İşte KURGAN Mezarlığının 13 Kriteri!

Evet, KURGAN, mezar - gömü anlamına geliyor.

Sanırım Vergi Denetim Kurulu (VDK)’da buradan esinlenerek, sahte fatura ile mücadelede devreye aldığı yeni analiz sisteminin adını KURGAN (Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi) olarak koydu! Kamuoyunda bu sistemin adı, “Sahte Fatura/Faturacılar Mezarlığı” olarak adlandırılıyor.

Sahte faturayla mücadelede başarısız olundu!

Sahte fatura, mali sistemimizin uzun yıllardan bu yana kanayan bir yarası!

Maalesef sahte fatura olayı;

- Her yıl milyarlarca lira kamu zararına,

- Mükellefler arasında haksız rekabete,

- Kayıt dışılığa,

- Bazı mali ve adli suçların gizlenmesine

neden oldu ve olmaya da devam ediyor.

Bugüne kadar sahte fatura ile mücadelede kullanılan yöntem ve uygulamalardan başarılı sonuçlar alınamadı!

VDK strateji ve yöntem değişikliğine gitti!

VDK, sahte fatura ile mücadelede yöntem ve strateji değişikliğine giderek, yapay zeka destekli KURGAN sistemini 1 Ekim 2025 tarihinden itibaren devreye aldı!

KURGAN, Vergi Denetim Kurulu tarafından geliştirilen ve çok katmanlı veri setleri üzerinde çalışan, mükellefleri riskli işlemler hakkında bilgilendiren bir risk analiz sistemi. Hem Hazine ve Maliye Bakanlığı hem de Vergi Denetim Kurulu bu sistemin arkasında güçlü bir şekilde duruyor. Yani, Maliye bu defa sahte faturayı bitirmekte oldukça kararlı!

Sahte fatura ile mücadelede yeni stratejinin ayrıntıları!

VDK, 1 Ekim 2025 tarihinden itibaren sahte belge ile mücadelede yeni bir mücadele planı ve stratejisini uygulamaya aldı!

İşte ayrıntıları!..

1) Vergi incelemesi ile vergi suçu soruşturması birbirinden ayrılacak.

2) Sahte belge talebi baskılanacak.

3) Yeni dönemde bilerek kullanmanın esas, bilmeden kullanmanın istisna olduğu bir yaklaşım devrede olacak. 306 no.lu VUK Genel Tebliği yürürlükten kaldırılmayacak.

4) Sahte belge incelemesinde iş akışı “düzenleyiciden kullanıcıya” değil, KURGAN ve cari denetimlerin katkısıyla öncelikle “cari kullanıcılardan” başlamak üzere “cari düzenleyiciye” olacak şekilde yeniden kurgulanacak. Yani, denetimler arzdan talebe değil, talepten arza doğru yönlendirilecek. 

5) Kast unsuru objektif temellere oturtulan belirlenmiş 13 kritere göre değerlendirilecek. Böylece mahkemelerin eksik araştırma yapılması boyutuyla raporlara getirdikleri eleştirilerin önüne geçilecek ve SBK raporları daha nitelikli raporlar haline getirilecek.

6) Sahte belge ile mücadelede işlem riskini ölçen KURGAN vb. risk analiz sistemleri devreye alınarak sahte fatura vb. riskler kısa sürede tespit edilecek.

7) Vergi istihbarat sistemi devrede olacak, bu şekilde sahtecilik fiilleri ile bir şekilde temas eden mükellefler sistemde aktif olarak takip edilecek.

8) VDK Daire Başkanlıkları yeni stratejiye uygun olarak yeniden yapılandırılacak.

9) “Çevik denetim ekipleri” oluşturulacak ve sahte belge kullanıldığına yönelik işlem riski bulunduğunda kısa sürede işyerlerinde tespitlerde bulunacak.

10) Vergi Müfettişleri, VUK 359 maddede sayılan hallere temas eden fiillerinin tespiti ve vergi alacağının güvende olmadığına kanaat getirdiği takdirde mükelleflerden teminat istenecek. Teminat isteme değerlendirmesi, teminat değerlendirme sisteminin skorlamasına bağlı olacak.

11) Rapor Otomasyon Projesiyle raporların önemli bir kısmı makineye yazdırılacak. Bu şekilde Vergi Müfettişlerine karar desteği sağlanacak, raporlama evresi kısalacak, hızlı bir şekilde kullanıcılara erişilebilmesinin önü açılacak.

12) Sahte belgeyle mücadelede algı yönetimi güçlendirilecek.

13) Sahte belge düzenleyerek bu suçu organize şekilde yürütenler araştırılacak ve konu “para aklama” boyutuyla ele alınacak.

14) VDK ekipleri, cari dönem belgelerini ağırlıklı olarak denetleyecek, kapanmış işletmeler yerine faal firmalara ağırlık verecek. 

15) Para hareketleri, yoklamalar, kaydi ve fiili envanter sayımlarıyla sahte belge kullandığı kanıtlanan mükelleflere denetim yapılmadan doğrudan işlem tesis edilecek.

16) Sahte belge kullananlar yanında düzenleyenler de yakından takip edilecek. 

KURGAN ne yapacak, beklenti tam olarak ne?

KURGAN ile;

1) Vergi denetimi dijital, hızlı ve risk temelli hale gelecek. Bu sistem tam olarak kullanılmaya başlanıldığı takdirde, kayıt dışı çalışma neredeyse imkânsız hale gelecek, şeffaf ve düzenli çalışan mükellefler büyük bir avantaj sağlayacak.

2) Mal ya da hizmet alım-satım işlemlerinin gerçek olup olmadığı risk skorlamasına bağlı olarak analiz edilecek.

3) Denetim ekipleri, riskli görülen mükelleflerin kapısını çalacak, bu mükelleflerden, belgelere konu olan depolarındaki malları göstermesi, satmışsa belgelerini ibraz etmesi, üretimde kullanmışsa bu durumu kayıtlarıyla açıklaması istenilecek. 

4) Mükelleflerin ticari işlemlerini anlık olarak izleyecek, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanımı, kayıt dışı işlemler ve tutarsızlıklar artık çok daha hızlı tespit edilebilecek.

5) Riskli görülen bir işlem hakkında şirketler anında bilgilendirilecek ve izaha davet edilerek açıklama yapma imkânı tanınacak. Yani, kurgan yalnızca cezalandırıcı bir sistem değil, aynı zamanda mükellefler için de bir erken uyarı mekanizması.

6) Denetimler cari dönem üzerinden yürütülecek.

7) İnceleme havuzu sürekli güncellenecek.

8) Anlık raporlamalar yapılabilecek.

VDK, bilerek kullanmanın kriterlerini belirledi!

VUK 359/b maddesi kapsamında kaçakçılık suçunun oluşması, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgenin bilerek kullanılmasına, yani bu kullanımda kastın varlığının belirlenmesine bağlı bulunuyor. Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlenmesi kastın bizatihi karinesi!

VDK, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgelerin bilerek kullanılıp kullanılmadığının tespiti için aşağıdaki 13 kriteri belirledi (VDK’nın 18.04.2025 tarihli ve E-55935724-010.06-7361 sayılı Genelgesi):

1) Sahte belgeyi düzenleyen mükellef hakkında düzenlenmiş olan Vergi Tekniği Raporunda söz konusu belgenin bilerek kullanıldığına yönelik bir tespit bulunup bulunmadığı,

2) Kullanılan sahte belge içeriği mal ve/veya hizmetlerin mükellefin faaliyet konusu ile ilgili olup olmadığı, sahte belge içeriğinde yer alan mal ve/veya hizmetlere ilişkin giderlerin mükellefin faaliyetini sürdürmek için katlanması gereken giderlerden olup olmadığı,

3) Sahte belge tutarının hangi maliyet/gider hesaplarında izlendiği ve bu hesaplar içerisindeki oranı, sahte belgeye istinaden indirim konusu yapılan KDV tutarının toplam indirilecek KDV tutarı içerisindeki oranı,

4) Mükellefin, kullanılan sahte belgeyi düzenleyen mükellef ile ilişkili kişi kapsamında olup olmadığı, ayrıca aynı meslek mensubundan hizmet alımı vb. verisinin bulunup bulunmadığı, mali müşavirlik sözleşmesinin feshedildiğine ilişkin tespit bulunması durumunda mali müşavirin sözleşme feshine ilişkin ifadeleri,

5) Mükellefin içinde bulunduğu sektör ve faaliyet konusuna göre tespit edilebildiği ölçüde karlılık oranı, iş hacmi ve cirosuna göre tahakkuk eden vergi durumu (sürekli zarar veya devreden KDV beyan edip etmediği ya da çok düşük tutarlarda ödenecek vergi beyan etmesi, vergiye uyumu vb.),

6) Kullanılan sahte belgelerin birden fazla mükelleften alınıp alınmadığı,

7) Mükellefin kullandığı sahte belge içeriğindeki mal miktarını depolayabilecek kapasitesinin olup olmadığı,

8) Kullanılan sahte belge içeriğinde yer alan malların sevkiyatına yönelik olarak sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, teslim tesellüm belgesi vb. belge ibraz edilip edilmediği, ibraz edilmiş ise bu belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı, sevkiyata ilişkin plaka takip sistemi kayıtlarıyla sevkiyat güzergahının uyumlu olup olmadığı ya da nakliye vasıtası olarak belirtilen plakaların ait olduğu araçların motosiklet, binek oto ve tescili terk edilmiş araç niteliğinde olup olmadığına ilişkin tespitler,

9) Kullanılan sahte belge tutarlarına ilişkin ödemelerin nasıl gerçekleştiği, yapılan ödemenin fiktif olup olmadığı, yapılan ödemenin mükellefe iade edilip edilmediği, ödeme belgelerinin gerçek olup olmadığı, çek ile yapılan ödemelerde ciro silsilesi ve çekin kim tarafından tahsil edildiği, çeki tahsil eden ile çeki düzenleyen mükellef arasında bir ilişki olup olmadığı, ödemeler yapılırken doğrudan borçlandırma sisteminin (DBS) kullanılıp kullanılmadığı,

10) Mükellef nezdinde daha önce yapılmış yoklamalarda, sahte belgede yer alan emtiaya ya da benzer nitelikli emtiaya ilişkin bir tespit bulunup bulunmadığı,

11) Mükellefle ilgili daha önce vergi incelemesi yapılmışsa bu incelemelerdeki sonuçlar, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma sıklığı (kaç farklı mükelleften alındığı, takvim yılı/vergilendirme dönemlerine yaygınlığı vb.) daha önceki yıllarda kast unsuru ortaya konulan bir sahte belge kullanma raporunun bulunup bulunmadığı,

12) Mükellefin ortak veya yöneticileri ile mükellefin ortak veya yönetici olduğu mükelleflerle ilgili daha önce yapılan sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ve kullanma tespitleri,

13) Kullanılan sahte belgelerin düzenlenme tarihleri ile elektronik imza tarihlerinin uyumlu olup olmadığı.

Bilerek kullanmanın iş dünyasına etkisi ne olacak?

1 Ekim 2025 tarihinden itibaren devreye alınan yeni sahte fatura ile mücadele programının iş dünyası üzerinde önemli etkileri olacak. İş dünyasının özellikle mal ve hizmet alımlarında çok dikkatli davranmaları gerekiyor. Çünkü, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmanın maliyeti ve yansımaları oldukça ağır!

Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgenin bilerek kullanılması halinde;

- Bu faturalardaki KDV’nin indirimi reddedilecek, ziyaa uğrattıkları KDV için 3 kat vergi ziyaı cezası kesilecek,

- Mal veya hizmetin gerçekte hiç alınmadığının ortaya konulması halinde faturalar kayıtlardan çıkartılacak ve ziyaa uğratılan gelir/kurumlar vergisi ve geçici vergi için 3 kat vergi ziyaı cezası kesilecek,

- 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası istenilecek,

- Vergi müfettişlerince gerekli görülmesi halinde teminat istenecek.

Bunlar mali yönden uğranılacak yaptırımlar. Bunlara bankalar ve müşteriler nezdinde oluşacak güven kayıpları ile KDV iadelerinin vergi incelemesi sonucuna göre alınması gibi zorlu bazı süreçler de eklenebilir.

1 Ekim 2025 tarihinde başlayan yeni uygulamanın kıstası ne olacak?

Hemen herkes yeni uygulamada hangi faturaların esas alınacağı konusunda tereddüt içinde!

Konu aslında oldukça açık ve net: 1 Ekim 2025 tarihinde devreye alınan yeni uygulamanın kapsamına, 1 Ekim 2025 tarihinden itibaren düzenlenen faturalar giriyor. Yani 1 Ekim 2025 tarihli faturalar kapsamda! Müfettişlerin önceki dönemlerle ilgili olarak 1 Ekim 2025 tarihinden sonraki tespitleri ve düzenledikleri raporlar bu yeni uygulamanın kapsamında bulunmuyor.

Sonuç olarak;

Artık sahte fatura kullanmada pabuç oldukça pahalı olacak! Şirketlerin alımlarında oldukça dikkat etmelerinde fayda var.

Biz de, sahte fatura ile mücadelede KURGAN’ın başarılı olmasını ve sahte fatura olayının bitirilmesini istiyor ve destekliyoruz.

Sahte faturayla mücadele terör ve kayıt dışılıkla mücadele kadar önemli!

(Kaynak: Abdullah Tolu / Ekonomim.com | 06.10.2025)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.