Çağlar Karnıyarık
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
ckarniyarik@gmail.com

Döviz Bürosu (Yetkili Müessese) Kuruluş Aşamaları

DÖVİZ BÜROSU (YETKİLİ MÜESSESE) KURULMASINA İLİŞKİN ESASLAR

Yetkili müesseseler halk arasında Döviz Büfeleri olarak bilinmesine rağmen Kambiyo mevzuatımızda, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 Sayılı Kararda "Yetkili Müesseseler" olarak düzenlenmiş ve tanımlanmıştır

Bu yazımızda Yetkili Müesseselerin kurulması ve faaliyet izni alınmasına ilişkin bilgi aktarımı yapılacaktır.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda tanımlanan yetkili müesseselerin, bilinen adıyla döviz bürolarının, kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin yasal çerçeve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan 2018-32/45 sayılı Tebliğ ile düzenlenmektedir.

Yetkili müessese açılması için Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan öncelikle izin akabinde faaliyet ruhsatı almak gerekmektedir.

Yeni yetkili müessese kuruluş ve faaliyet izni başvuruları için "Yetkili Müessese Bilgi Sistemi" adı altında özel bilgi sistemine giriş yapılması gerekmekte ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'a İlişkin 2018-32/45 Sayılı Tebliğ kapsamında bildirim ve izin başvurularının anılan sistem üzerinden yapılması gerekmektedir.

YETKİLİ MÜESSESELERİN KURULUŞ ŞARTLARI

Yetkili Müessese Bilgi Sistemine İlişkin Genelge (2024/3) kapsamında tüm izin ve bildirim başvuruları Yetkili Müesseseler Bilgi Sistemi (YMBS) üzerinden alınmakta olup, başvurulara ilişkin tüm eksik bilgi belge talebi, düzeltme isteme, onaylama ve reddetme işlemleri bu sistem üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Söz konusu Genelge kapsamında, izin başvuruları yalnızca iki kez eksikliklerin giderilmesi için şirkete YMBS üzerinden iade edilmekte, ikinci iade sonrasında (süreli belgelerin yenilenmesi hariç) başvuruda eksiklik bulunması durumunda başvuru Bakanlıkça reddedilmektedir.Bu tür reddedilen başvurular 30 gün boyunca yeniden gönderilemeyecektir.

Yetkili müessese kuruluş izni başvurularında kurucu gerçek ve/veya tüzel kişiler toplamda en az; Tebliğ’in 6.ncı maddesinde yer alan asgari ödenmiş sermaye tutarı kadar mali gücü bulunduğunu payları oranında tevsik etmek zorundadır.

Mali güç tevsikine ilişkin belgeler MALİ GÜÇ TEVSİKİNE İLİŞKİN GENELGE (YM-2024/3) de açıklanmaktadır.

a) Anonim şirket olması,

b) Şirketin ana sözleşmesinde yer alan ticaret unvanında A grubu için “Yetkili Müessese”; B grubu için “Sınırlı Yetkili Müessese” ibarelerinin bulunması,

c) Münhasıran yetkili müesseselerin faaliyet konuları ile iştigal etmek üzere kurulması,

ç) A grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermayelerinin 10 milyon Türk Lirasından, B grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermayelerinin ise 5 milyon Türk Lirasından az olmaması,

d) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on ve daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler ile şirket genel müdürünün, yönetim kurulu üyelerinin, imza yetkisini haiz çalışanlarının ve A grubu yetkili müesseseler için iç kontrol görevlilerinin;

1) Müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,

2) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi süreli hapis veya cezası ne olursa olsun basit veya nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda yer alan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, tefecilik, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, 27/12/2020 tarihli ve 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanunun 5 inci maddesinde sayılan suçlar veya Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,

3) Başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl içerisinde; 4 üncü maddeye aykırı faaliyeti sebebiyle faaliyet izni veya şube faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilmiş yetkili müesseselerde ortaklığı bulunmaması veya genel müdür, yönetim kurulu başkanı, iç kontrol görevlisi ve yönetim kurulu üyesi görevlerinden birinde bulunmamış olması, 29 uncu maddenin dokuzuncu fıkrası kapsamında Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmuş olmaması  ; kendisinin, yüzde elli veya daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi olduğu dönemde veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin temsile yetkili olduğu dönemde ve yetkisiz döviz alım satımı ile ilgili olarak idari yaptırıma uğramamış olması,

4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan şirketlerinin vergi dairelerine 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,

5) Gerekli mali güce ve işin gerektirdiği dürüstlük ile itibara sahip bulunması,

e) Hisse senetlerinin nama yazılı olması ve nakit karşılığı çıkarılması,

f) Ana sözleşmelerinin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında mevzuat hükümlerine uygun olması, şarttır.

Yetkili Müessese	Asgari Ödenmiş Sermaye
A Grubu	10 milyon TL
B Grubu	5 milyon TL
A Grubu Şubeleri	+ 3 milyon TL

** Asgari 10 milyon TL olan şirket sermayesine her bir şube için asgari 3 milyon TL eklenir.

KURULUŞ İZNİ BAŞVURU SÜRECİ

* Şirket Ana Sözleşmesi Taslağı

* Kuruluş İzni Başvuru Dilekçesi

* Müflis Olunmadığına, Konkordato İlan Edilmediğine ve İflasın Ertelenmesi Kararının Verilmediğine Dair Beyan Ve Tevsik Edici Belge

* Adli Sicil Belgesi

* Vergi Borcunun Bulunmadığına Dair Belge

* Kurucular Beyannamesi

* Tebliğde Belirtilen Şartların Sağlandığına İlişkin Yazılı Beyan

* Ticari Özgeçmiş

* Mali Güç Tevsikine İlişkin Belgeler

Başvuruları Bakanlıkça uygun görülenlere, Türk Ticaret Kanunu hükümleri dâhilinde anonim şirket kurabilmeleri için izin verilir.

Yetkili müessese kurmak için kuruluş izni alan kurucular, faaliyet izni alana kadar faaliyette bulunamazlar.

FAALİYET İZNİ BAŞVURU SÜRECİ

Kuruluş izni tarihinden itibaren 90 gün içerisinde yetkili müessesenin kuruluş işlemlerinin tamamlanarak faaliyet izni almak üzere Bakanlığa YMBS’nin "İzin Başvuruları" sekmesi altında bulunan "Faaliyet İzni" kısmına aşağıdaki belgelerle başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Faaliyet izni verilmeden faaliyete başlandığının tespiti halinde verilmiş kuruluş izni iptal edilecektir!

Söz konusu belgeler;

• Ana sözleşmenin yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshası,
• Ortaklar tarafından şirket ana sözleşmesinde taahhüt edilen asgari şirket sermayesinin nakden ve defaten ödendiğini gösterir banka durum belgesi
• 02/07/1964 tarihli ve 492 sayılı harçlar kanunu uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğini tevsik eden belge,
•  Bloke hesap belgesi veya teminat mektubu ve banka yazısı,
•  Kamera veya görüntü kayıt sistemi belgesi
•  İç/dış mekan fotoğrafı ve beyanı
•  Faaliyet izni başvuru dilekçesi
•  İnternet adresinin açıldığına ilişkin yazılı beyan
•  Yetkili müessese bilgi sistemi kullanıcı bilgi bildirim/güncelleme formu
•  Faaliyet izni ücreti dekontu

ÖDENMESİ GEREKEN MADDİ YÜKÜMLÜLÜKLER:

FAALİYET İZNİ ÜCRETİ

1 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİ (İSTANBUL’UN BELİRLİ İLÇELERİ)

Arnavutköy Bayrampaşa Gaziosmanpaşa Pendik Ataşehir Beşiktaş Güngören Sarıyer Bağcılar Beyoğlu Kadıköy Şişli Bahçelievler Esenyurt Kağıthane Ümraniye Bakırköy Eyüp Küçükçekmece Üsküdar Başakşehir Fatih Maltepe Zeytinburnu

2 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİ

İstanbul’un 1 numaralı faaliyet bölgesi dışında kalan diğer ilçeleri

Adana Aydın Kocaeli Muğla Ankara Bursa İzmir Antalya Gaziantep Mersin

3 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİ

Balıkesir Hatay Manisa Şanlıurfa Denizli Kahramanmaraş Mardin Tekirdağ Diyarbakır Kayseri Ordu Trabzon Erzurum Konya Sakarya Van Eskişehir Malatya Samsun

4 NUMARALI FAALİYET BÖLGESİ

Adıyaman Bolu Isparta Osmaniye Afyonkarahisar Burdur Karabük Rize Ağrı Çanakkale Karaman Siirt Aksaray Çankırı Kars Sinop Amasya Çorum Kastamonu Sivas Ardahan Düzce Kırıkkale Şırnak Artvin Edirne Kırklareli Tokat Bartın Elazığ Kırşehir Tunceli Batman Erzincan Kilis Uşak Bayburt Giresun Kütahya Yalova Bilecik Gümüşhane Muş Yozgat Bingöl Hakkari Nevşehir Zonguldak Bitlis Iğdır Niğde

FAALİYET BÖLGELERİNE GÖRE ÜCRETLER
Faaliyet bölgeleri	A Grubu	B Grubu	Şube
1 numaralı faaliyet bölgesi	18 milyon TL	16,5 milyon TL	10milyon TL
2 numaralı faaliyet bölgesi	15 milyon TL	13,5 milyon TL	8milyon TL
3 numaralı faaliyet bölgesi	12 milyon TL	10,5 milyon TL	6milyon TL
4 numaralı faaliyet bölgesi	9 milyon TL	7,5 milyon T	4milyon TL

Başvuru ücretlerinin tahakkuk ve tahsil işlemlerinde “9252- Yetkili Müessese Başvuru Ücreti” vergi türü tanımlanmış olup, bu vergi türünün muhasebeleştirilmesinde “01.06.09.99- Diğer Harçlar” muhasebe yardımcı kodu kullanılması gerekmektedir.

HARÇ TUTARLARI:

Yetkili müessese (Döviz Büfeleri) kuruluş izin belgeleri (Her yıl için) 503.179,10.-TL

Yetkili müesseselerin (Döviz Büfeleri) açacakları şubeler için düzenlenen belgeler 251.580,40.-TL

TEMİNAT TUTARLARI:

Ödenmiş sermaye miktarının onda birine karşılık gelen tutarın kamu sermayeli bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya kamu/özel sermayeli bankalardan alınacak aynı tutarda teminat mektubu.

KAYNAKÇA :

-Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar

-Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)

- Mali Güç Tevsikine İlişkin Genelge (Ym-2024/3)

--Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun Kapsamında Alınacak Ücretlere İlişkin Yönetmelik

--Yetkili Müessese Bilgi Sistemine İlişkin Genelge (2024/3)

27.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.