Ceyda Küçükçolak
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ceydaeren1@icloud.com

Binek Otomobiller ve Muhasebe Kayıtları

1.KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNA GÖRE BİNEK OTOMOBİL KAPSAMINA GİREN ARAÇLAR HANGİLERİDİR?  

Katma Değer Vergisi Sirküleri/ 54’e göre; 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Binek otomobil ifadesinden Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtların anlaşılmalıdır.
Ancak;
• Ambulanslar,
• Mahkûm taşımaya mahsus arabalar,
• Para arabaları,
• Cenaze arabaları,
 • İtfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar,
 • 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar,
 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte binek otomobil kapsamında değerlendirilmeyecektir.

2. HANGİ DURUMLARDA KDV İNDİRİM KONUSU YAPILABİLİR? ,

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Madde 30 – Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:

b) ,  (Değişik : 3/6/1986 - 3297/10 md.) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda açıkça belirtildiği gibi ; işletme faaliyet konusunun oto kiralama veya otomobillerin çeşitli şekillerde işletilmesi olması ve alınan otomobillerin de sadece bu amaçlarla işletmede kullanılması durumunda KDV indirim konusu yapılabilir. Ancak, bu durumda olan mükelleflerin de işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerin alış vesikalarında gösterilen KDV'nin indirimi mümkün değildir. Örneğin; bir oto kiralama firmasının, kiralama amacıyla aldığı otomobile ilişkin KDV indirim konusu yapılabilecekken, aynı firmanın şirket müdürüne şahsi olarak tahsis edilmek üzere alınan otomobile ilişkin KDV indirim konusu yapılamayacaktır.

 Xyz Tekstil Limited Şirketi, Ötv ve Kdv hariç 1.100.000,00 TL’ye otomobil bayii olan ABC Limited şirketinden jeep satın almıştır. (ötv: 880.000,00 tl )  (hesaplanan kdv : 396.000,00 tl )

Yukarıdaki örnekte Xyz Limited Şirketi ana faaliyet konusu tekstil olmasından dolayı, aldığı binek otomobillerin KDV’sini indirim konusu yapamayacaktır.

Firma muhasebe kayıtları işlenirken mevcut 2 yol bulunmaktadır:
1. KDV ve ÖTV tutarlarını Giderleştirmek
2. KDV ve ÖTV tutarlarını Maliyete Eklemek

1. KDV ve ÖTV Tutarlarını Giderleştirmek

329 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre; “e) 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının;
- (1) numaralı bendinde yer alan kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedeli 37.000 TL, gider olarak indirim konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 990.000 TL,
- (7) numaralı bendinde yer alan amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç 1.100.000 TL, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde 2.100.000 TL”

Kanuna göre, firma kdv ve ötv tutarlarını giderleştirecekse, kdv ve ötv tutarlarının toplamının yalnızca 990.000,00 tl kadarlık kısmını giderleştirebilecektir. Kalan kısım kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilir.

KDV ve ÖTV tutarlarının maliye eklenmesi durumunda, toplam maliyetin 2.100.000,00 TL tutarındaki kısmı amortismana tabi olur, kalan tutar kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilir.

----------------------------------------/--------------------------------------------------------------

254. TAŞITLAR HS.
254.01 Binek Araç          1.100.000,00
770 GENEL YÖNETİM GİD. HS.
770.02 Araç KDV-ÖTV   990.000,000
770.03-KDV ÖTV KKEG
770.03.01 Araç KKEG    286.000,000

                                                                                        329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS.  
                                                                                        329.01 ABC Limited Şirketi              2.376.000,00

BİNEK OTOMOBİL ALIŞ MUHASEBE KAYDI
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------/--------------------------------------------------

689 OLAĞANDIŞI GİD. VE ZARARLAR HS
689.01 ARAÇ KKEG                                    286.000,000

 

                                                                                           770.03-KDV ÖTV KKEG
                                                                                           770.03.01 Araç KKEG    286.000,000

KDV-ÖTV GİDER KKEG KAYDI

329 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre  yukarıdaki örnekte, KDV ve ÖTV tutarı toplamı 1.276.000,00 TL olmasına rağmen kanun maddesi dikkate alınarak, 990.000,00 TL’lik kısmı giderleştirilecek, kalan tutar Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak kabul edilecektir.

689 OLAĞANDIŞI GİD. VE ZARARLAR HESABI’nı kullanmadan önce mizanda 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI’na iz bırakmak, ilerleyen dönemlerde mizan incelerken yardımcı olacaktır.

2. KDV ve ÖTV Tutarlarını Maliyete Eklemek

329 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre; “e) 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının
- (7) numaralı bendinde yer alan amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç 1.100.000 TL, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde 2.100.000 TL”

329 No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre; ÖTV ve Kdv’ nin maliyete eklendiği durumda amortismana tabi tutalacak azami tutar 2.100.000,00 TL olarak açıklanmıştır.

------------------------------------/------------------------------------------------------
254 TAŞITLAR HESABİ
254.01 Binek Araç                  2.100.000,00
254.02 Binek Araç KKEG         276.000,00

                                                                                      329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS
                                                                                      329.01 ABC Limited Şirketi

ÖTV VE KDV’NİN MALİYETE EKLENDİĞİ DURUMDA
ARAÇ ALIŞ MUHASEBE KAYDI

Yukarıdaki örnekte, 254.01 hesapta izlenen 2.100.000,00 TL’lik tutar amortismana tabi olmakla birlikte 254.02 hesapta izlenen 276.000,00 TL’lik tutar, kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

3. AMORTİSMAN HESAPLAMA

Binek Otomobillerde Kıst Amortisman yöntemi kullanırılır. Yukarıdaki örnekten yola çıkarak XYZ Limited Şirketinin 01.01.2025 tarihinde aktifine aracı dahil ettiği varsayımından yola çıkarsak ;
Faydalı Ömür : 5 YIL

2.100.000,00 / 5  =   420.000,00

YIL	Yıllık Amortisman Tutarı	AZAMİ AMORTİSMAN TUTARI	KKEG Olarak Dikkate Alınacak Amortisman Tutarı
2025	475.200,00	420.000,00	55.200,00
2026	475.200,00	420.000,00	55.200,00
2027	475.200,00	420.000,00	55.200,00
2028	475.200,00	420.000,00	55.200,00
2029	475.200,00	420.000,00	55.200,00

1 YIL İÇİN :

-------------------------------------/-----------------------------------------------------------

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
770.03 Amortisman Giderleri   420.000,00

689 KKEG HESABI
689.01 Araç KKEG                             55.200,00  

                                                                   257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS
                                                                   257.01 Araç B.Amortismanlar   475.200,00

AMORTİSMAN KAYDI

XYZ firmasını alışını yaptığı Jeep marka otomobiline 01.10.2025 tarihinde 1 yıl süre ile toplam 60.000,00 Tl’ye kasko yaptırmıştır, banka aracılığı ile ödeme yapmıştır.

(60.000,00 TL /12 AY ) = 5.000,00 TL
---------------------------------------/-------------------------------------------------------------

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS
770.03 Kasko Giderleri                            5.000,00 TL
180 GELECEK AYLARA AİT GD.
180.01 Gel.Ay.Kasko Giderleri           10.000,00 TL
260 GELECEK YILLARA AİT GD.
260.01 Gel.Yıl.Kasko Giderleri           45.000,00 TL

                                                                                 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS.
                                                                                 329.02 Kasko Şirketi                    60.000,000

KASKO POLİÇESİ MUHASEBE KAYDI

01.10.2025 tarihide 1 yıllık düzenlenen kasko poliçesinin 10-11-12. Ayları 2025e aitken kalan 9 ay 2026’nın giderleri olacağı için, dönemsellik ilkesi gereği 2025 yılı gider kabul edilecek kısımları 180-GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI ‘nda takip edilir. 2026’da gider kabul edilecek kısımları 260-GELECEK YILLARA AİT GİDERLER HESABI’nda izlenir.                                                                                                

------------------------------------------/---------------------------------------------------------

329. DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS.
329.02 Kasko Şirketi                          60.000,00

                                                                              102 BANKALAR
                                                                              102.01 İlgili Banka  60.000,00

KASKO ÖDEMESİ MUHASEBE KAYDI
---------------------------------------------------------------------------------------------------

02.09.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.