POS veya Sanal POS’ların Bayilere Kullandırılmasının Usul ve Esasları

POS ve sanal POS kullanımında bayilik ve benzeri iş ilişkilerinde usul ve esaslar netleşiyor; Gelir İdaresi Başkanlığı’na kayıt ve onay süreçleri ile elektronik belge düzenlemesi zorunlu hâle geliyor.

8 Ağustos 2024 tarihli EKONOM Gazetesi’nde yayınlanan “Başkalarının Adı ve/veya Hesabı Kullanılarak Ya Da Başkalarına Ait Ödeme Araçları Kullanılarak Yapılan Tahsilatlarda Uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezaları” başlıklı yazımızda; 7524 sayılı Kanun’un 13. maddesiyle Vergi Usul Kanunu’nun Özel Usulsüzlük cezalarını içeren mükerrer 355’inci maddesinde yapılan ve 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren uygulanacak olan 2 yeni düzenlemeye ilişkin açıklamalar yapılmıştı.

Anılan düzenlemenin ikincisi; mal teslimi veya hizmet ifaları için kredi kartı, banka kartı gibi ödeme aracı olarak kullanılan kartlar aracılığıyla yapılan tahsilatları, başka mükelleflerin veya mükellef olmayanların elektronik cihazları/sistemleri (POS ve benzeri cihazlar) aracılığıyla yapanlara ve bu elektronik cihazları/sistemleri kullandıranlara özel usulsüzlük cezası kesilmek suretiyle bu husustaki kayıt dışı işlemlerin önlenmesi amaçlanmıştı.

Bu düzenleme, piyasada sıkça uygulandığı üzere, mükelleflerin bir banka tarafından kendilerine tahsis edilen fiziki ya da sanal POS cihazını bayii, alt bayii ve benzeri ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden başka işyerlerine kullandırmaları durumunda cezaya muhatap olup olmayacakları hususunda tereddüte yol açmış ve Gelir İdaresi Başkanlığı’nca internet sitesinde o tarihlerde yapılan açıklamada; “bayi-alt bayi ilişkisi” ve “benzeri ilişki” kapsamında gerek kendisine tahsis edilen POS cihazını kullandıran gerekse bu cihazlar vasıtasıyla teslim ettikleri mal ve hizmetlere ilişkin tahsilatlarını yapan mükelleflerin, 213 sayılı Kanun’da yer alan hükümler gereğince belge düzenleme, hasılatları kaydetme ve diğer yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getirmeleri şartıyla, anılan taraflara söz konusu madde hükmünde belirtilen özel usulsüzlük cezasının uygulanmayacağı duyurulmuştu.

Bu konuya ilişkin olarak, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca kredi kartı, banka kartı, ön ödemeli kart, karekod, elektronik cüzdan ve benzeri ödeme araçları kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen tahsilatlarda mükelleflerin kendilerine ait ödeme sistemlerini veya cihazları kullanmalarına ve banka veya ödeme hizmet sağlayıcıları tarafından kendilerine tahsis edilen ödeme sistemlerini veya cihazlarını bayilik veya benzeri iş ilişkileri kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden başka mükelleflere tahsis etmelerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Taslağı hazırlanmış olup, yakın zamanda yayınlanabilecektir. Anılan Tebliğ Taslağı’nda; düzenlemelerin Tebliğ’in yayınlandığı tarihi izleyen beşinci ayın başında yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.

 Fiziki POS cihazlarının/uygulamalarının kullanımı:

Anılan Tebliğ Taslağı düzenlemelerine göre; bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi (bir mükellefin belirli bir bölgede veya pazarda ürünlerini veya hizmetlerini satmak üzere, kendi nam hesabına çalışan başka bir mükellefe yetki veya imtiyaz hakkı (franchising) vermesi bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi olarak tanımlanmaktadır)  çerçevesinde bayiye veya benzeri bir iş ilişkisi kurulana ait EFT-POS özellikli Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC) veya Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi kapsamındaki ödeme kabul eden araçlar üzerinde ana firmaya ait POS uygulamasının kurulabilmesi/tanımlanabilmesi için aşağıda yer alan koşulların sağlanması gerekmektedir:

1. a) Bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi uygulamasından yararlanılması için Türkiye çapında en az 30 bayi veya benzeri bir iş ilişkisine sahip olunmalıdır.
2. b) Bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi işlemleri için sözleşme düzenlenmeli ve düzenlenen sözleşmeye ait bilgiler ile bayilere veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükelleflere ilişkin bilgilerden Gelir İdaresi Başkanlığı’nca belirlenenlerin, ana firma tarafından banka veya kuruluşlara (ödeme kuruluşları, elektronik para kuruluşları ile Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi’ne) bu düzenleme kapsamında başvuru yapılmadan önce, elektronik ortamda Dijital Vergi Dairesi’ne girişinin yapılması gerekmektedir. Ana firma tarafından girişi yapılan bilgiler, bayiler veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükellefler tarafından Dijital Vergi Dairesi üzerinden onaylanacaktır.
3. c) Banka veya kuruluşlar tarafından ana firmanın başvurusu üzerine ilgili mevzuat kapsamında gerekli kontroller yapılacak, sonra yukarıda belirtilen sayıya ulaşılıp ulaşılmadığı ile bayilik veya benzeri bir iş ilişkisinin varlığı GİB Teknoloji’den elektronik ortamda teyit edildikten sonra ana firmaya ait POS uygulaması bayi veya benzeri bir iş ilişkisi bulunan mükellefe ait cihazlar üzerine kurulabilecek/tanımlanabilecektir.

ç) Mal teslimi veya hizmet ifası sonrasında düzenlenecek belgelerde ödemeye ilişkin bilgilerin yer aldığı kısımda (slip bilgileri kısmında) bankacılık mevzuatı kapsamında yer verilmesi gereken ana firmaya ait bilgiler bulunacaktır. Ayrıca bu kısımda, “Bu tahsilat, bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi çerçevesinde ana firma hesabına aktarılmıştır.” ifadesine yer verilecektir.

1. d) Bu fıkra kapsamda kurulan/tanımlanan POS uygulamasına ilişkin bilgiler ile bu POS uygulaması üzerinden yapılan tahsilatlar banka veya kuruluşlar tarafından Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen usul ve esaslar dâhilinde anılan Başkanlığa bildirilecektir.

Öte yandan, YN ÖKC kullanma mecburiyeti kapsamında bulunmayan veya dışında bırakılan mükelleflere banka veya kuruluşlar tarafından verilen POS cihazlarının/uygulamalarının başka bir mükellef tarafından kullanılması yasak olacaktır.

- Sanal POS’ların bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi kapsamında kullanımı:

Anılan Tebliğ Taslağı düzenlemelerine göre; banka veya kuruluşlar tarafından kendisine sanal POS uygulaması verilen mükelleflerin bu sanal POS uygulamasını ana firma olarak, bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi çerçevesinde bayilerine veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükelleflere kullandırabilmesi için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekmektedir:

1. a) Bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi uygulamasından yararlanılması için Türkiye çapında en az 30 bayiye veya benzeri bir iş ilişkisine sahip olunmalıdır.
2. b) Bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi işlemleri için sözleşme düzenlenmeli ve düzenlenen sözleşmeye ait bilgiler ile bayilere veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükelleflere ilişkin bilgilerden Gelir İdaresi Başkanlığı’nca belirlenenlerin, ana firma tarafından banka veya kuruluşlara bu fıkra kapsamında başvuru yapılmadan önce, Dijital Vergi Dairesi üzerinden bildirilmesi Ana firma tarafından girişi yapılan bilgiler bayiler veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükellefler tarafından Dijital Vergi Dairesi üzerinden onaylanacaktır.
3. c) Banka veya kuruluşlar, kendilerine iletilen sanal POS kurulum taleplerini ilgili mevzuat ile ulusal ve uluslararası kartlı sistem kuruluşları tarafından belirlenen kurallar kapsamında gerekli kontrolleri yaptıktan ve bayilik veya benzeri bir iş ilişkisinin varlığını GİB Teknoloji sistemlerinden elektronik ortamda teyit ettikten sonra yerine getireceklerdir.

ç) Banka veya kuruluşlar tarafından, ana firma konumundaki mükelleflere teslim edilen sanal POS uygulamalarını bu madde kapsamında kullanacak bayilerle veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükelleflerle de ayrıca üye işyeri anlaşması yapılacaktır.

1. d) Ana firmanın sanal POS’unu kullanacak olan bayilerin veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükelleflerin bu sanal POS’unu sadece bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi çerçevesinde temin edilen malların satışlarına veya hizmet ifalarına ilişkin tahsilat işlemlerinde kullanmaları gerekmektedir.
2. e) Bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi çerçevesinde ana firmanın sanal POS uygulamasını kullanacak olan bayilere veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükelleflere yönelik kullanıcı yönetimi ve tanımlamaları münhasıran banka veya kuruluşlar tarafından yapılmalı, ana firma ya da bayiler veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükellefler tarafından hiçbir şekilde bayi veya benzeri bir iş ilişkisi tanımlaması yapılmamalıdır.
3. f) Mal satışı ve hizmet ifasına ilişkin tahsilatların bu maddede yer alan koşullar kapsamında sanal POS uygulaması kullanılarak yapılması durumunda, Vergi Usul Kanunu gereğince düzenleme zorunluluğu getirilen mali belgelerin tutarına bakılmaksızın, elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
4. g) Bu fıkra kapsamında kurulan/tanımlanan POS uygulamasına ilişkin bilgiler ile bu POS uygulaması üzerinden yapılantahsilatlar banka veya kuruluşlar tarafından Başkanlıkça belirlenen usul ve esaslar dâhilinde GİB Teknoloji’ye bildirilecektir.

Geçiş düzenlemeleri

Yukarıda da belirtildiği gibi, Taslaktaki düzenlemelerin Tebliğin yayınlandığı tarihi izleyen beşinci ayın başında yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.

Taslakta, geçiş düzenlemelerine de yer verilmiş olup, bu kapsamda, bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi çerçevesinde bayiye veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükellefe ait YN ÖKC veya Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi kapsamındaki ödeme kabul eden araçlar üzerindeki POS uygulamalarının, Tebliğin yürürlük tarihini takip eden ikinci ayın sonuna kadar Tebliğde yer alan düzenlemelere uygun hale getirilmesi gerekmektedir.

Taslakta, anılan Tebliğin yürürlük tarihinden önce bayilik veya benzeri bir iş ilişkisi işlemleri için düzenlenmiş ve hükmü devam eden sözleşmelere ait bilgilerin, ana firma tarafından bu tebliğin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar Dijital Vergi Dairesi’ne girişinin yapılması gerektiği ve ana firma tarafından girişi yapılan bilgilerin bayiler veya benzeri bir iş ilişkisi kurulan mükellefler tarafından Dijital Vergi Dairesi üzerinden onaylanması gerektiği belirtilmiştir.

Keza, bu tebliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla hâlihazırda sanal POS kullanan mükelleflerin yaptıkları tahsilatlarında kullandıkları banka hesap bilgilerini bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar Dijital Vergi Dairesi üzerinden bildirmeleri gerektiği ifade edilmiştir.

(Kaynak: Akif Akarca, Dr.Mehmet Şafak / Ekonomim.com | 04.12.2025)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.