Ahmet Kılınç
Avukat
av.ahmetkilinc@outlook.com

Vergi Davalarında Yürütmenin Durmasının İstisnaları

Giriş

Vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması idari davalardan farklı olarak, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurmaktadır. Ancak bazı istisnai durumlarda tahsil işleminin durdurulması için yürütmenin durdurulması kararı verilmesi gerekir. Bu yazıda, vergi yargısında yürütmenin durmasının istisnaları ele alacağız.

1- Yürütmenin Durdurulması

İdare hukukunda kural olarak idari işlemler hukuka uygunluk karinesinden yararlandıklarından aksine bir mahkeme kararı olmadıkça hukuka uygun sayılmakta ve dava açılmış olsa dahi yürütülmelerine devam edilmektedir.  İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (“İYUK”) 27/1. maddesi de Danıştay’da, idare ve/veya vergi mahkemelerinde dava açılmasının dava edilen idari işlemlerin yürütülmesini durdurmadığını düzenlemektedir.

Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilir.

2- Vergi Yargısında Yürütmenin Kendiliğinden Durması

İYUK’un 27/4. maddesine göre kural olarak vergi mahkemelerinde vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurmaktadır.

3- Vergi Yargısında Yürütmenin Durmasının İstisnaları

Vergi yargısında tahsil aşamasına ilişkin işlemlere karşı dava açılması, ihtirazî kayıtla beyanda bulunulması halinde dava açılması, işlemden kaldırılan dosyaların işleme konulması hallerinde tahsil işlemleri devam etmektedir.[1] Belirtilen durumlarda tahsil işleminin durdurulması için yürütmenin durdurulması kararı verilmesi gerekmektedir.

3.1. Tahsil Aşamasına İlişkin İşlemlere Karşı Dava Açılması

Tahsil aşamasına ilişkin işlemlere karşı dava açılması halinde yürütme kendiliğinden durmamaktadır.[2] Bu işlemlerde yürütmenin durdurulması için mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı tesis etmesi gerekmektedir.[3]  Kamu alacağının güvence altına alınması ve cebren tahsili için uygulanması gereken ihtiyati haciz ve haciz işlemlerine karşı dava açılması halinde yürütme kendiliğinden durmamaktadır.[4]  Belirtilen işlemlere karşı açılan davalarda İYUK’un 27/4. maddesinde yer verilen şartların bulunması durumunda mahkeme tarafından yürütmenin durdurulması kararı verilebilecektir.

​​​​​​​3.2. İhtirazî Kayıtla Beyanda Bulunulması Halinde Dava Açılması

Vergi Usul Kanunu’nun 378. maddesi uyarınca, vergi ödevlileri beyan ettikleri matrahlara dayalı olarak yapılan tarh işlemine karşı kural olarak dava açamazlar. Bu engelin iki istisnası bulunmaktadır. Buna göre vergi ödevlileri, beyan edilen matrahlarda ve/veya bu matrahlar üzerinden tarh edilen vergilerden vergi hatasının bulunması veya mükellefin beyanı ile ilgili bazı noktalarda veya tamamında tereddüt etmesi halinde dava açma hakkını saklı tutabilmek için beyannameye buna ilişkin ihtirazî kayıt koyması halinde beyan ettikleri matrahlara ilişkin olarak dava açabilecektir. İhtirazî kayıtla beyanda bulunulması ve dava açılması halinde yürütmenin kendiliğinden durması söz konusu olmamaktadır.

​​​​​​​3.3. İşlemden Kaldırılan Dosyaların İşleme Konulması

İYUK’un 26/3. maddesine göre, davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, yeni adresin bildirilmesine kadar dosya işlemden kaldırılır. Bu şekilde işlemden kaldırılan dava dosyalarına ilişkin tahsil işlemine devam edilmektedir.  İşlemden kaldırılan dava dosyasının tekrar işleme konulması da tahsil işlemlerini kendiliğinden durdurmamaktadır. Söz konusu davalarda, tahsil işlemlerinin durdurulabilmesi için mahkemenin yürütmenin durdurulmasına karar vermesi gerekmektedir.

Sonuç

Vergi yargısında kural olarak uyuşmazlık konusuna ilişkin dava açılması halinde ilgili işlemin tahsil aşamasına ilişkin işlemler durmaktadır. Buna karşın tahsil aşamasına ilişkin işlemlere karşı dava açılması, ihtirazî kayıtla beyanda bulunulması halinde dava açılması, işlemden kaldırılan dosyaların işleme konulması hallerinde tahsil işlemlerinin yürütmesi kendiliğinden durmamaktadır. Belirtilen durumlara ilişkin olarak dava konusu edilecek işlemlerin niteliği ve söz konusu istisnaların göz önünde bulundurulması ve dava açılırken yürütmenin durdurulmasına kararının talep edilmesi halinde olası hak kayıplarının önüne geçilebilecektir.

Kaynakça

2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

KARAKOÇ, Yusuf (2017), Vergi Yargılaması Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınevi.

YÜCE, Mehmet (2019), Vergi Yargılama Hukuku, Bursa: Ekin Yayınevi.

---

[1] KARAKOÇ, Yusuf (2017), Vergi Yargılaması Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınevi, s.228.

[2] Karakoç, 2017, s.228.

[3] Karakoç, 2017, s.228.

[4] Karakoç, 2017, s.229.

12.01.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.