesine sunarak, iade tutarınızı yaklaşık 5 iş günü içinde alabilirsiniz.

Sonrasında YMM raporu ile bu teminat çözülür.

Alternatif olarak, iade alacağınızı kurumlar vergisi, geçici vergi, SGK primi gibi vergi ve sgk borçlarınıza mahsuben kullanmak, nakit çıkışlarınızı azaltarak dolaylı bir nakit akışı sağlar.

• İnceleme ve Özel Esas Sorunları: Bazı durumlarda vergi dairesi, iade talebini vergi incelemesine sevk edebilir.

Bu genelde YMM raporu sunulmayan veya YMM raporu sunulsa bile; tutarın çok yüksek olması, mükellefin geçmişinde olumsuz tespitler olması hallerinde görülür.

Vergi incelemesi ise süreci uzatır ve belirsizlik yaratır. 

Çözüm: Mümkünse her zaman YMM tasdik raporu yoluyla iade talep edin. YMM raporu, şirketin tam tasdik sözleşmesi varsa tutar sınırı olmaksızın kullanılabilir.

Ayrıca firmanızın özel esaslara (kara liste uygulaması) girmemesine dikkat edin; sahte belgeye maruz kalmamak için tedarikçi seçiminde özen gösterin. Vergi dairesinin olumsuz tespit ettiği bir tedarikçi faturası varsa, bu faturayı iade listesinden çıkarmak veya teminat göstermek gibi adımlar atılabilir. Bu sayede kalan kısmın iadesi sorunsuz alınır.

• Hesaplama Hataları ve Mükerrerlik: İade tutarının hesaplanmasında yapılan hatalar (örneğin iade sınırının yanlış uygulanması, önceki yıl devreden KDV’nin dahil edilmemesi vb.) veya bazı faturaların hem başka bir iade dosyasında hem burada kullanılması gibi mükerrer durumlar tespit edilebilir. 

Çözüm: İade başvurusu öncesinde firmanın muhasebe kayıtları ile YMM raporu hesaplarının mutabakatını sağlayın.

İade edilebilir KDV tutarını, yıl içi indirilecek KDV listeleri ve beyannameler üzerinden yeniden hesaplayarak kontrol edin.

Her projenin harcamalarını mümkünse ayrı bir kod veya masraf merkezi ile takip edin ki bir projenin gideri diğerine karışmasın. Mükerrer fatura kullanımından kesinlikle kaçının; vergi dairesi VEDOP sistemi üzerinden tüm iade taleplerini çapraz kontrol etmektedir.

• Nakden İade Yerine Mahsup Tercihi: Bazı durumlarda nakden iade talebi onaylansa bile ödeme yapılamayabilir, çünkü mükellefin vergi borçları mevcutsa, maliye otomatik mahsup yapabilir.

Özellikle SGK veya vergi borcu bulunan mükelleflerin nakit iadesi, önce bu borçlara mahsup edilir. 

Çözüm: Başvuru formunda mahsup edilecek borçlarınızı net belirtin. Eğer nakit istiyorsanız, borçlarınızı önden kapatıp iade talep etmek gerekir. Aksi halde iade tutarı kadar borcunuz düşülür ve bakiye varsa ödeme yapılır.

Sonuç olarak, KDV iade sürecindeki sorunları minimize etmenin yolu düzenli ve şeffaf bir muhasebe, proaktif bir hazırlık ve gerekirse  uzmanlardan destek almaktan geçer. Müteahhitlerin, proje devam ederken belge düzenine dikkat etmeleri, bu alanda tecrübeli bir SMMM ve YMM ile süreci danışarak yürütmeleri tavsiye edilir.

Böylece, inşaat bittiğinde KDV iadesi sorunsuz ve hızlı bir şekilde nakde çevrilebilir.

5. 2025 Yılı İtibarıyla Güncel Uygulamalar ve Dikkat Edilmesi Gereken Gelişmeler

Güncel KDV Oranları ve Mevzuat: 

• 2025 yılı itibarıyla kentsel dönüşüm projelerinde konut teslimlerine uygulanan %1 KDV oranı halen yürürlüktedir. 2022 yılında konut teslimlerindeki genel %1 oranı %8’e çıkarılmış, 2023 Temmuz’da da %8 → %10 ve %18 → %20 şeklinde tüm KDV oranlarında artış yapılmıştır.
• Ancak kentsel dönüşüm kapsamındaki konutlara tanınan %1’lik indirimli oran, özel düzenleme ile muhafaza edilmiştir ve 2025’ te de devam etmektedir. Bu, devletin kentsel dönüşümü teşvik politikasının sürdüğünü gösterir.
• Net 150 m² altı konutlar için %1 KDV avantajı süreceği gibi, 150 m² üzeri konutlarda 150 m²’lik kısma %1 uygulanması kuralı da devam etmektedir.
• Müteahhitler, teklif ve satış fiyatlarını belirlerken bu oranları baz almalıdır. Ayrıca 2023’teki oran artışları nedeniyle, kentsel dönüşüm projelerindeki ticari ünitelerin KDV’si %18’den %20’ye yükselmiştir.
• Bu da dükkân/ofis satışlarında fiyatlama yaparken dikkate alınması gereken bir husustur.

Yeni Teşvik ve İstisnalar: 

• 2024 yılı Aralık ayında mevzuatta yapılan bir değişiklikle, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesindeki Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından yapılan arsa ve arazi teslimleri KDV’den istisna edilmiştir.
• Bu gelişme, kamu eliyle yürütülen büyük dönüşüm projelerinde maliyetleri düşürmeyi amaçlamaktadır. Eğer müteahhit firma, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’ndan bir arsa satın alarak proje yapacaksa, 12 Aralık 2024’ten itibaren bu arsa alımında KDV ödemeyecektir.
• Bu istisna, özel sektörün kendi arsa alımlarını kapsamamakla birlikte, Bakanlık projeleriyle işbirliği yapan firmalar için önemlidir.
• Müteahhitler, böyle bir arsa teslimiyle karşılaşırsa KDV’siz fatura düzenlenmesi gerektiğini bilmeli, aksi halde ödenen KDV’yi indirim konusu yapamayacaktır. (çünkü kanunen istisna edilmiş bir işlemdir).

“Yerinde Dönüşüm” Projeleri: 

• 6 Şubat 2023 depremleri sonrasında başlatılan “Yerinde Dönüşüm” programı ile hak sahiplerinin kendi evlerini devlet desteğiyle yeniden yapması teşvik edildi.
• Bu özel program kapsamında müteahhitler iş alırken, bazı vergisel sorular ortaya çıktı. Çevre, Şehircilik Bakanlığı bu program için KDV muafiyeti bulunmadığını açıklamıştır.
• Yani yerinde dönüşümde de normal kentsel dönüşüm kuralları geçerlidir; bir farkı yoktur. Bu nedenle deprem bölgesinde “yerinde dönüşüm” üstlenen müteahhitler de KDV’lerini %1 oranında uygulamaya devam eder ancak malzeme alımlarında yine %20 öder ve KDV iadesi mekanizmasını kullanır.
• Program kapsamında verilen hibe ve krediler ise KDV mevzuatını değiştirmemektedir, sadece finansman kolaylığı sağlamaktadır.

Dijital Başvuru ve Takip: 

Vergi idaresi KDV iade süreçlerini büyük ölçüde dijitalleşmiştir.

KDV iade talepleri de elektronik ortamda yapılmakta elektronik ortam üzerinden takip edilebilmektedir.

Müteahhit firmalar veya onların mali müşavirleri, e-Devlet veya İnteraktif Vergi Dairesi’ne giriş yaparak iade talebini oluşturabilir, gerekli ekleri yükleyebilir. Ayrıca, Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS) ve İndirimli Teminat Uygulaması (İTUS) gibi, güvenilir mükellefler için geliştirilmiş özel iade mekanizmaları vardır.

İade Alt Sınırlarının ve Oranlarının Güncellenmesi: 

Yüksek enflasyon nedeniyle, her yıl iade alt sınırı artmaktadır.

2025 için 130.700 TL olan iade edilemeyen tutar, 2026’da yeniden değerleme oranına göre daha da yükselecektir.

Müteahhitler, ihale ve teklif aşamalarında KDV iadesini bir finansman kalemi gibi düşünmelidir.

Pratik İpuçları: 

2025 ve sonrasında kentsel dönüşüm KDV süreçlerinde başarı için birkaç ipucunu vurgulayalım:

(1) Planlama: Proje başlangıcında KDV yükünüzü ve olası iade tutarınızı hesaplayın. Büyük montanlı alımlarda fiyatları KDV dahil ve hariç değerlendirip nakit akışınızı düzenleyin.

(2) Uzman Danışmanlık: KDV iadesi teknik bir konu olduğundan, bu alanda tecrübeli bir SMMM ve YMM den danışmanlık almak kârlıdır. Özellikle ilk iade deneyiminiz ise süreçte profesyonel destek hem hız kazandırır hem riskleri azaltır.

(3) Eğitim ve Güncel Kalma: Şirketinizin muhasebe ekibini, KDV iadesi ve indirimli oran uygulaması konusunda eğitin. Güncel değişiklikleri (örneğin yeni KDV oranlarını, e-belge yükümlülüklerini) bildirin.

(4) Düzenli Vergi Ödemeleri: İade almadan önce vergi borçlarınızı yapılandırın veya ödeyin ki mahsuplarda sorun çıkmasın.

Sonuç itibarıyla, 2025 yılı itibarıyla kentsel dönüşüm projelerinde KDV iadesi uygulaması müteahhitler için önemli bir finansman aracı olmayı sürdürmektedir.

Yasal teşvikler ve indirimler, doğru şekilde takip edildiğinde inşaat maliyetlerinin bir kısmının geri alınmasını sağlar.

Müteahhitlerin, bu avantajlardan azami ölçüde yararlanmak için güncel mevzuatı izlemeleri ve mali süreçlerini dikkatle yönetmeleri gerekmektedir.

Unutulmamalıdır ki, kentsel dönüşüm sadece bir inşaat faaliyeti değil, aynı zamanda bir vergi planlaması ve finans yönetimi sürecidir

11.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.