Fahiş Arsa Değerlerine Karşı Davanın Özellikleri

Geçen yazımda 2026-2029 yıllarında emlâk vergisi matrahlarının tespitinde dikkate alınacak arsa / arazi değerlerinin tespiti ile görevli komisyonların pek çok yerde çalışmalarını tamamladığını ve sonuçları muhtarlıklarda / belediyelerde ilan ettiğini, pek çok yerde arsa/arazi değerlerinde fahiş ve uçuk belirlemeler yapıldığını, mükelleflerin önümüzdeki yıl katlanılamaz emlâk vergisi yükü ile karşılaşabileceklerini yazmış, komisyon belirlemelerine karşı dava açılmasının, belirlenen değerlerin yargı denetiminden geçirilmesinin tek yol olarak göründüğünü vurgulamıştım.

Sorun sadece emlâk vergisi sorunu da değildir. Belirlenen değerler, sadece emlâk vergisi matrahını etkilemekle kalmamakta, harçlar, damga vergisi, veraset vergisi, değerli konutlar vergisi gibi pek çok kamusal yükümlülüğün matrahını da etkilemektedir.

Bu yazımda ise dava açacaklara kolaylık olsun diye, yargı yolu ile ilgili bazı özelliklere dikkati çekmek istiyorum.

- Söz konusu davanın, ilgili belediye hasım gösterilmek suretiyle açılması gerekmektedir. Zira takdir komisyonlarının tüzel kişiliği ve dolayısıyla dava ehliyeti yoktur.

- Davanın, mükellefin bulunduğu değil, dava konusu belirlemenin söz konusu olduğu arsa veya arazinin bulunduğu yer (il) vergi mahkemesinde açılması gerekmektedir.

- Öte yandan hemen belirteyim ki davanın yanlış hasma karşı açılmasının veya yanlış il vergi mahkemesinde açılmış olmasının, çok fazla bir önemi yoktur. Çünkü İdari Yargılama Usulü Kanununa (İYUK) göre dava açılan vergi mahkemesi, ön inceleme aşamasında usul açısından hasım ve yetki konusunu inceleyecek, dava yanlış hasma karşı açılmışsa hasım düzeltme kararı verecek, yetkisiz vergi mahkemesinde dava açılmışsa kendisi dosyayı yetkili vergi mahkemesine gönderecektir. Bu suretle de bir hak kaybı doğmayacaktır.    

- Vergi Usul Kanunu’nun bu değerlere karşı dava açma hakkını sadece belli kurumlar ve muhtarlarla sınırlayan hükmünün Anayasa Mahkemesi tarafından iptali sonrasında bütün emlâk vergisi mükellefleri, komisyonların belirlediği değerlere karşı dava açma hakkına kavuşmuşlardır. Ancak emlâk vergisinin mükellefi olmayan kiracılar ve apartman yöneticileri davacı olamazlar.

- Dava açma süresi muhtarlık veya belediyede yapılan ilan tarihinden itibaren 30 gündür. Ancak süre sonunun (ki ilanların çok büyük bölümü haziran sonunda veya temmuz başında yapıldığından 30 günlük sürenin sonunun) adli tatilin başlangıç tarihi olan 20 Temmuz  ve sonrasına denk gelmesi halinde dava açma süresi İYUK uyarınca 7 Eylül akşamına kadar uzayacaktır. Ancak bu yıl 7 Eylül’ün Pazar gününe denk gelmesi sebebiyle süre 8 Eylül pazartesi akşamına kadar uzayacaktır.

- Bu konuda -bir avukat meslektaşımın da uyardığı gibi- Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun E. 2022/14 K.2023/2 sayılı kararı ile “30 günlük dava açma süresinin ilan değil, öğrenme tarihinden itibaren başlayacağı, ancak her hâlükârda yılın son gününe kadar dava açılabileceğine” hükmedilmişse de konunun çok tartışmalı olması ve kararın oy çokluğu ile alınmış olması, içtihatların çok sık değişebilmesi  nedeni ile bu karara göre değil, ilan tarihine göre dava açmak olası hak kayıplarına karşı daha güvenli olacaktır. Zaten bu sebeplerle, önceki yazımda da söz konusu Karardan hiç söz etmedim. 

- İdareye / belediyeye başvurmanın, indirim talep etmenin, kararın gözden geçirilmesini isteme gibi veya hata ve düzeltme yollarına başvurmanın, dava açma süresini durdurmayacağı veya kesmeyeceği de unutulmamalıdır.

- Emlâk vergisine ilişkin tarh ve tahakkuk işlemi birel işlem olmakla birlikte, arsa / arazi değerlerine ilişkin takdir komisyonu kararları düzenleyici işlem niteliğindedir. Zaten bu yüzdendir ki –Danıştay 9. Dairesi kararlarında da belirtildiği gibi- takdir komisyonu kararlarına karşı açılan davalarda verilecek iptal veya kısmen iptal kararları, aynı mahalle, cadde veya sokakta bulunan bütün emlâk vergisi mükellefleri için -dava açmamış olsalar dahi- sonuç doğuracaktır.

- Dava dilekçesinde arsa/arazi değerinin atanacak bilirkişiler marifetiyle tespiti mutlaka talep edilmelidir.

- Mahkemeler, dava açma süresinin sonunu bekleyerek aynı arsa/arazi değeri aleyhine açılmış davaları birleştirerek, ortak karara bağlayacaktır. Ancak geçmişte ilk davaya göre inceleme yapıp, bilirkişi incelemesine dayalı olarak aynı kararı diğer davalar için de alan mahkemeler de olmuştur. Bu hususta mahkemenin izleyeceği yol, kendi takdirindedir.  

- Mahkemenin takdir komisyonunca tespit edilen asgari ölçüde metrekare birim değerinin yüksek olduğu sonucuna varması halinde, sadece yüksek kısmı iptal edecektir. Bir başka deyişle davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilecektir (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun E. 2023/1 K.2023/3 sayılı kararı).

- Mahkemelerin bu konuda verecekleri kararlara karşı istinaf yolu kapalıdır. Ancak bu kararlar aleyhine Danıştay nezdinde, kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde temyiz yoluna başvurmak mümkündür (Vergi Usul Kanunu mükerrer md. 49).

Bu konuda açılacak davanın usul hukukuna ilişkin özellikleri yukarıdaki gibi.

Bu konuda bir önceki (dört yıl önceki)  takdir kararlarına karşı açılan davalar gibi, yine binlerce dava açılacağını düşünüyorum. Mükellefleri mahkemelerde uğraştırmanın, yargının da bu davalarla zamanının gereksiz yere işgal edilmesinin bir anlamı olduğunu düşünmüyorum. Geçmişte dava sayısının çokluğu ve yargının iş yükü nazara alınarak, takdir komisyonu kararlarının % 50 indirimle uygulanacağına ilişkin yasal düzenleme yapılmıştı. Emlâk Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 23. madde ile arsa değerlerinin %50’den fazla artırılamayacağı, komisyonların bu oranın üzerinde belirlediği artışların geçerlilik taşımayacağına ilişkin düzenleme getirilerek bu sorunun önüne geçilmişti. Bu nedenle yasa koyucunun konuya eğilmesinde, hatta hali hazırda Meclis gündeminde bir torba kanun teklifi varken sorunun çözülmesinde fayda vardır.

(Kaynak: Bumin Doğrusoz / Ekonomim.com | 15.07.2025)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.