Ersan Gündeşli
Yeminli Mali Müşavir
E. Maliye Müfettişi
egundesli@gmail.com

KURGAN Yazıları: Mükellefin Davranışsal Testi ve Dava Stratejisi

1- GİRİŞ

Türkiye’de vergi denetim mimarisinin dijitalleştiği yeni dönemde KURGAN, sadece bir bilgi isteme yazısı olmanın çok ötesine geçmiş durumda. Vergi Denetim Kurulu (VDK) tarafından VUK 148 kapsamında gönderilen bu yazılar, mükellefin “riskli” kategorisine alındığının ve olası bir inceleme sürecinin başlama ihtimalinin yükseldiğinin işaretidir.

Geldiği andan itibaren sessizce geçiştirilemeyecek kadar kritik bir nitelik taşır. Çünkü KURGAN, vergi denetim sisteminin “ön inceleme, ön uyarı ve pozisyon alma” aşamasıdır. Bu aşamanın doğru yönetilmemesi, mükellefi doğrudan inceleme, ceza ve dava patikasına sokabilir.

2- KURGAN Yazılarının Anlamı

Klasik bilgi isteme yazılarından farklı olarak KURGAN, yalnızca bir veri talebi değil; aynı zamanda davranışsal bir testtir.
Mükellefin:

• Yanıt verme süresi,
• Cevabın kapsamı,
• Bilgi-belge sunma iradesi,
• Tutarlılık seviyesi

risk skoruna işleyen parametrelerdir.

Bu nedenle yazıya verilecek cevap, sıradan bir “şablon metin” olamaz; aksine hukuki risk analizi eşliğinde stratejik bir beyan olmalıdır. Bu konuda teknik hukukçulardan destek almadan cevap yazmak ciddi riskler barındırdığı izahtan varestedir.

Neden Kritik? Çünkü Bedeli Ağır

Güncel uygulamada vergi idaresinin yaklaşımı, “bilerek yanlış beyan veya kullanma” eğilimini daha geniş yorumlama yönündedir.

Bu nedenle bir KURGAN yazısının görmezden gelinmesi veya hatalı yönetilmesi hâlinde, süreç VUK 359 kapsamında değerlendirilme ihtimali doğurabilir. Sonuçları ise oldukça ağırdır:

Risk	Dayanak	Sonuç
Bilgi vermeme / eksik-yanıltıcı bilgi	VUK 355	Özel usulsüzlük cezası
Sahte/yanıltıcı belge, bilerek kullanım	VUK 359	3 kat vergi ziyaı + 3–8 yıl hapis

Görüldüğü üzere, “ufak bir cevapsızlık” bile uzun vadeli bir hukuki krizin tetikleyicisi olabilir.

3- KURGAN Yazılarının Yan Etkisi: Ticari İtibarın Zedelenmesi ve Zincirleme Ticaret Kaybı Riski

KURGAN yazılarının yalnızca bilgi talebi gibi sunulmasına karşın, uygulamada ortaya çıkan en önemli sorunlardan biri de fatura düzenleyen firmaların ticari itibarının zedelenmesi ve buna bağlı zincirleme ticaret kaybı riskidir.

Buradaki sorun çok boyutludur:

• Fatura kesen firma hakkında herhangi bir kesinleşmiş tespit veya yargı kararı yoktur.
• Buna rağmen, KURGAN yazısı alan mükellefler, ticari riskten kaçınmak adına söz konusu firmayla ticareti sonlandırma eğilimine girmektedir.
• Böylece vergi teknolojilerinin yanlış kodlaması, dürüst ve kayıtlı çalışan firmaları cezalandıran bir sonuç doğurabilmektedir.

Hukukun temel ilkesi olan masumiyet karinesi ticari hayatta fiilen ortadan kalkmaktadır.

4- Mükellefin ÖnündEki Üç Yol

KURGAN yazısı ulaştığında mükellef, öncelikle “Biz ne durumdayız?” sorusuna hukuki-finansal bir değerlendirme ile yanıt vermelidir. Bu analizden sonra başvurulabilecek üç temel yol bulunmaktadır:

4.1. Açıklama Yazısı Gönderme

Mükellef, süresinde ve gerekçeli bir açıklama göndererek idarenin risk tespitine karşı görüş bildirebilir.

Ancak dikkat: Bu yol inceleme riskini tamamen ortadan kaldırmaz. Ayrıca eksik veya yanıltıcı açıklamalar, VUK 355 cezasını doğurur. Bu nedenle açıklama gönderilecekse, metin ölçülü, hukuki dayanaklı ve teknik olmalıdır.

​​​​​​​4.2. Pişmanlıkla Beyan

Eğer yapılan iç değerlendirme sonucunda risk teyit ediliyorsa, inceleme başlamadan önce pişmanlıkla beyan, VUK 359 kapsamındaki hapis cezası ihtimalini tamamen kaldırır.

Bununla birlikte:

• Vergi aslı,
• Gecikme faizi,
• Gecikme zammı

ödenir. Unutulmamalıdır: Pişmanlık başvurusu sonrası aynı konuda dava açılamaz.

​​​​​​​4.3. İhtirazi Kayıtlı Beyan + Dava

İdarenin tespitine katılmayan mükellefler, beyanı ihtirazi kayıtla vererek yargı yolunu açık tutabilir. Böylece konu, Vergi Mahkemesi önüne taşınabilir.

Burada tartışmalı nokta: KURGAN yazılarının hukuken “müeyyideli bir işlem sayılıp sayılmadığı” konusunda görüş birliği yoktur. Bu nedenle bazı davaların usulden reddedilme ihtimali bulunmaktadır.

Yani tercih yapılırken yargı stratejisi iyi kurulmalıdır.

5- Sonuç: KURGAN Yazıları Bir Strateji Testidir

KURGAN yazısı, “dosyada bir eksiklik var, bilgi gönderin” düzeyinde bir yazı değildir. Yeni dönemde vergi idaresi, veriyi önceden toplamak, mükellefi pozisyon almaya zorlamak ve hukuki zemin hazırlamak için KURGAN’ı bir eşik olarak kullanmaktadır.

Bu nedenle her mükellef için yapılması gereken sıralama:

1. Hukuki risk analizi
2. Finansal etki değerlendirmesi
3. Stratejik yol seçimi (Açıklama – Pişmanlık – İhtirazi kayıt)
4. Gerekirse dava hazırlığı

Aksi hâlde süreç, mükellefi pasif konumdan doğrudan şüpheli ve hatta sanık pozisyonuna taşıyabilir.

Ersan GÜNDEŞLİ

Yeminli Mali Müşavir- Bağımsız Denetçi ve Hukukçu

 

30.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.