Yusuf Özer
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Vergi Hukuku Bilim Uzmanı
yusuf@ozerymm.com

Limited Şirketin Anonim Şirkete Dönüşmesinde Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi

I- Giriş

Bildiğimiz gibi bir Limited Şirketin, Anonim Şirkete dönüşmesi neticesinde ortaklara verilen hisse senetlerinin iktisap tarihleri ile ilgili olarak farklı görüşler, bakış açıları söz konusu olabilmektedir.

Yaptığımız özelge arşiv incelemesinde Gelir İdaresinin bu konudaki görüşünün 14/02/2018 tarihli özelgeye kadar, hisse senetlerinin iktisap tarihinin tespitinde Limitet Şirkette geçen sürelerinde dikkate alındığı şeklinde olduğu görülmüştür. Ancak 14/02/2018 tarihinde verilen özelge sonrasında hisse senetlerinin iktisap tarihinin belirlenmesinde, senetler üzerinde tasarruf edebilme tarihinin dikkate alınması gerektiği şeklindeki görüş kafalarda soru işareti yaratmıştır.

Bu yazımızda mükelleflerin lehine ve aleyhine verilen özelgelerin kritiği yapılacak ve sonunda durum değerlendirmesi yapılıp sonuca varılacaktır.

II- Lehe Verilen Özelgeler

A- Lehe Verilen Özelgelerin Sonuç Bölümleri

Yazımızda dikkate aldığımız mükelleflerin lehine verilmiş özelgelerin sonuç bölümleri aşağıdaki gibidir:

• 18/05/2010 tarihli B.07.1.G;B.4.34.16.01KVK 19-106 sayılı “Nevi Değişikliği Hlinde Hissedarların Edinecekleri hisselerin İktisap Tarihi Hk.” Başlıklı Özelge’nin sonuç bölümü:

“…………….. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu açısından şirketlerde nevi değişikliği devir hükmünde olduğundan, limited şirketinizin Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında anonim şirkete dönüşmesi halinde, limited şirket ortaklarınıza verilen anonim şirkete ait hisse senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak ortaklarınızın nevi değiştiren limited şirketin sermayesine iştirak ettikleri tarihin dikkate alınması gerekmektedir.”

• 01/02/2011 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01KVK 19-83 sayılı “Tür Değiştiren Limited Şirketin Ortaklarının, Bu Tür Değişikliği Sonucu Anonim Şirketten Elde Edecekleri Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi Olarak Hangi Tarihin Esas Alınacağı Hk.” Başlıklı Özelge’nin sonuç bölümü:

“………………..., 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu açısından şirketlerde nevi değişikliği devir hükmünde olduğundan, nev'i değişikliğinin Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu ve 20 nci maddeleri kapsamında yapılması halinde, limited şirketin ortaklarına verilecek anonim şirkete ait hisse senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak, ortaklarınızın nevi değiştiren limited şirketin sermayesine iştirak ettikleri tarihin dikkate alınması gerekmektedir.”

• 09/06/2011 tarihli B.07.1.GİB.4.35.16.01176300-226 sayılı “Nev’i Değişikliği Durumunda Hisse Senetlerinin İlk İktisap Tarihi ve Satılması Durumunda Değer Artışı Kazancı Oluşup Oluşmayacağı Hk.” Başlıklı Özelge’nin sonuç bölümü:

“Bu hüküm ve açıklamalara göre;

- Nev'i değişikliğinin Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu ve 20 nci maddeleri kapsamında yapılması halinde, hisse senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak ortaklarınızın nevi değiştiren limited şirketin sermayesine iştirak ettikleri tarihin dikkate alınması gerekmektedir.

- Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre, söz konusu hisse senetlerinin iktisap tarihinden itibaren iki yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra satılması durumunda değer artışı kazancı oluşmayacaktır.”

• 20/07/2011 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01GVK mük. 80-1027 sayılı “Nev’i Değişikliği Halinde Şirket Ortaklarının Edinecekleri Hisse Senetlerinin İktisap Tarihinin ve Söz Konusu Hisse Senetlerinin Elden Çıkarılması Halinde Vergilendirilmesi Hk.” Başlıklı Özelge’nin sonuç bölümü:

“………………...,

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu açısından şirketlerde nev'i değişikliği devir hükmünde olduğundan limited şirketinizin Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında anonim şirkete dönüşmesi halinde, limited şirket ortağı olan iki ortağınıza verilecek anonim şirkete ait hisse senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak söz konusu iki ortağınızın limited şirketinizin sermayesine iştirak ettikleri tarihin dikkate alınması gerekmektedir.

Öte yandan, nevi değişikliği yaparak anonim şirkete dönüşecek şirketinize ait hisse senetlerinin sahiplerince iki yıldan fazla süre ile elde tutulmuş olması nedeniyle, söz konusu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğacak kazançlar değer artışı kazancı kapsamında vergilendirilmeyecektir.”

B- Lehe Özelgelerin Yasal Dayanağı

Bir önceki başlıktan görüleceği üzere özelgelerin sonuç bölümleri paralellik göstermektedir ve tamamında tür değişikliği sonucunda elde edilen hisse senetlerinin iktisap tarihi olarak ortakların limited şirketin sermayesine iştirak ettikleri tarihler dikkate alınmaktadır.

Söz konusu özelgelerde sonuç bölümünde belirtilen yargılara aşağıdaki hükümlerden faydalanılarak varıldığı görülmektedir:

1- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi" başlıklı 19 uncu maddesinde yer alan hüküm;

"(1) Bu Kanunun uygulanmasında aşağıdaki şartlar dâhilinde gerçekleşen birleşmeler devir hükmündedir:

a) Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanunî veya iş merkezlerinin Türkiye'de bulunması.

b) Münfesih kurumun devir tarihindeki bilânço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilânçosuna geçirilmesi.

(2) Kurumların yukarıdaki şartlar dâhilinde tür değiştirmeleri de devir hükmündedir.”

2-  03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nin "19.3.3. Devir ve bölünmelerde elde edilen hisselerin iktisap tarihi" başlıklı bölümünde yer alan açıklama;

"Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında gerçekleştirilen devir ve bölünme (kısmi bölünme dâhil) hallerinde, devir olan veya bölünen şirketin ortaklarına verilen hisselerin iktisap tarihi olarak, bu yeni hisselerin verilmesine neden olan devir olan veya bölünen şirketin hisselerinin iktisap edildiği tarihin esas alınması gerekmektedir."

Bu kapsamda yasal çerçeve açıktır. KVK’nın 19’uncu maddesine uygun olarak Limited şirketin tür değişikliği kapsamında bir anonim şirkete dönüşmesi devir hükmündedir. Dolayısıyla da tebliğ açıklamaları da baz alındığında nevi değişikliği kapsamında sahip olunan yeni hisselerin iktisap tarihi, nev’ini değiştiren şirketin sermayesine ortakların katıldığı tarih dikkate alınacaktır.

III- Aleyhe Verilen Özelgeler

Tür değişikliği ile ilgili olarak, tür değişikliği sonrası elde edilen hisse senetlerinin iktisap tarihi ile ilgili mükellef aleyhine iki özelgeden bahsedebiliriz. Ancak burada özelgelerden biri kolektif şirketten anonim şirkete dönüşmeyle ilgili olduğundan konuyla birebir örtüşmemektedir. Bu nedenle sadece İstanbul Vergi Dairesi tarafından verilen aşağıdaki özelgenin kritiği yapılmıştır:

A- 14/02/2018 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01- 120-154561 sayılı “Nev’i Değişikliği Dolayısıyla Anonim Şirkete Dönüşen Şirkette Nevi Değişikliği Nedeniyle Ortaklara Verilen Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi Başlıklı Özelgenin Kritiği:

1- Özelgenin Tam Metni:

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, hisselerine sahip olduğunuz ………………… Ltd. Şti.'nin 10.11.2003 tarihinde tescil edilerek kurulduğu, söz konusu limited şirketin 01.12.2015 tarihinde nevi değişikliği yaparak anonim şirkete dönüştüğü ve unvanının ………………. A.Ş. olduğu, 10.05.2017 tarih ve 2017/2 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile sahip olunan tüm hisseler için hisse senedi bastırıldığı, bahse konu hisse senetlerinin satışa konu edilmesi durumunda söz konusu hisse senetlerinin ilk iktisap tarihi olarak limited şirketin kuruluş tarihi olan 10.11.2003 tarihinin mi, nevi değişikliğinin gerçekleştiği 01.12.2015 tarihinin mi, yoksa hisse senetlerinin bastırıldığı 10.05.2017 tarihinin mi dikkate alınacağı hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri aşağıda açıklanmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Değer artışı kazancı" başlıklı mükerrer 80 inci maddesinde;

“Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.

İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.

...

4. Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.

…

Bu maddede geçen "elden çıkarma" deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.

Bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, 11.000 Türk Lirası (1.1.2017 tarihinden itibaren) gelir vergisinden müstesnadır.” hükmü yer almaktadır.

23/03/2000 tarihli 23998 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 232 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "2- Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi" başlıklı bölümünde;

"Hisse senetlerinin üç ay süreyle elde tutulduktan sonra satılması halinde doğan değer artış kazancının vergilendirilmeyecek olması hisse senedinin iktisap tarihinin bilinmesini önemli kılmaktadır. Bu nedenle, hisse senedi alım satımı yapanların vergisel yükümlülüklerini tam olarak yerine getirebilmeleri açısından hisse senetlerinin iktisap tarihini izlemeleri gerekmektedir.

Genel olarak hisse senedi üzerinde tasarruf hakkına sahip olunan tarihin iktisap tarihi olarak dikkate alınması gerekmektedir. Bununla birlikte gerçek kişi ortakların şirketin sermaye artırımına gitmesi dolayısıyla sahip oldukları hisse senetlerinin ve aynı hisse senedinden değişik tarihlerde alım yapıldıktan sonra bunların bir kısmının elden çıkarılması halinde elden çıkarılan hisse senetlerinin iktisap tarihinin belirlenmesi farklılık göstermektedir."

açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre; ortağı bulunduğunuz limited şirkete ait ortaklık hakkınız, anonim şirkete dönüşmesinden sonraki bir tarihte (10.05.2017 tarihinde) hisse senedi çıkarılmak suretiyle hisse senedine bağlanmış olduğundan, sahip olduğunuz hisse senetlerinin satışının değer artış kazancı kapsamı dışında değerlendirilmesinin tespitinde, iktisap tarihi olarak şirket hisse senetleri üzerinde tasarruf hakkına sahip olduğunuz (hisse senetlerinin bastırıldığı) 10.05.2017 tarihinin esas alınması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

2- Özelgenin Vergi Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi:

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu özelgesinde görüleceği gibi nev’i değişikliliği ile ilgili hükümlere hiç değinmemiş olup; sonuç bölümünde de göz ardı edilmiştir. Ancak sonuç bölümünü incelediğimizde, yargıya şu ifade sebebiyle varıldığı görülmektedir:

“…..anonim şirkete dönüşmesinden sonraki bir tarihte (10.05.2017 tarihinde) hisse senedi çıkarılmak suretiyle hisse senedine bağlanmış olduğundan….”

Dolayısıyla bu özelge özelinde; Gelir İdaresinin limited şirketin anonim şirkete dönüştüğü 01.12.2015 tarihinden yaklaşık bir buçuk sene sonra 10/05/2017 tarihinde hisse senetlerinin çıkarıldığı; tür değişikliği tarihi ile hisse senetlerinin çıkarıldığı tarih arasında geçen bir buçuk yıllık sürenin tür değişikliği ile hisse senetlerinin arasındaki illiyet bağını kopardığından hareketle böyle bir yorumda bulunduğu görülmektedir.

Ayrıca bu kapsamda ilgili özelgede, diğer özelgelerden farklı olarak KVK 19,20’nci maddeleri kapsamında yapılan tür değişikliklerine hiç değinilmemiştir. Bu söz konusu hisse senetlerinin iktisabında bu konunun hiç değerlendirilme konusu bile yapılmadığını göstermektedir. Kaldı ki; aksi durum açıkça tebliğ açıklamasına aykırı olacaktır. Özelgelerin kanun ve tebliğ açıklamalarına aykırı olamayacağından hareketle, özelgenin illiyet üzerinde durduğu ortadadır.

Bu itibarla, bu özelge limited şirketlerinin tür değişikliği sonucunda anonim şirkete dönüşmeleri halinde İLLİYET BAĞI KOPMADIĞI SÜRECE hisse senetlerinin iktisap tarihinde limited şirketin sermayesine dahil olunan tarih dikkate alınacaktır.

Diğer taraftan illiyet bağının Gelir İdaresi gibi kopuk olduğunun iddia edilmesi de ayrıca vergi mevzuatına aykırıdır. Çünkü Gelir İdaresi bu görüşü beyan ederken şu açıklamaya dayanmıştır:

“Genel olarak hisse senedi üzerinde tasarruf hakkına sahip olunan tarihin iktisap tarihi olarak dikkate alınması gerekmektedir.”

Buradan hareketle tasarruf hakkının 2017 yılında elde edildiğini beyan ederek; değer artış kazancı olarak dikkate alınmasını söylemiştir. Ancak burada idare kendi beyanı ile çelişmektedir.

Bildiğimiz gibi değer artış kazançlarının hesaplanmasında endekslemeden faydalanılmaktadır. Bu işlemi olaya uyguladığımızda; 2003 yılında sermayesine bir bedel ödeyerek (örneğin 100,00 TL) katılan ortağın, idarenin görüşü kapsamında değer artış kazancı hesaplandığında, söz konusu hisse senetleri için endekslemeyi ne zamandan itibaren yapacağı sorunsalı karşımıza çıkar. Çünkü endeksleme olarak 2017 yılını dikkate aldığımızda, 2003 yılında ödediğimiz bir tutar için 2017 yılından 2018 yılına kadar endeksleme yapmak saçma olacaktır. Bu itibarla endekslemenin 2003 yılından 2018 yılına kadar geçen süre için yapılması gerekir. Bu itibarla hisseler üzerindeki tasarruf hakkının, sermayeye katılma bedelinin ödendiği tarih olan 2003 yılında tesis edildiği aşikardır.

IV- SONUÇ

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayınlanan 14/02/2018 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01- 120-154561 sayılı “Nev’i Değişikliği Dolayısıyla Anonim Şirkete Dönüşen Şirkette Nevi Değişikliği Nedeniyle Ortaklara Verilen Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi Başlıklı Özelge, tür değişikliği sonucu iktisap edilen hisse senetlerinin vergilendirilmesinde; tür değişikliği ve hisse basımı arasında bariz bir şekilde illiyet bağının kopması durumunda; hisse senetlerinin iktisap tarihi olarak basım tarihinin dikkate alınacağını beyan etmiştir. Öncelikle bu durum daha önce verilen özelgelerin karşıt görüşünde olan bir özelge değildir. İlliyet bağının kopması nedeniyle iktisap tarihinin değiştiğini iddia etmektedir. Ancak yaptığımız açıklamalarda görüleceği üzere illiyet bağının kopması nedeniyle iktisap tarihinin değiştirilmesi görüşü sığ bir görüştür. Bu görüş değer artış kazancının hesaplanmasında büyük sorunlar doğurmaktadır. Kaldı ki hesaplamada açıkça idarenin kendi yasal dayanağı ile çelişmektedir.

Bu itibarla mevcut haliye söz konusu özelge, vergi mevzuatı ile çelişmekte olup, konunun Gelir İdaresi tarafından tekrar değerlendirilmesi, mükelleflerin hak kaybına uğramaması için önem arz etmektedir.

Kaynakça

1. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
2. 18/05/2010 tarihli B.07.1.G;B.4.34.16.01-KVK 19-106 sayılı “Nevi Değişikliği Hlinde Hissedarların Edinecekleri hisselerin İktisap Tarihi Hk.” Başlıklı Özelge
3. 01/02/2011 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 19-83 sayılı “Tür Değiştiren Limited Şirketin Ortaklarının, Bu Tür Değişikliği Sonucu Anonim Şirketten Elde Edecekleri Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi Olarak Hangi Tarihin Esas Alınacağı Hk.” Başlıklı Özelge
4. 09/06/2011 tarihli B.07.1.GİB.4.35.16.01-176300-226 sayılı “Nev’i Değişikliği Durumunda Hisse Senetlerinin İlk İktisap Tarihi ve Satılması Durumunda Değer Artışı Kazancı Oluşup Oluşmayacağı Hk.” Başlıklı Özelge
5. 20/07/2011 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK mük. 80-1027 sayılı “Nev’i Değişikliği Halinde Şirket Ortaklarının Edinecekleri Hisse Senetlerinin İktisap Tarihinin ve Söz Konusu Hisse Senetlerinin Elden Çıkarılması Halinde Vergilendirilmesi Hk.” Başlıklı Özelge
6. 03/04/2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
7. 14/02/2018 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01- 120-154561 sayılı “Nev’i Değişikliği Dolayısıyla Anonim Şirkete Dönüşen Şirkette Nevi Değişikliği Nedeniyle Ortaklara Verilen Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi Başlıklı Özelge

31.12.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.