Vergilemede Tevkifat ve Son Torba Yasa

2026 bütçesinde vergi gelirlerinin çok büyük bölümü tevkifat yoluyla toplanacak; gelir vergisinin yüzde 92’si, KDV’nin ise yüzde 43’ü kaynağında kesintiyle tahsil edilecek. Torba yasadaki düzenlemeyle, bir yıldan fazla elde tutulan bazı yatırım fonu kazançlarına uygulanan tevkifat istisnası daraltılıyor.

Vergi sistemimizde vergileme, vergi mükellefinin vergi matrahının kendisinin beyan etmesi, ödenmesi gereken vergiyi hesaplaması ve kanunda belirtilen sürede vergi dairesine ödemesi esasına dayanır. Ancak, muhtelif nedenlerle vergi kanunları ile belirlenen sorumluların ödenmesi gereken vergilerin bir kısmının veya tamamının önceden tevkif edilerek vergi dairesine yatırmaları öngörülmektedir.

Tevkifat, Türk vergi sisteminde önemli bir yere sahip olan ve vergi tahsilatını kolaylaştıran kesinti yöntemidir. Tevkifat, işletme tarafından çalışanına yaptığı ücret ödemelerine ilişkin gelir vergisinin vergi dairesine ödenmesidir. İşletme tarafından alınan serbest meslek hizmetlerinin karşılığının ödenmesi sırasında ödeyeceği gelir vergisine mahsuben veya mal veya hizmet alımı dolayısıyla katma değer vergisinin alıcı tarafından satıcıya yapılması gereken KDV ödemesinin bir kısmının vergi olarak kesilmesi ve doğrudan vergi dairesine ödenmesidir.

Tevkifat yapılmasının nedenleri

Devletin yerine getirmesi gereken kamu hizmetleri ve sosyal yardım ödemelerinin aksamadan yerine getirmesi düzenli bir kamu gelirine sahip olmasını zorunlu kılar. Kamu harcamalarının en önemli gelir kaynağı olan vergi gelirleri de buna uygun olarak sağlanmalıdır. Genel olarak, tevkifat uygulamasının temel amaçlarını şu şekilde belirtebiliriz.

- Vergi tahsilatını güvence altına almak: Verginin kaynağında kesilmesi, özellikle takibi zor olan veya beyan yükümlülüğünü yerine getirmekte isteksiz olabilecek mükelleflerden vergi toplamanın en etkili yollarından biridir.

- Vergi toplama süresini kısaltmak: Çok sayıda küçük mükelleften ayrı ayrı vergi toplamak yerine, ödemeyi yapan daha az sayıdaki sorumlu aracılığıyla vergiyi toplamak idare için daha kolaydır.

- Vergi incelemesinin kolaylaştırması: Kaynaktan tevkifat yapılması, ödemelerin ve bunlara bağlı vergilerin denetlenmesini kolaylaştırır. Daha az sayıda mükellef denetime tabi olur.

- Hazine’ye düzenli nakit akışı: Tevkif edilen vergiler aylık beyan edildiği ve ödendiği için, gelir elde edildikçe veya işlem yapıldıkça, yıl onunu beklemeden düzenli aralıklarla tahsil edilmiş olur.

Son torba yasa ile GVK Geçici 67’nci maddede öngörülen değişiklik

17 Ekim’de TBMM’ye sunulan Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 631 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına dair Kanun Teklifi’nin 4’üncü maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67’nci maddesinde yapılması önerilen değişiklikle bir yıldan fazla süreyle elde tutulan yatırım fonu katılma paylarından sağlanan kazançlara uygulanan tevkifat istisnasının kapsamı yeniden tanımlanmakta ve daraltılmaktadır.

Mevcut durumda, sürekli olarak portföyünün en ez %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının katılma payları, bir yıldan fazla süreyle elde tutulduğunda tevkifata tutulmamakta ve bu kazançlar için beyanname verilmemektedir.

Yapılmak istenen değişiklikle, katılma payları yalnızca nitelikli yatırımcılara satılan, TEFAS’ta işlem görmeyen ve portföy sınırlamalarına tabi olmayan yatırım fonları bu istisna kapsamı dışına çıkarılmaktadır.

Böylece, istisna yalnızca genel yatırımcılara açık ve Borsa İstanbul’da işlem gören fonlarla sınırlanarak, uzun vadeli sermaye piyasası yatırımlarının teşvik edilmesi hedeflenmektedir.

Torba yasa teklifinin genel gerekçesinde;

- Vergi dışında kalan alanların kapsama alınması,

- Bazı istisnaların kaldırılması,

- Kayıt dışılıkla mücadele edilmesi,

- Vergi adaletinin güçlendirilmesi

Hedeflerine hizmet vermek üzere vergi mevzuatı ile ilgili bazı kanunlarda düzenleme yapılmaktadır. Denilmektedir.

Teklifle, portföyünün en ez %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan bazı serbest fon yatırımcıları tarafından bir yıldan fazla süreyle elde tutulan fon katılma paylarından elde edilen gelirlere ilişkin gelir vergisi istisnasının vergi planlama aracı olarak kullanılmasını önleyecek ve vergi dışında kalan alanın kapsama alınmasına hizmet edecek şekilde düzenleme yapılmaktadır.

 4’üncü madde gerekçesinde düzenlemenin nedeni şöyle açıklanmaktadır. “Sürekli olarak portföyünün en ez %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma paylarının elden çıkarılmasında tevkifat uygulanmamakta ve bu katılma paylarından elde edilen gelirler için beyanname de verilmemektedir.

Elde tutma süresine bağlı söz konusu istisna, bazı serbest fon yatırımcıları nezdinde mevcut istisna düzenlemesinin Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerine uzun vadeli yatırımı teşvik etme amacını aşacak şekilde vergi planlaması yoluna gidilmesine neden olan sonuçlar doğurmaktadır.

Yapılan düzenleme ile söz konusu istisnanın vergi planlama aracı olarak kullanılmamasını teminen, sürekli olarak portföyünün en ez %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan fonlardan; katılma payları sadece nitelikli yatırımcılara satılabilen, Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu (TEFAS)’nda işlem görmeyen ve fon portföyüne alınacak varlık ve işlemlere ilişkin herhangi bir oransal sınırlamaya tabi olmayanlar için bir yıllık elde tutma süresine bağlı tevkifat istisnasının uygulanmaması sağlanmaktadır. Bu özelliklere sahip olanlar dışında kalan, sürekli olarak portföyünün en ez %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan fonların katılma payı sahipleri ise öteden beri olduğu üzere söz konusu istisnadan yararlanmaya devam edecektir.

Ayrıca, yapılan ibare değişiklikleri ile kanun maddesinde yer alan ibarelerin güncelliği sağlanmaktadır.’’

2026 yılı genel bütçe gelirleri ve tevkif suretiyle tahsil edilecek vergiler

Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmekte olan 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’nde, B cetvelinde, tahsili öngörülen Vergi Gelirleri toplamı 15 trilyon 631 milyar 78 milyon 653 bin liradır.

Vergi gelirlerinin vergi türleri itibariyle dağılımı incelendiğinde yaklaşık %34’ünün gelir ve kurumlar vergisinden oluştuğu görülür. Toplam 5 trilyon 298 milyar 922 milyon 356 bin TL.

Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri toplamı 6 trilyon 902 milyar 43 milyon 847 bin liradır. Bunun 3 trilyon 539 milyar 217 milyon 226 bin lirası KDV, 2 trilyon 549 milyar 288 milyon 172 bin lirası ÖTV’den oluşmaktadır. Yaklaşık %44,15.

Vergi geliri ise dahilde alınan mal ve hizmet vergilerinden oluşmaktadır.

Yukarıda açıklanan gelirlerin tevkif suretiyle karşılanan kısmı şöyledir:

Vergi türü                             Toplamı                                 Tevkif yoluyla alınan

- Gelir vergisi                         3.558.110.924.000                  3.287.389.741.000

- Kurumlar vergisi                  1.740.811.432.000                9.488.858.000

- Dahilde alınan KDV                        3.539.217.226.000                 1.521.605.850.000

- Özel Tüketim Vergisi                      2.549.288.172.000   -----

Toplam gelir vergisi tahsilatının %92 den fazlası, kurumlar vergisinin %5,5’i katma değer vergisinin yaklaşık %43’ü tevkif suretiyle tahsil edilecektir.

(Kaynak: Akif Akarca, Dr.Mehmet Şafak / Ekonomim.com | 20.11.2025)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.