Danıştay, Maliye’nin '4 Post Vergisi' Alma İsteğini Rafa Kaldırdı!

Hemen belirtelim, konu, ortakları sermaye taahhüt borcunu yerine getirmeyen/getiremeyen şirketlerle ilgili!

Bu konuyu Gazetemizde 2 Nisan 2021 tarihinde yayınlanan köşe yazımda gündeme getirmiş, Maliye’nin, sermaye taahhüt borcunu yerine getirmeyen ortakları yüzünden çok sayıda şirketi vergi incelemesine aldığını, yasal süresinde sermaye taahhüt borcunu yerine getiremeyen ortakların şirketten borç para kullandığını kabul ederek, adat yöntemiyle faiz, bu faiz tutarı üzerinden de geçici vergi, kurumlar vergisi ve KDV istediğini belirtmiştim.

Maliye, yaptığı bu incelemeler sonrasında, sermaye taahhüt borcunu yerine getirmeyen/getiremeyen ortakları yüzünden şirketlere milyonlarca TL vergi ziyaı cezalı geçici vergi, kurumlar vergisi ve KDV tarhiyatları yaptı. Milyonlarca TL vergi ziyaı cezalı tarhiyatlara maruz kalan şirketler ise, şirketin ortağına borç vermesinin söz konusu olmadığı, şirketlerin tahsil edemedikleri sermaye taahhüt borçlarının ortaklarına borç para kullandırılması olarak değerlendirilemeyeceği iddiasıyla olayı yargıya taşıdı. 

Ancak, Danıştay’dan bu konuda şirketleri sevindiren ve rahatlatan kararlar gelmeye başladı. Bu kararları ve gelişmeleri muhtelif tarihlerde yayınlanan köşe yazılarımla kamuoyu ile paylaştım. 

Danıştay’ın şirketleri sevindiren kararları ne ile ilgili?

Danıştay’ın şirketleri sevindiren kararları, ortakları sermaye taahhüt borcunu yerine getirmeyen/getiremeyen şirketlerle ilgili!

Maliye, şirketleri incelemeye aldı!

Maliye, kendi veri ambarındaki bilgi ve belgeler üzerinden bir çalışma yaparak, ortakları nakdi sermaye taahhüt borçlarını Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) öngörülen sürede yerine getirmeyen şirketleri tespit ederek, bunlar hakkında vergi incelemesi başlattı! İnceleme gerekçesi ise, şirketlerin ortaklarına borç para kullandırdığı iddiası!

Maliye, şirketlerin sermaye taahhüt borçlarını tahsil edip mal alım satımında, şirket işlerinde ve/veya çeşitli finansal enstrümanlar yoluyla değerlendirmek yerine, tahsil etmeyerek ve ortaklarda bırakmak suretiyle faizsiz olarak şirket ortaklarına kullandırdığı, bunun da transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kapsamında bulunduğu, kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtıldığı görüşünde (KVK Mad.13)!

Maliye’nin 4 post vergisi alma isteği!

Rahmetli Hocam Prof. Dr. Şükrü KIZILOT yazılarında “Atalarımız, “Bir koyundan iki post çıkmaz” derken, “herhalde Maliyecileri unutmuşlar.” şeklinde bir tabir kullanırdı. Gerçekten de ortakları sermaye taahhüt borcunu ödemeyen şirketlerde de böyle bir durum söz konusuydu.  

Maliye, ortakların sermaye taahhüt borcunu yerine getirmemeleri olayında, şirketlerden 2 değil, 4 post çıkarmaya çalıştı: Adat faizi, bu faiz üzerinden KDV, geçici vergi ve kurumlar vergisi, kar payı dağıtımı yapılmış sayma ve özel usulsüzlük cezası!

İş dünyası bu görüşe oldukça tepki göstermişti!

İş dünyası, bu amaçla yapılan vergi incelemelerine; konunun Maliye tarafından yanlış değerlendirildiği, böyle bir durumda şirketin ortağına borç vermesinin söz konusu olmadığı, şirketlerin tahsil edemedikleri sermaye taahhüt borçlarının, ortaklarına borç para kullandırılması olarak değerlendirilemeyeceği gerekçesiyle büyük tepki gösterdi.

Olay yargıya taşındı!

Milyonlarca TL vergi ziyaı cezalı tarhiyatlara maruz kalan şirketler ise, şirket ortaklarına borç verilmesinin söz konusu olmadığı, şirketlerin tahsil edemedikleri sermaye taahhüt borçlarının ortaklarına borç para kullandırılması olarak değerlendirilemeyeceği iddiasıyla olayı yargıya taşıdı. 

Sermaye taahhüt borçlarının 24 ay içerisinde ödenmesi gerekiyor!

Aslında konu vergiden daha çok Türk Ticaret Kanunu ile ilgili! Anonim şirketlerde, nakden taahhüt edilen payların en az yüzde 25’inin tescilden önce, kalan kısmının ise şirketin tescilini izleyen 24 ay içinde ödenmesi gerekiyor (TTK. Mad. 344). Limited şirketlerde ise, nakden taahhüt edilen payların en az yüzde 25’inin tescilden önce ödenme şartı bulunmuyor, nakden taahhüt edilen sermayenin 24 ay içerisinde ödenmesi gerekiyor (TTK Mad.585)

Taahhüt borcunu ödemeyen ortaklar şirkete borçlu sayılıyor!

Şirket ortakları, sermaye taahhütleri nedeniyle ortağı oldukları şirketlere karşı borçlu sayılıyor. Şirketler, ortaklarından sermaye taahhüt borcunu yerine getirmesini isteyebilecekleri ve dava edebilecekleri gibi, ödemede gecikme sebebiyle uğradıkları zararın tazminini de isteyebiliyor. (TTK Mad.128).

TTK’ya göre borcunu ödemeyen ortaklara hangi yaptırımlar uygulanıyor?

Sermaye taahhüt borcunu yerine getirmeyen ortaklara uygulanacak yaptırımlar TTK’da ayrıca düzenlenmiş bulunuyor (TTK Mad. 482). Bu yaptırımlar şu şekilde: Temerrüt faizi, ortağın şirketten ıskatı ve ihracı, sözleşme cezası ödeme zorunluluğu, şirketin uğramış olduğu zararın ortaktan tazmini.

Danıştay 4. Dairesi’nin Kararı ortalığı karıştırdı!

Evet, tam olarak böyle oldu! Danıştay 4. dairesinin görüş değiştirerek verdiği iki karar ortalığı karıştırdı. Bu kararlarda, ortaklarca taahhüt edilen ancak ödenmeyen sermaye tutarının şirket tarafından kullanılamaması nedeniyle şirketin bir menfaat kaybının söz konusu olacağı gerekçesiyle ortaklarca taahhüt edilen ancak ödenmeyen sermayeye ilişkin olarak adat yöntemiyle faiz hesaplanması ve bu faizin geçici vergi, kurumlar vergisi ve KDV’ye tabi tutulması gerektiği belirtildi (Danıştay 4. Dairesi’nin 29.6.2021 tarihli ve E. 2018/2640 K. 2021/3637, 16/02/2022 tarihli ve E. 2018/565, K. 2022/829 sayılı Kararları). 

Danıştay 4. Dairesi’nin bu görüş değişikliğinden önceki kararları ise, bu kararların tam aksi yönündeydi (Danıştay 4. Dairesi’nin 24.12.1998 tarihli ve E. 1997/4274 K. 1998/5542 sayılı Kararı).

Sonrasında Danıştay 4. Dairesi’nin görev alanı değiştirilerek, idari dava dairesi olarak görevlendirildi (20.07.2023 tarihli ve 32254 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Danıştay Başkanlık Kurulu’nun 19.07.2023 tarihli ve 2023/32 ve 2023/33 sayılı Kararları). Artık gelir, kurumlar ve KDV davalarına Danıştay 3 ve 9. Daireleri bakıyor.

Danıştay 3. Dairesi 2024 yılında son noktayı koydu!

Danıştay 3. Dairesi, şirket uhdesine girmeyen paranın, ilişkili kişi olan ortağa ödünç olarak verildiği ve faizsiz olarak kullandırıldığından bahsedilemeyeceği, ortağın sermaye taahhüdünü yerine getirmemesi Türk Ticaret Kanunu uyarınca temerrüt hali olduğundan, süresinde yerine getirilmeyen bu taahhüt nedeniyle ancak temerrüt faizi hesaplanabileceği, bu durumun transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kapsamında değerlendirilemeyeceği gerekçesiyle yapılan cezalı tarhiyatları kaldırdı, bu konuda yaşanan tartışmalara son noktayı koydu (Danıştay 3. Dairesi’nin 21.05.2024 tarihli ve E.2023/10539, K.2024/3236; E.2023/10330, K.2024/3235; E.2023/9113, K.2024/3229; E.2024/545, K.2024/3238; E.2024/483, K.2024/3237; E.2023/8963, K.2024/3233; E.2023/8964, K.2024/3234; E.2023/8923, K.2024/3231 ve E.2023/9112, K.2024/3228 sayılı Kararları).

Bu kararlar, ortaklarının sermaye taahhüt borcu nedeniyle vergi ziyaı cezalı tarhiyatlara muhatap olan şirketleri rahatlattı!

Danıştay 3. Dairesi 2025 yılında da bu kararlarına devam etti!

Evet, Danıştay 3. Dairesi, 2025 yılında da, “kurum ortağına örtülü kazanç dağıtımı yapıldığından söz edilebilmesi için kullandırılan paranın, öncelikle kurumun ticari faaliyetine özgülenmesi, bunun için de paranın şirket aktifine dahil olması gerekir. Dolayısıyla, şirket uhdesine girmeyen paranın, ilişkili kişi olan ortağa ödünç olarak verildiği ve faizsiz olarak kullandırıldığından bahsedilemeyeceğinden, öte yandan ortağın sermaye taahhüdünü yerine getirmemesi Türk Ticaret Kanunu uyarınca temerrüt hali olduğundan, süresinde yerine getirilmeyen bu taahhüt nedeniyle ancak temerrüt faizi hesaplanabilecek olup, bu durum transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kapsamında değerlendirilemez.” şeklinde kararlar vermeye devam ediyor (Danıştay 3. Dairesi’nin 07.02.2025 tarihli ve E.2023/8280, K.2025/467, 24.06.2025 tarihli ve E.2024/4224, K.2025/3070, 24.06.2025 tarihli ve E.2024/4223, K.2025/3071, 24.06.2025 tarihli ve E.2024/4222, K.2025/3072 sayılı Kararları).

Yani, bu konuda Danıştay tarafından verilen kararlar artık yerleşik hale geldi!

Sermaye taahhüt borcu kaynaklı tarhiyatlarda vergi ödeme riskini ortadan kalktı!

Zorlama bir yorumla başlayan inceleme süreci sonrasında yapılan milyonlarca TL tutarlı vergi ziyaı cezalı vergi tarhiyatları Danıştay tarafından kaldırıldı. Bu şekilde, kamuoyunun ciddi tepkisine neden olan ihtilaflı bir hususa daha son nokta konuldu, sermaye taahhüt borcunu ödemeyen ortakları nedeniyle vergi ziyaı cezalı tarhiyatlara muhatap olan şirketleri de rahatlattı! Aklın yolu bir! Bu kararlar, sermaye taahhüt borcu kaynaklı tarhiyatlarda vergi ödeme riskini ortadan kaldırdı denilebilir!

Ayrıca, Danıştay verdiği bu kararlarla, Maliye’nin ortaklarının sermaye taahhüt borcunu yerine getirmemeleri nedeniyle şirketlerden 4 post vergisi alma isteğini de rafa kaldırdı!

Rahmetli Hocam Prof. Dr. Şükrü KIZILOT’un da dediği gibi: İyi ki Danıştay var!

(Kaynak: Abdullah Tolu / Ekonomim.com | 26.09.2025)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.