Yusuf Yurdakul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yusufyurdakul@msn.com

Kasa Düzeltmesi Kar Payı Dağıtım Stopajından Kurtarır mı, Stok Beyanı Nedeniyle Ödenen KDV İade Alınabilir mi, 7440 Sayılı Kanun Özellikli Hususlar

7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12.03.2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Geleneksel hale gelmiş olan Af Yasalarının en çok ilgi gören maddelerinin başında işletme kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin 6.Madde uygulamaları gelmektedir. Bu madde ile özet olarak işletme kayıtlarından gerçeğe uygun olmayan tutarların (kasa/stok) bilanço dışına atılması ve bilançoda görünmeyen ancak gerçekte mevcut olan varlıkların aktifleştirilmek suretiyle bilançoya dahil edilmesi düzenlenmektedir. Yazımızda gerek bu düzeltmeleri yaparken gerekse yaptıktan sonra dikkat edilip akılda tutulması gereken özellikli konular açıklanmaya çalışılmıştır.

STOKLAR

İşletmede Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat ve Demirbaşlar Kayda Alınırken, Emtia üzerinden Ödenen KDV İndirim Konusu Yapılırken Makine, Teçhizat ve Demirbaşlar Nedeniyle Ödenen KDV İndirim Konusu Yapılmaz.

Uygulama kapsamında olan mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 31 Mayıs 2023 tarihine kadar envanter listeleri ile birlikte katma değer vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine bildireceklerdir. Bildirilen tutarlar üzerinden;

Makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez. Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir. 

Örnek:

(A) Limited Şirketi, stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan (Y) emtiasını ve işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan üretim amaçlı kullanılan (Z) makinesini rayiç bedeli ile   01/05/2023 tarihi itibarıyla beyan etmiştir.

(Y)Emtia:         50.000

(Z)Makine       100.000

Emtia (Genel oran kabul edilmiştir) üzerinden %9 KDV (4.500TL) hesaplanacak ve 31 Mayıs 2023 Tarihine kadar beyan edilecek ve aynı süre içerisinde ödenecektir. Ödenen tutarlar 1 Nolu KDV beyannamesiyle indirim konusu yapılacaktır.

Makine üzerinden %9  (9.000TL) hesaplanacak ve 31 Mayıs 2023 Tarihine kadar beyan edilecek ve  aynı süre içerisinde ödenecektir. Ancak ödenen bu tutarların indirim konusu yapılması mümkün değildir.

Stok Beyanı Kapsamında Emtia Nedeniyle Ödenen KDV'nin İadesi Mümkün Değil.

7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinden faydalanarak, kayıtlarda yer almayan emtia dolayısıyla hesapladıkları KDV’yi beyan edip ödeyen ve bu vergiyi indirim hesaplarına intikal ettiren mükellefler tarafından, beyana konu emtianın, 3065 sayılı Kanun uygulamasında iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınması mümkün değildir. Benzer nitelikte olan önceki af yasalarında bu KDV’nin iade alınmasına imkân veriliyordu ancak 7440 Sayılı kanunun 6.Maddesinin 1.Fıkrasının C bendinde “Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir, ancak iadeye konu edilmez” denmek suretiyle iade alınmasının önü net bir şekilde kapatılmış oldu.  Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar nedeniyle bahse konu uygulama kapsamında beyan edilerek sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün olmadığından, bu verginin iadesi de söz konusu olmayacaktır.

KASA

Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Kasa Mevcudu ve Ortaklardan Alacaklar İle İlgili Başka Hesapta Takip Edilen Tutarların Dikkate Alınması Mümkün.

Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmü ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31 Mayıs 2023 Tarihi’ne kadar vergi dairelerine beyan etmek ve beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplamak suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir. Burada dikkat çekilmek istenen husus Kasa ve Ortaklar hesabıyla ilgili olup Başka Hesapta Takip Edilen Tutarlarında Kasa Affı kapsamında beyan edilebileceğidir. Örneğin Kasa yerine “136. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabında takip edilmiş tutarlar Yasanın 6.Maddesi kapsamında beyan edilebilecektir.

Örnek:

(C) A.Ş.’nin, 31/12/2022 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibidir. Ayrıca, mükellef kurumun ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesi gerekirken “136. Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında izlediği 100.000 TL bulunmaktadır.

- 136. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı...........................100.000 TL

- 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı........................... 200.000 TL

- 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı........................... 150.000 TL

 -331. Ortaklara Borçlar hesabı..................................(170.000)TL

-431. Ortaklara Borçlar hesabı................................. (120.000)TL

 Bu çerçevede; Beyan tutarı :. [100.000+(200.000+150.000)-(170.000+120.000) =] 160.000 TL Hesaplanan vergi: ............................................................. (160.000 x %3=) 4.800 TL olacaktır.

Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen bu tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.

Kasa Affı Kapsamında Beyan Edilen Tutarlar Kar Payı Dağıtılırken Ticari Karın Tespitinde Dikkate Alınmayacak.

25.03.2023 Tarihinde Yayımlanan Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliğ Seri No:1’deki (VI/C/3) hüküm aşağıdaki gibidir;

“Öte yandan, mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması hâlinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyan edilen ve "689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır."

Bunun anlamı Kasa düzeltmesiyle işletmeler gerçek manada kasadan kurtulmuş olmamakta günü kurtarmaktadır. Zira kar payı dağıtılırken Kasa affı kapsamında beyan edilen tutarlar dikkate alınmayacağından %10 kar payı stopajı ayrıca ödenecek ve işletmelere uzun vadede kasayı reel haline getirmenin maliyeti 10+3=%13 olacaktır. Örnek vermek gerekirse;

Bilançosunda 200.000 TL dağıtılabilir karı olan ve 7440 Sayılı Kanun kapsamında 100.000 TL Kasa affından faydalanmış olan işletme için aşağıdaki şekilde stopaj hesaplamak gerekecektir.

Dağıtılabilir Kar                                               :200.000

7440 SK Kasa düzeltmesi zararı                    :100.000

Yukarıdaki Pasif kalemlere sahip olan bir işletme 200.000 TL'nı dağıtmak istediğinde 7440 SK kapsamında beyan ettiği 100.000 TL'nı dağıtılabilir kardan mahsup etme imkanına sahip değildir.

Kar payı dağıtırken,                                        200.000 %10 =20.000 TL

Daha önce beyan edilmiş olan                       100.000%3    =3.000  TL

Bu durumda işletmenin kasayı reel hale getirmesinin nihai maliyeti %13 olmaktadır.

Uygulamada kasa düzeltmesi kâr payı dağıtımından bir kaçış gibi algılanmaktadır. Bu algı yanlış olup kâr payı dağıtılırken kasa düzeltmesi kapsamında silinmiş tutarlar dikkate alınmayacağından kâr payı dağıtım stopajından kurtuluş söz konusu değildir. Başka bir anlatımla Kasa ve Ortalar Cari hesap düzeltmesinin amacı vergisiz kar payı dağıtımı değildir.

SONUÇ

7440 Sayılı Kanun’un 6.Maddesinin Stok ve Kasa düzeltmesi hükümlerinden yararlanmak isteyen mükelleflerin yukarıda detayları açıklanan ve aşağıda özetlenmiş olan özellikli konulara dikkat etmeleri menfaatlerine olacaktır.

• İşletmede Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia nedeniyle ödenen KDV'nin indirimi mümkün olmakla birlikte, Makine, Teçhizat ve Demirbaşlar nedeniyle ödenecek KDV indirim konusu yapılmaz.
• Kayda alınan emtia nedeniyle ödenen KDV'nin 3065 Sayılı Kanun uygulamasında iadeye konu yüklenilen KDV içerisinde yer alması halinde iadesi mümkün değildir.
• Kasa ve Ortaklar Cari Hesaplarında izlenmesi gerekirken başka hesapta takip edilmiş tutarlarda beyan edilerek reel hale getirilebilir.
• Kasa ve Ortaklar Cari hesaplarını düzeltme kararı verirken dikkate alınması gereken  husus mükelleflerce ileride yapılacak Kar Payı dağıtımı esnasında stopaja tabi tutarın 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyan edilen tutarların dikkate alınmaksızın tespit olunacağıdır.

Kaynaklar      

7440 Sayılı Kanun.

7440 Sayılı Kanun Genel Tebliğ Seri No:1

30.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.