Ahmet Şanlı
Yeminli Mali Müşavir
sanliahmet@yahoo.com

Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi Kapsamında Gönderilen Yazıların VUK 359. ve 371. Md. Yönünden Değerlendirilmesi

Vergi Denetim Kurulunca mükelleflere “bilgi isteme” kapsamında gönderilen yazılarda; “Tablo-1’ de dökümüne yer verilen belgelerdeki tutarların; yasal defterlerinize işlenip işlenmediği (Belgelerdeki tutarlar yasal defterinize işlendiyse yazı ekinde alan Tablo-2’ de yer alan bölümlerin eksiksiz  oldurulması, işlenmediyse yevmiye numarası kısmına “işlenmedi” ibaresini yazınız.), beyannamelerinizde indirim konusu yapılıp yapılmadığı veya indirim konusu yapıldıysa indirim konusu yapılan tutarların düzeltme beyannamesi ile indirimlerden çıkarılıp çıkarılmadığını Tablo-2’de “Beyanname Durumu” kısmına “İndirim konusu yapılmadı”, “İndirim konusu yapıldı”, “Düzeltme beyanı verildi” ibarelerinden uygun olanı yazınız.” şeklinde ifadeler yer almaktadır.

Vergi incelemesine başlanılmadan önce yazıda belirtilen faturaları kayıtlarından çıkarmak isteyen mükelleflerin pişmanlık hükümlerinde yararlanıp yararlanamayacağı konusunda bazı özellikli durumlar söz konusu olup yakın zamanda bu konuda ihtilaflar gündeme gelecektir.

Öncelikle İdare tarafından gönderilen yazı bilgi isteme yazısı olup KDV eksiklik yazılarında olduğu üzere “fazla hesaplanan yüklenimin tenzil edilmesi, indirimlerden çıkarılması vb şekilde” somut bir tespite dayalı bir işlemden bahsedilmemektedir. Bu itibarla bilgi isteme kapsamında gönderilen bu yazı sonrasında mükellefin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gerekli düzeltmeyi yapabilmesi gerekir. Uygulamanın nasıl yürüyeceğini izleyip göreceğiz.

1 Ekim itibariyle İdarenin sahte fatura kullanımındaki tavır değişikliği sonucunda yazılarda belirtilen faturaları kullananlar için yapılacak inceleme sonunda; sahte fatura kullanımına yönelik olarak VUK 344. Md uyarınca vergi ziyaı cezasının 3 kat kesilmesi ayrıca VUK 359. Md uyarınca hapis cezası uygulanması için suç duyurusu raporu düzenlenmesi söz konusu olacaktır.

VUK 359. Md. d fıkrasında; “371 inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.” denilmiştir. Yukarıda belirttiğimiz üzere mükellefin bilgi isteme yazısı sonrasında ve henüz incelemeye başlanılmadan önce bilgi isteme yazısında belirtilen mükellefe ait faturaları ilgili gider/maliyet hesaplarından ve KDV indirimlerinden çıkararak pişmanlık talepli olarak düzeltme beyanında bulunması durumunda vergi ziyaı cezası kesilmemesi ve suç duyurusunda bulunulmaması gerekir.

VUK 371. Md.de pişmanlık hükümlerinin geçerlik şartlarından biriside 5. Fıkrada belirtilen “Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak onbeş gün içinde ödenmesi.” dir.

Ancak mükellefin ilgili dönem gelir/kurumlar vergisi beyannamesinde zarar nedeniyle matrah olmaması ve devreden KDV nedeniyle ödenecek KDV çıkmaması durumunda ne olacaktır? 371. Md. de yer alan ödeme süresi geçmiş verginin her hal ve takdirde mevcut olması mı gereklidir? Vergi kanunlarını yorumlarken bazı durumlarda dayanağımız olan “mefumu muallif” anlayışı burada dayanak noktası olacak mıdır?

Kanaatimce elbette ki olmayacaktır. 371. Md. de yer alan ödeme süresi geçmiş verginin varlığını pişmanlıkla beyan sonucunda ödemenin çıkması varsayımına dayalı olarak ele almak gereklidir. Eğer ödeme yoksa pişmanlık hükümlerinden yararlanılamaz şeklinde bir yargıya varılması doğru olmaz. Çünkü yapılan düzeltmeler sonucunda mükellef ödenmesi gereken vergiye doğru adım atmakta, düzeltme sonucunda ödenmesi gerekecek bir vergiye yaklaşmış olmaktadır. Pişmanlıkla verilen beyanname sonucunda hemen ödenecek bir vergiyi tahakkuk ettirmeyi şart koşup, mükellefin yapmış olduğu hatayı kendiliğinden düzeltmesini değersiz hale getirmenin kanuna uygun bir yaklaşım olmadığını düşünmekteyim.

VUK 371. Md. de ödemenin çıkmamış olması durumunda ne yapılacağı konusunda bir hüküm bulunmaması pişmanlıktan yararlanmanın ödeme şartına bağlanmış olduğuna karine teşkil etmeyecektir, zira maddede ödeme olmaması durumunda pişmanlık hükümlerinden yararlanılamayacağı yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır.

Buradan hareketle pişmanlıkla verilen düzeltme beyannamesinin cari dönemde ödenecek bir vergiye dayanmaması durumunda 359. Md uyarınca hapis cezasını gerektirecek bir fiil oluşup oluşmadığı konusu ayrıca önem arz etmektedir. Maddede yer alan “371 inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz” lafzından hareketle bildirmeye ilişkin şartın gerçekleşmesi ve ödemeye ilişkin şartın aranmamış olması nedeniyle vergi incelemesine başlanılmadan pişmanlık talebiyle düzeltme beyannamesi verilmesi halinde beyanname üzerine ödenecek vergi çıkmaması durumunda VUK 359. Md. uyarınca hapis cezası uygulamasına ilişkin suç duyurusunda bulunulmasına gerek bulunmamaktadır.

13.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.