Adem Kuruca
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ademkuruca@hotmail.com

KDV’de İndirim Zamanı

Ticari hayatın koşuşturması sırasında bazen mükellefler tarafından faturalar muhasebeye geç ulaşmaktadır. Günümüz teknolojisinde e fatura kullanılmakta olsa bile e fatura mükellefi olmayanlar tarafından e-arşiv olarak kesilen faturalar alıcı işletmenin mailine geç düşmekte, gereksiz(spam) kutusuna düşmekte ve mükellef tarafından fark edilmemektedir.  Bazen de teslim edilen faturalar muhasebeye ulaştırılması unutulmaktadır. Bu gibi benzer durumlarda işletmeye geç gelen faturalar da KDV indirimi için muhasebe kayıt süremiz nedir?

Vergi Usul Kanunu Kayıt Zamanı Madde 219

a) Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.

b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.

c) Günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe kaydedilir.

İlgili madde hükmünden anlaşılacağı üzere yapılan işlemler defterlere on günden fazla gecikme olmadan, alt bentte ise muhasebe fişine esas olmak üzere eğer yetkili bir amir, müdür veya sorumlu kişinin imzasını taşıması kaydıyla bu fişlerin de deftere işlenmiş gibi kabul edileceği ama bu kayıtlarında 45 günden daha geç yevmiye kayıtlarına intikal ettilmesine cevaz verilmediği anlaşılmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu Vergi İndirimi Madde 29

………………………………………………

3. İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.

Özellikle işletmelere geç ulaşan faturalar KDV yönünden hep sorun olmaktaydı. Bazen yıl kapandıktan sonra işletmeye ulaşan faturalardaki kdv indirim hakkını kaybediyor ve işletme üzerinde ilave vergi maliyeti oluşmasına sebep oluyordu. Kanun koyucu bu durumda KDV kanununda yaptığı düzenleme ile indirim hakkını takip eden takvim yılı aşılmamak kaydıyla kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılacağına dair düzenleme yaparak işletmelere kolaylık sağladı.

Asıl sorun bu noktada başlıyor. İkincil mevzuatımız olan KDV genel uygulama tebliğinde “İndirimin Zamanı” başlıklı bölümde;

3065 sayılı Kanunun (29/3) üncü maddesi hükmüne göre indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir.

Bilindiği üzere Vergi Usul Kanununun kayıt nizamına ilişkin 219 uncu maddesinin “a” bendinde; “Muamelelerin, işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir" hükmü yer almaktadır.  Aynı Kanunun (352/1–6)ncı maddelerinde ise bu hükme aykırı hareket edilmesi halinde, 1 inci derece usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre, fatura ve benzeri vesikalar 10 gün içinde defterlere kaydedilebilecek, indirim hakkı ise vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir. Ancak bu indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı içinde kullanılması gerekir.

Öte yandan Kanunun (11/1-c) ve geçici 17’nci maddeleri uyarınca satıcı tarafından ihraç kayıtlı teslim kapsamında teslimi gerçekleştirilen mallara ilişkin KDV, alıcı tarafından malın teslimi anında indirilecek KDV hesaplarına intikal ettirilmemektedir. Alıcı tarafından söz konusu alım nedeniyle yüklenilen KDV, süresi içinde ihracatın gerçekleşmemesi durumunda indirilecek KDV olarak kayıtlara intikal ettirilebilmektedir. Dolayısıyla bu durumda alıcının ihracat için verilen sürenin son gününü izleyen gün itibarıyla indirim imkânı doğan vergiyi, bu günü içine alan takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak kaydıyla indirim konusu yapması mümkündür.

Örnek 1: 28 Ağustos 2018 tarihli alış faturasının 10 günlük süreyi aşmayacak şekilde 5 Eylül 2018 tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde faturada gösterilen KDV 5 Eylül 2018 dönemi işlemlerine dahil edilerek indirim konusu yapılabilecektir.

Mükelleflerin alış ve giderlerine ilişkin vesikaların, kendi iradeleri dışındaki sebeplerle işletmeye kayıt süresi geçtikten sonra intikal etmesi halinde, mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve ispat edilmesi şartıyla vesikaların kayıt süresinden sonra kayda alınması mümkündür. Mükellefler bu suretle belgeleri kanuni sürenin geçmesinden sonra defter kayıtlarına almaları halinde de fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilen KDV’yi bu belgelerin kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde indirim konusu yapabilir. 

Örnek 2: 28 Ağustos 2024 tarihli faturanın 16 Ekim 2024 tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde Ekim/2024, 4 Kasım 2024 tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde de Kasım/2024 vergilendirme dönemlerinde indirim konusu yapılabilecektir. Ancak her halükârda 2024 yılının içinde kesilen faturanın en geç o yılı izleyen yıl defterine kayıt edilip indirim konusu yapılması gerekmekte olup, örnekte belirtilen faturada yer alan verginin Ocak/2026 veya müteakip vergilendirme dönemlerinde indirimi söz konusu olamayacaktır.

Ancak Vergi Usul Kanununun kayıt nizamı hükümlerine uyulmaması halinde anılan Kanunda belirtilen cezai müeyyidelerin uygulanacağı unutulmamalıdır.

Diğer taraftan, düzenlenen faturanın alıcı tarafından dava konusu yapılması nedeniyle ilgili takvim yılında indirim konusu yapılamayan KDV, davanın sonuçlandığı yıl içinde alıcı tarafından kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirim konusu yapılabilir.

Sorumlu sıfatıyla KDV beyanının hiç yapılmadığının veya eksik yapıldığının tespiti üzerine veya mükellefin kanuni süresinden sonra sorumlu sıfatıyla verdiği beyanname üzerine bu vergilerin tarh edilmesi halinde, tarh edilen KDV’nin vergi dairesine ödenmesi ve ödemenin gerçekleştiği takvim yılı aşılmaması şartıyla, ödenen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkündür.

KDV’ye tabi işlemi yapan satıcı tarafından zamanında düzenlenmeyip, alıcı tarafından en geç fatura düzenleme süresinin son gününü takip eden vergilendirme dönemi içinde noterden ihtarname gönderilmesi üzerine satıcı tarafından düzenlenen faturada gösterilen KDV, alıcı tarafından faturanın düzenlendiği takvim yılı içinde kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirim konusu yapılabilir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174’üncü maddesinde "Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır. Şu kadar ki, takvim yılı dönemi faaliyet ve muamelelerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için, bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı 12'şer aylık özel hesap dönemleri belli edebilir." hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, gelir veya kurumlar vergisi bakımından özel hesap dönemine tabi olan KDV mükelleflerinin yüklendikleri KDV’yi özel hesap dönemini takip eden özel hesap dönemini aşmamak kaydıyla belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği dönemde indirmeleri mümkündür.

5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinin 1’inci fıkrasında “Her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) malî tatil uygulanır. Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde, malî tatil, temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden başlar”, 3’üncü fıkrasında da “ Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirli sürelerde yapılması gereken muhasebe kayıt süreleri, bildirim süreleri ve vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma süreleri malî tatil süresince işlemez. Belirtilen süreler malî tatilin bitiminden itibaren tekrar işlemeye başlar.” hükümleri yer almaktadır.

Konuyla ilgili 1 Sıra No’lu Mali Tatil Uygulaması Hakkında Genel Tebliğin 5.1 bölümünde de “Vergi Usul Kanununun 219 uncu maddesinde muamelelerin defterlere kayıt zamanı belirlenmiş bulunmaktadır.

Söz konusu maddeye göre muamelelerin, defterlere işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve açıklığını bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi gerekmekte olup, bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi uygun değildir. Muamelelerin muhasebe fişlerine kaydedilmesi ve defterlere kayıtların bu fişler üzerinden yapılması halinde ise muamelelerin fişlere kaydedilmesi, defterlere kaydedilmesi hükmündedir.

Bu durumda, muhasebe fişlerinde yer alan muamelelerin esas defterlere en geç 45 gün içinde işlenmesi gerekmektedir. Söz konusu kayıt sürelerinin mali tatile rastlaması halinde ise süre, mali tatil süresince işlemeyecektir.” açıklamasına yer verilmiştir. Kayıt sürelerinin mali tatile rastlaması halinde bu süreler mali tatil süresince işlemeyecektir. Buna göre, mali tatil süresince mükelleflere kayıtların süresinde yapılmadığından bahisle usulsüzlük cezası kesilmeyecektir. Ancak, mali tatil süresine rastlayan kayıt süreleri, bu sürenin bitimini izleyen günden itibaren işlemeye başlayacak olup, bu sürede de kayıt yapılmaması halinde usulsüzlük cezası kesilecektir.

Görüldüğü üzere KDV indirimi içeren fatura veya fatura yerine geçen belgelerin KDV beyannamesi verileceği son güne kadar yevmiye defterine işlenmesi veya muhasebe fişi usulüne göre yetkili imza/parafını taşıyan muhasebe fiş/fişlerine dayanması gerekmektedir.

Kaynaklar:

Katma Değer Vergisi Kanunu

Vergi Usul Kanunu

KDV Genel Uygulama Tebliği

1 Sıra No'lu Mali Tatil Uygulaması Hakkında Genel Tebliği

24.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.