Gelir Vergisi Kanunun 40. Maddesinin 1. Bendinde Yer Alan “Genel Giderler” Ne Kadar Genel?
Tarih: 24.11.2016
Öncelikle genel giderler her ne kadar Gelir Vergisi Kanununda yer alsada
Kurumlar Vergisi Kanunun 6. maddesinde “safi kurum kazancının
tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümleri
uygulanır.” İbaresi gereğince Gelir Vergisi Kanununun 40. ve 41.
madde hükümleri kurum kazancının tespitinde de dikkate alınır.
Gelir Vergisi Kanunun 40. maddenin 1. bendini anlatmadan önce 40.
maddeye genel olarak anlatmak daha faydalı olacaktır. Gelir Vergisi
kanunun 40. maddesine göre bir harcamanın hasılattan indirilebilmesi
için:
1-
Ticari Kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılmış olması
2-
Vergi Usul Kanununda belirtilen şekilde, vergi kanunlarında belirtilen
haller müstesna olmak üzere belgelendirilmesi,
3-
Tahakkuk esası ve dönemsellik ilkelerine uygun olması
Şeklinde genel nitelikte 3 kural vardır.
Yukarıda geçen 3. maddeyi açıklamada fayda var. Burada tahakkuktan
kasıt, giderin maliyet ve tutar olarak kesinleşmesidir. Tahakkuk esasına
göre belirlenen giderlerin yalnızca cari döneme ait kısmı, aynı döneme
ilişkin ticari kazancın hesabında gider olarak dikkate alınabilir. Bu
durum dönemsellik ilkesinin bir gereğidir.
Yukarıda belirtilen genel nitelikteki 3 kural göz önüne alınarak Gelir
Vergisi Kanunun 40. maddesinin 1. bendine göre gider yapılma şartlarının
açıklamaya çalışacağız.
Gerek kurumlar gerekse şahıslar kazançlarını belirlerken en çok
kullandıkları maddelerin başında Gelir Vergisi Kanunun 40. maddesinin 1.
bendinde yer alan “ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi
için yapılan genel giderler” ibaresi yer almaktadır. Bu ibare söz
konusu maddenin torba madde gibi görünmesine ve yapılan bütün genel
harcamaların bu kapsamda gider yapılmasına neden olmaktadır. Ancak
yapılan her harcamayı genel gider kapsamına alınıp gider olarak
hasılattan düşürülmesi doğru değildir.
Bu giderlerin tekdüzen hesap plandaki karşılığı ise;
631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri ve
632 Genel Yönetim Giderleri
No’lu hesaplardır demek yanlış olmaz.
Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel
giderler, safi kazancın tespitinde, ticari kazançtan indirilir. Kanunda
bu şekilde geçmesine rağmen genel giderlerin kapsamı ne gelir vergisinde
ne de diğer vergi kanunlarında belirtilmemiştir. Genelde ticari
faaliyetle ilgili; ticari organizasyonun gerektirdiği giderler genel
gider olarak kabul edilse de söz konusu bütün bu giderlerin indirilmesi
mümkün değildir.
Ayrıca gider ve maliyet ayrımı işletmelere ve faaliyet konularına göre
değişebilir. Bir faaliyet türünde gider olan harcama başka faaliyet için
maliyet unsuru olabilir.
Aşağıda sayılan koşullar, yapılan harcamanın Gelir Vergisi Kanunun 40.
maddesinin 1. bendine göre genel gider olarak kazançtan indirilmesi için
her zaman aranmaktadır.
1-
Giderin kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılmış olması
gerekir. Bazı durumlarda yapılan harcama zorunlu olmayıp keyfilik unsuru
ön plana çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilesi değil, harcanması söz konusudur ve gider yazılması mümkün
değildir.
2-
Yapılan gider ile kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi arasında
illiyet ilişkisinin bulunması gerekir.
3-
Yapılan harcamanın gider yazılması için, harcamanın yapıldığı gelir
doğurucu olayın vergiye tabi olması gerekir. Vergiye tabi olmayan bir
faaliyet için yapılan harcamaların ticari kazançtan indirilmesi mümkün
değildir. Gelir Vergisi Kanunun 40. maddesinin 1. bendinde belirtilen “ticari
kazanç ”vergiye tabi olan ticari kazancı ifade eder. Aksi takdirde,
genel olarak yapılan iş, ticari mahiyette olmakla beraber, gelir
vergisine tabi bulunmuyorsa veya bu vergiden istisna edilmiş ise
bunlarla ilgili giderlerin hasılattan indirilmesi kabul edilmez.
4-
Yapılan harcamanın gider yapılabilmesinin diğer bir şartı ise maliyet
unsuru olarak dikkate alınmasının zorunlu olmaması gerekir. Vergi
kanunları gereği maliyete eklenmesi zorunlu harcamalar kesinlikle gider
yapılamaz. Bu durum hem üretilen mamul ve hizmetlerden satışı yapılan
mallara hem de amortismana tabi iktisadi kıymetler için geçerlidir.
5-
Yapılan harcama karşılığında gayri maddi bir kıymet iktisap edilmemiş
olması gerekmektedir.
Yukarıdaki şartlar göz önüne alındığında Gelir Vergisi Kanunun 40.
maddesinin 1. bendinin aslında bir torba madde değil belirli şartlar ve
kurallar ile belirlenmiş bir çerçeve madde olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ve uygulamada yapılan giderler bir arada
değerlendirildiğinde aşağıdaki giderlerin genel gider olarak kabul
edilmesi gerekmektedir.
a-
Kırtasiye, Temizlik, Isıtma, Aydınlatma, Su, Elektrik, Doğalgaz,
İnternet ve Telefon Giderleri
b-
İşyerleri İçin Ödenen Kira Giderleri
c-
Taşıt Araçlarının Kira Giderleri
d-
Alet, Edevat ve Makinelere İlişkin Kira Giderleri
e-
Yapılan İşle Orantılı Temsil ve Ağırlama Giderleri
f-
Bina, Taşıt, Emtia ve Bunlara Yönelik Sigorta Giderleri
g-
Üretim Birimleriyle İlgili Olmayan İdari Personel ve Diğer Personele
Ödenen Ücretler
h-
Finansal Kiralama Giderleri
i-
Reklam Giderleri
j-
İlan ve Duyuru Giderleri
k-
Mesleki Dernek ve Birliklere, Giderlere Katılma Payı Adı Altında Yapılan
Ödemeler
l-
Yurtdışı Büro Giderleri
m-
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
n-
Numuneler İçin Yapılan Giderler
Burada “c- Taşıt Araçlarının Kira Giderleri” maddesini
açıklamada fayda var. Taşıt giderleri Gelir Vergisi Kanunun 40.
maddesinin 5. bendi “kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil
olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri” şeklinde yer
almaktadır. Ancak 180 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, Gelir
Vergisi Kanunun 40. maddesinin 5. bendindeki giderlerin genel olarak
taşıtların tamir, bakım, yakıt, vb. cari giderler olduğu vurgulanarak,
Gelir Vergisi Kanunun 40. maddesinin 5. bendi hükmünün taşıt kiralama
faaliyetleri ile uğraşan işletmelerden kiralanan taşıtların kira
giderlerini kapsamadığı açıklanmıştır. Söz konusu tebliğe göre kira
giderleri Gelir Vergisi Kanunun 40. maddesinin 1. bendi kapsamında
değerlendirilecek ve genel gider olarak dikkate alınacaktır.
Kaynaklar:
Kaynak:
www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya
elektronik ortamda kaynak
göstermeden yayınlanamaz.
Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal
işlem yapılacaktır .)
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.