Adem Kuruca
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ademkuruca@hotmail.com

E-Envanter Defteri Nedir? Uygulama Esasları ve Önemi

Dijitalleşen muhasebe süreçleri kapsamında, Vergi Usul Kanunu (VUK) çerçevesinde elektronik defter (e-Defter) uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır. Bu dönüşümün son halkalarından biri de E-Envanter Defteri uygulamasıdır. E-envanter uygulaması gündemimize 31/12/2024 tarihli ve 32769 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’n de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 6) ile Elektronik defter uygulamasına ilişkin olarak düzenleme yapılması ile girmiştir.

İlgili tebliğin 3.maddesi gereği;

Aynı Tebliğin 3.2.6. numaralı fıkrasına aşağıdaki paragraf eklenmiştir.

“Söz konusu mükellefler, e defter.gov.tr adresinde format ve standardı belirlenen defterlerden

Envanter defterini ihtiyari bir şekilde e - Defter olarak tutabilirler.  Başkanlık faaliyet konusu,  mükellefiyet süresi, vergi, şirket veya mükellefiyet türü, aktif büyüklüğü, öz sermaye büyüklüğü, brüt satış hasılatı ve sektör gibi kriterleri ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak edefter.gov.tr adresinde yayımlanacak duyuru ile envanter defterinin e - Defter olarak tutulmasına ilişkin zorunluluk getirmeye yetkilidir.

Envanter defteri nedir?

Vergi Usul Kanunu’na göre;

Madde 185 Envanter Defteri ve Bilanço Günü

Envanter defterine işe başlama tarihinde ve mütaakıben her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilânçolar kaydolunur ve bu tarihe "bilânço günü" denir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur.

Madde 186 Envanter Çıkarmak

Envanter çıkarmak,  bilânço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir.

Şu kadar ki; ticari teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutat olmayan malların değerleri tahminen tesbit olunur.

Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade eder.

Kağıt ortamda tutulan envanter defteri ile e-envanter defteri aynı hükümlere tabii olup farklı bir defter türü değildir.

Envanter Defterinin Amacı

Vergi Usul Kanunu’na göre her işletme, hesap dönemi sonunda envanter çıkarmak ve bu bilgileri envanter defterine kaydetmekle yükümlüdür. Bu süreçte işletmenin mali durumu net olarak ortaya konur ve vergiye esas olacak mali tabloların alt yapısı oluşturulur. 

Bir işletmenin finansal durumunu izlemeyi ve yönetmeyi kolaylaştırır.
Bu defter sayesinde işletme sahipleri, stok miktarını ve değerini düzenli olarak takip edebilir.
Finansal durumun izlenmesi ve kontrolü envanter defteri ile daha kolay hale gelir.

Ayrıca, envanter defterinin doğru tutulması vergi beyannameleri açısından da büyük kolaylık sağlar.

Envanter defteri, işletme planlaması ve stratejilerinin oluşturulmasında da etkilidir.
Stok ve envanter durumuna göre yapılan planlamalar, işletmenin büyümesine katkı sağlar.

Envanter defterinde yer alan veriler ışığında finansal raporların hazırlanmasını da kolaylaştırır ve işletmenin mali analizlerinde güvenilir bilgi kaynağı oluşturur.

E-Envanter de ise Gelir İdaresi Başkanlığı verilen beyanname ekindeki yer alan mali tablolara göre e-envanter defterindeki verileri analiz ederek çapraz doğrulama yapacaktır. Yapay zekanın devreye girmesiyle uyumsuzluk tespit edilecek mükellefe durum yazı ile bildirilecek ve izah istenebilecektir.

E-Envantere Neler Yazılır?

E-Envanter Defteri, yıl sonu itibarıyla işletmenin varlık ve borçlarının tam bir dökümünü içerir. Başlıca bölümleri şunlardır:

• Stok envanteri (mal ve hammadde listeleri)
• Demirbaş envanteri
• Alacak ve borç listeleri
• Kasa ve banka mevcudu
• Amortisman kayıtları ve değerleme işlemleri

Gelir idaresi başkanlığınca açıklanan ve e.defter.gov.tr adresinde yayımlanan kılavuzdaki e-envanter defterine ait örnek elektronik envanter defteri görüntüsü şöyledir.

13.10.2025 tarihli edefter.gov.tr adresinde yayımlanan duyuru da ise gelir idaresi başkanlığı ilgili tebliğe atıfta bulunarak 01.01.2026 tarihi itibariyle e envanter başvurularının dijital vergi dairesi aracılığıyla yapılmasına olanak sağlamıştır.

 

E-Envanter Defteri Zorunluluğu

Envanter defterinin ihtiyari olarak e-Defter olarak tutulması mümkündür. Başkanlık faaliyet konusu, mükellefiyet süresi, vergi, şirket veya mükellefiyet türü, aktif büyüklüğü, öz sermaye büyüklüğü, brüt satış hasılatı ve sektör gibi kriterleri ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak edefter.gov.tr adresinde yayımlanacak duyuru ile envanter defterinin e-Defter olarak tutulmasına ilişkin zorunluluk getirmeye yetkili kılınmıştır.

Diğer Hususlar

e-Defter uygulamasında yevmiye ve kebir defterlerinin ve berat dosyalarının imzalanabilmesi amacıyla aracılık sorumluluk sözleşmesi imzalanan serbest muhasebeci mali müşavir ya da uyumlu yazılım için verilen muvafakatname, envanter defterinin ve ilgili beratlarının imzalanabilmesi için de geçerli olup, ayrıca envanter defteri için yeni bir muvafakatname verilmesine gerek bulunmamaktadır.

Envanter defteri e-Defter ve berat dosyalarının, hesap dönemi başı (açılış onayı) ve hesap dönemi sonu (kapanış onayı) itibarıyla envanter bilgilerini içerecek şekilde oluşturulması gerekmektedir.

Gelecekte tüm işletmeler için zorunlu hale gelmesi beklenen bu uygulama, muhasebe ve vergi süreçlerinde dijital dönüşümün önemli adımlarından bir tanesidir. İşletmelerin bu dönüşüme şimdiden uyum sağlamaları, hem mevzuata uygunluk hem de verimlilik açısından büyük önem taşımaktadır.

Kaynaklar

https://www.edefter.gov.tr/dosyalar/duyurular/Envanter_Defteri_Duyurusu_13.10.2025.pdf

31/12/2024 tarihli ve 32769 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’n de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 6)

14.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.