Ödeme ve E-Para Kuruluşlarının 2025 Yılı için Asgari Özkaynak Tutarları

Elektronik para ve ödeme sistemleri, finansal sistem içinde hızla gelişen ve önem kazanan alanlardandır. Nakitsiz ödemenin yaygınlaşması ve dijitalleşmenin hız kazanması, kullanıcıların hızlı ve pratik çözümler talep etmesine yol açmış, ödeme kuruluşları bu ihtiyaca cevap vermiştir. Sektördeki hızlı büyüme beraberinde riskleri artırmış ve daha sıkı denetim gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.

Türkiye’de 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun, sektörün temel çerçevesini çizmiştir.  Bu çerçevenin en dikkat çekici iki unsuru asgari özkaynak yükümlülüğü ve mesleki sorumluluk sigortasıdır.

Asgari özkaynak yükümlülüğü, ödeme kuruluşlarının kendi mali güçlerini ortaya koymalarını ve belirli bir asgari sermayeyi bünyesinde tutmalarını iflas halinde riskten kullanıcıların zarar görmesini sınırlamayı amaçlar. TCMB, belirlenen asgari tutarları zaman içinde değerlendirme ve güncelleme yetkisine sahiptir.

Yakın dönemde TCMB tarafından yürürlüğe konan tebliğlerle bazı asgari özkaynak tutarlarında yükseltmeler yapılmıştır.

• Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetler sunan ödeme kuruluşları için 10.000.000 TL’den 15.000.000 TL’ye,
• Diğer ödeme kuruluşları için 20.000.000 TL’den 30.000.000 TL’ye,
• Elektronik para kuruluşları için 55.000.000 TL’den 80.000.000 TL’ye arttırılmıştır.

Bu artış, özelikle hızla büyüyen ve yüksek işlem hacimlerine ulaşan kuruluşlarının sermaye planlarını yeniden gözden geçirmelerini gerekli kılmıştır.

Yönetmelik ve tebliğlerde asgari özkaynak hesaplama usullerinin hangi faaliyet sınıfına hangi tutarın uygulandığı açıkça belirtilir ancak kuruluşlar faaliyetlerini doğru kategorize etmezse yanlış asgari tutarın uygulanması kaçınılmazdır. Bu nedenle faaliyet tanımlarının doğru yapılması, tebliğin yürürlüğe girdiği tarih ve uygulama başlangıçları arasındaki zamanı iyi takip etmek sermaye artırımının zamanında yapılması açısından önemlidir.

Ödeme kuruluşlarından farklı olarak elektronik para kuruluşları için asgari özkaynak yükümlülüğü yalnızca sabit bir tutara bağlanmamıştır. Bu kuruluşlar, ihraç ettikleri elektronik paralara ilişkin ortalama elektronik para yükümlülüğünün %2’lik hesaplamayla yetinemez. Bu kuruluşlar söz konusu tutara ileve olarak aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre belirlenen asgari özkaynak tutarını da bulundurmak zorundadır. Bu düzenlemeyle elektronik para kuruluşları hem ihraç ettikleri elektronik paralardan doğan yükümlülükleri hem de faaliyet türüne göre belirlenen taban sermayesini korumuş olur. Yani sermaye planlaması yapılırken yalnızca %2 hesabına dayanmak yetersizdir mutlaka ek yükümlülükler de dikkate alınmalıdır.

Mesleki sorumluluk sigortası, ödeme kuruluşlarının faaliyetlerinden doğabilecek zararlar karşısında kullanıcıları ya da iş ortaklarını korumaya yönelik güvence mekanizmasıdır. 6493 sayılı kanun ve yönetmelikler, ödeme hizmeti sunan elektronik para kuruluşlarına bu sigortayı yükümlülük haline getirmiştir. TCMB’nin düzenlemelerinde kuruluşların faaliyet izni kapsamında mesleki sorumluluk sigortasına ilişkin poliçeleri ibraz etme yükümlülüğü açıkça düzenlenmiştir. Bu sayede özkaynakların yanında sigorta teminatı da sistemin güvenlik bariyerlerinde biri haline gelmiştir. Örneğin; yanlış havale, çift ödeme, sistem arızası, insan hatasından kaynaklanan operasyonel kayıpların bir kısmı sigorta kapsamında olabilir.

Mevzuata göre teminat tutarı genellikle kuruluşun müşteri sayısına bağlıdır. Müşteri hacmi ve sayısı arttıkça poliçe teminat limitleri de yükselir. TCMB düzenlemelerinde ayrıca teminatların belirli aralıklarla yeniden değerleme oranına göre artırılması da öngörülmüştür. Bu sayede sigorta tutarları enflasyon karşısında erimeden güncel seviyede tutulmuş olur. Fakat dikkat edilmesi gereken bazı noktalar mevcuttur. Kasıtlı eylemler, kara para aklama, dolandırıcılık gibi faaliyetlerden doğan zararlar, poliçe limitini aşan zararlar sigorta kapsamında değildir.

Sonuç olarak, özkaynak kuruluşların mali dayanıklılığını gösterirken sigorta ise kullanıcıların zarar görmesini önlemeye hizmet eder.  Güçlü özkaynak yapısı ve uygun sigorta poliçesinin birleşimi, yasal uyumu sağlamakla kalmaz, kuruluşların uzun vadeli sürdürülebilirliğini ve müşteri güvenini temin eder.

BÜŞRA BOZ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmmbusraboz@gmail.com

Kaynaklar:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/01/20250130-7.pdf

https://www.procompliance.net/odeme-ve-e-para-kuruluslarinin-2025-yili-icin-asgari-ozkaynak-tutarlari-belirlendi/

https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=39080&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Mevzuat/6493/

(30.09.2025)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.