Deniz Çalışkan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
denizcaliskan1988@gmail.com

Resmi Tatil ve Genel Tatil Günlerinde Fazla Çalışma

Değerli okurlarım sürekli karıştırılan resmi tatil ve genel tatil günlerinde yapılan fazla mesai ücretlerinin hesaplanmasında işçilerin hakları  4857 sayılı İş Kanunu md.63’e göre koruma altına alınmıştır. İşçinin çalışma süresi haftada en çok kırk beş (45) saat olarak tespit edilmiştir. Aksi kararlaştırılmamışsa 45 saatlik bu çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit bir şekilde bölünerek uygulanır. Ancak, taraflar arasında her gün için ayrı mesai süreleri de kararlaştırılabilir. Çalışma biçimi ne şekilde olursa olsun, işçinin haftalık 45 saati aşan çalışması, fazla çalışma (fazla mesai) olarak adlandırılır.

2025 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ

1 Ocak Yılbaşı

29 Mart Ramazan Bayramı Arifesi

30 Mart Ramazan Bayramı 1.gün

31 Mart Ramazan Bayramı 2.gün

1 Nisan Ramazan Bayramı 3.gün

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı

1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü

19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı

5 Haziran Kurban Bayramı Arifesi

6 Haziran Kurban Bayramı 1.gün

7 Haziran Kurban Bayramı 2.gün

8 Haziran Kurban Bayramı 3.gün

9 Haziran Kurban Bayramı 4.gün

15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü

30 Ağustos Zafer Bayramı

28 Ekim Cumhuriyet Bayramı Arifesi

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

FAZLA ÇALIŞMA İLE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMALARDA İŞÇİNİN ONAYI ALINMALIMIDIR?

4857 sayılı İş Kanunun 44.maddesi gereği; Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma;Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 47’nci maddeye göre ödenir hükmü bulunmaktadır.4857 sayılı İş Kanunu, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayı işçinin onayını almaya bağlamıştır. Çalışma Yaptırılacak İşçinin Onayı İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 9 Maddesinde belirlenmiştir. 

Fazla Çalışma Yaptırılacak İşçinin Onayı

Madde 9 —Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz. Resmî tatil için çalışma onayları her seferinde tek tek alınmayacak olup, bunun yerine ya iş sözleşmesiyle peşinen ya da yılda bir kez muvafakatname imzalatılarak onayları alınmaktadır. İşçi bu onayı vermesine rağmen otuz (30) gün öncesinden işverene yazılı olarak bildirmeleri ile bu onayı geri alabilirler.

FAZLA ÇALIŞMA İLE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMALARDA ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Fazla çalışma; İşçinin haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. İşçinin haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında kararlaştırıldığı durumlarda, kararlaştırılan bu süre ile 45 saate kadar olan çalışmalar ise fazla sürelerle çalışma olarak tanımlanmaktadır. İşçinin haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu durumlarda fazla sürelerle çalışma mümkün değildir. Niteliği gereği normal çalışma dışında gerçekleştirilen bu çalışmanın karşılığı olarak 4857 sayılı iş kanunu gereği her bir (1) saat fazla çalışma için verilecek ücret günlük saat ücretinin %50 fazlası olarak hesaplanıp ödenir.

Fazla sürelerle çalışma; İşçi işveren taraflarının haftalık çalışma süresini 40 saat belirlediği, durumlardır. İşçinin ise 49 saat çalıştığı bir örnekte; işçinin 40 – 45 saat arası 5 saatlik çalışması fazla sürelerle çalışma, 45 saati aşan 4 saatlik çalışması ise fazla çalışma sayılacaktır. İşçinin haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu ve fiilen 49 saat çalıştığı bir örnekte ise, işçinin 45 saatin üstündeki 4 saatlik fazla çalışması bulunacakken, herhangi bir fazla sürelerle çalışması söz konusu olmayacaktır. 4857 sayılı iş kanunu gereği fazla sürelerde çalışması gereği 45 saat olan kısımlarda günlük saat ücretin %25 45 üzerinde olan süreler içinse %50 fazlası olarak hesaplanıp ödenir.

En fazla kaç saat fazla mesai yapılabilir?

Fazla mesai yasalara göre belirli saatlerle sınırlandırılır. Buna göre İş Kanunu’nun 41. maddesi uyarınca çalışanların bir senede en fazla 270 saat fazla mesai yapabilecekleri yönünde bir hüküm bulunur. Bu sınır aylık olarak 22,5 saate karşılık gelir. Bu yasal sınırlandırmanın işçi ve işveren arasında yapılacak bir iş sözleşmesi ile artırılması mümkün değildir. İşveren tarafından yılda 270 saatten fazla ek çalışma talep edilirse, çalışanlar haklı fesih ile iş akdini sonlandırma hakkına sahip olur. İlaveten hak ihlali nedeniyle iş yerine dava da açabilir.

Kanunen kimler fazla mesai yapamaz?

Fazla mesai ücreti ve süresi bazı mesleklere ve çalışan gruplarına uygulanmaz. Yasalara göre fazla mesai yapamayacak gruplar şöyle sıralanabilir:

• Sağlık problemleri sebebiyle fazla çalışamayanlar,
• 18 yaşını doldurmamış işçiler,
• Hamile olan, yeni doğum yapan ve emziren çalışanlar,
• Kablo döşemesi, kanalizasyon, maden ocakları, tünel inşaatı gibi işlerin su ve yer altında yapılan kollarında çalışanlar,
• Kısmi süreli iş sözleşmesi ile görev yapan kişiler,
• Sözleşme sırasında ek çalışmayı kabul etmiş olsa dahi sağlığının fazla çalışmaya uygun olmadığını iş yeri ya da SGK hekimi raporuyla tespit edilmesi durumunda olanlar,
• Gece yürütülen işlerde çalışanlar,
• Sağlık bakımından günde yalnızca 7.5 saat ve daha az yürütülmesi gereken işlerde çalışanlar.

Fazla mesai ücreti ne zaman ödenir?

Fazla çalışma ücretine dair ödeme zamanı, çalışan ile işveren arasındaki anlaşmaya göre farklılık gösterebilir. Örneğin; ek çalışma ücreti maaşa ilave edilerek ödenebilir. Daha önce her iki tarafın belirlediği bir tarihte maaşa eklenerek yatırılabilir. Maaş günü ile fazla mesai ödemesinin yapıldığı gün farklı olabilir. Yapılan anlaşmaya ve ek mesaiye rağmen çalışan ücretini tahsil edemediyse, fazla mesai zaman aşımı süresi içerisinde yasal yollara başvurarak hakkını arayabilir.

Fazla mesai ücret ödemesine ait zaman aşımı süresi ne kadardır?

Fazla mesai ücretinin ödenmesine ilişkin süreler İş Kanunu’nun “Ücret” adlı başlığında yer alır. 4857 sayılı İş Kanunun 32/8 göre fazla çalışmadan doğan ücretin ödenmesi için belirlenen zaman aşımı süresi 5 (beş) yıldır. Borçlar Kanunu 147.maddesine göre de beş yıllık zamanaşımına tabidir. 5 yıl içerisinde ödemesi yapılmayan işçiler, yasal yollarla haklarını arayabilirler. 

FAZLA ÇALIŞMA İLE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMALARDA ÜCRET MESAİ HESAPLANMASI

Resmi ve Ulusal bayramlarda %100

Normal Günlerde Fazla Mesai %50

Fazla Süreli Çalışmalarda %25 olarak hesaplanır

Örnek: Günlük Ücreti 100 TL olan bir işçi 19 Mayıs resmi tatilde çalışması durumunda alacağı ücret ne kadardır.

Cevap:100 TL günlük ücret 100 X %100  =200 TL fazla çalışma ücreti birde o gün hiç çalışmasa dahi alacak 100 TL günlük ücret dahil 300 TL alacaktır.

Örnek: Günlük Ücreti 200 TL olan bir işçi Pazar günü mesai yapması durumunda alacağı ücret ne kadardır.

Cevap: 200 TL günlük ücret 200 X %50  =300 TL fazla çalışma ücreti birde o gün hiç çalışmasa dahi alacak 200 TL günlük ücret dahil 500 TL alacaktır.

Örnek: Saat Ücreti 10 TL olan bir çalışan fazla süreli çalışma sözleşmesine göre haftalık 40 saat çalışmaktadır. Aynı hafta 50 saat çalışmıştır. Alacağı ücret ne kadardır.

Cevap: 40 saat normal çalışma ücreti 40*10 saat=400 TL

40 saati aşan 5 saat için (10 TL X saat 5) X %25 =62,50 TL

45 Aşan 5 İçinde (10 TL X saat 5) X %50 =75  TL

Toplam: 400+62,50+75,00=537,50

Fazla Çalışma Nasıl İspat Edilir?

İşveren, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasında saklamak zorundadır. İşçinin imzasını taşıyan bordro, sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Kural olarak fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fiili bir olgu söz konusu olduğundan kural olarak işçi, fazla çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir. Fazla çalışma yapıldığının ispatlanması veya işverence kabul edilmesi halinde, fazla çalışma ücretlerinin ödendiği konusundaki ispat yükü ise işverendedir.

Kaynak:

https://www.takvim.com/pdf/takvim.com-2025-takvimi.pdf

https://www.csgb.gov.tr/Media/fhlc3yej/50-soruda-i%C5%9F-kanununda-%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fma-s%C3%BCreleri.pdf

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6249&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

https://antalyaymmo.org.tr/mevzuatlar/9/isyerlerinde-yapilan-fazla-calisma-ve-fazla-surelerle-calisma-ucretleri-makale

20.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.