Yusuf Kılıç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Kıdemli Denetçi
yusuf_kilic@ismmmo.org.tr

Askerlik ve Yurtdışı Prim Borçlanmasının Ücret Gelir Vergisi Matrahından İndirimi

I- GİRİŞ

Sosyal Güvenlik  Müessesinin  önemi gün geçtikçe artmaktadır. Geçmiş yıllarda ve günümüzde sıkça revizyona uğrayan  SGK Mevzuatında prim  borçlanması önemli bir yer tutmaktadır.

Bu makale yazısında çalışanları çok ilgilendiren ve erken emekli olmanın formüllerinden biri olan askerlik borçlanması ve yurt dışı prim borçlanmasının çalışanların ücret gelir vergisi matrahından indirimi hakkında bilgilendirme yapmaya çalışacağım.

Ülkemizde her erkek vatandaş askerlik çağına geldiğinde zorunlu olarak bu görevi yerine getirmekte bu süre zarfında geçen süreyi Sosyal Güvenlik Kanunu çalışma hayatının dışında tutmuştur.

Bu durumda askerlik görevini yerine getiren vatandaş ancak askerlik borçlanması yaparak bedelini nakit olarak  SGK’ ya ödeyerek sigortalılık süresini saydırmaktadır. Ayrıca; Ülkemiz ile Sosyal Güvenlik Antlaşması imzalanmış ülke olsun veya olmasın yurtdışında çalışan Türk vatandaşları ve doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler yurtdışında geçen hizmetlerini ve ev kadınlığı sürelerini ülkemiz sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini sağlamak amacıyla borçlanabilirler.

II- KONU İLE İLGİLİ VERGİ MEVZUATIMIZDA YER ALAN HÜKÜMLER  VE GİB TARAFINDAN VERİLMİŞ  ÖZELGELER

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 63 maddesinin 2 nci bendinde, “Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primler;” in ücretin safi tutarının tespitinde gayrisafi ücret tutarından indirileceği hükmüne yer verilmiştir.

 Borçlanma aidat ve primlerinin ücretin safi tutarının tespitinde, gayrisafi ücret tutarından ne şekilde indirileceği 111 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştır. Buna göre, emeklilik aidatı ve sosyal sigorta primlerinin gider olarak indirilmesi kanunen kabul edilmiş bulunan kurumlara, kanunlarında öngörülen şekilde ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma aidat ve primlerinin miktarına ve nispetine bakılmaksızın, kesildiği aya ait ücretin safi tutarının bulunmasında gider olarak indirilmesi gerekir. Aidat toptan ödenmişse, ödenen tutara ulaşılıncaya kadar bu miktarın ücretin safi tutarının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.

Emeklilik aidatı ve sosyal sigorta primlerinin gider olarak indirilmesi kanunen kabul edilmiş bulunan kurumlara, kanunlarında öngörülen şekilde ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma aidat ve primlerinin miktarına ve nispetine bakılmaksızın, kesildiği aya ait gelir vergisi matrahının tespitinde gider olarak nazara alınması;

Aidat toptan ödenmişse, ödenen tutara ulaşılıncaya kadar bu miktarın ücretlerin, vergiye tâbi tutarından indirilmesi;

Ücretlerinin gerçek ve safi tutarlarının hesabında gider olarak indirilmek suretiyle vergi dışı bırakılmış olan aidat ve primlerini, türlü nedenlerle geri alan ve kendilerine toptan ödeme yapılanların, yeniden iştirakçi durumuna girmeleri  nedeniyle ilgili kuruma peşin ya da borçlanma suretiyle iade ettikleri aidat ve primlerin tekrar gider olarak indirilmemesi  gerekmektedir.

B.07.1.GİB.4.35.16.01-176200-637 Sayılı Özelgenin ilgili kısmı

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, daha önce yurtdışında çalıştığınız sürenin Türkiye’de  çalıştığınız süreye eklenmesi için Sosyal Güvenlik Kurumuna  prim ödemesinde bulunduğunuz ve ödemiş olduğunuz bu primlerin ücret matrahınızdan indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hakkında Başkanlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

“ Bu açıklamalara göre, 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı hizmet borçlanması kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumuna toptan ödediğiniz primlerin, ödeme yapılan tutara ulaşılıncaya kadar ücretlerinizin vergiye tabi tutarından indirilmesi mümkün bulunmaktadır.”

  B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 63-1400 Sayılı Özelgenin ilgili kısmı

İlgide kayıtlı özelge talep formu ve ekinde; askerlik süresince ödenmeyen prim ve aidat ödemelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatı gereği borçlanılarak daha sonraki bir tarihte ödenmesi durumunda, yapılan ödemelerin gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı, ödemenin toptan yapılması halinde yıl sonunda tamamı indirilemeyen borçlanma tutarının ertesi yılın başında tekrar indirim konusu yapılıp yapılamayacağı ile iş yeri değişikliği durumunda borçlanma tutarının kalan kısmının yeni iş yerindeki gelir vergisi matrahından düşülüp düşülemeyeceği hususlarında bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri aşağıdaki gibidir.
 
“Bu hüküm ve açıklamalara göre, Sosyal Sigortalar Kurumuna askerlik hizmeti süresince ödenmeyen aidat ve primlerin borçlanmak suretiyle daha sonraki bir zamanda toptan ödenmesi durumunda, ödeme belgesini işvereninize ibraz ettiğiniz aydan başlayarak, takvim yılı sınırlaması olmadan ödenen tutarın tamamının safi ücretinizin tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün olmakla birlikte iş yeri değişikliği durumunda; borçlanma tutarının gider olarak indirilmeyen kısmının yeni iş yerindeki safi ücretinizin tespitinde dikkate alınabilmesi için eski işvereninizden alacağınız ödenen primlere ait belgenin onaylı bir sureti ile indirim konusu yapılmayan tutarı gösterir yazının yeni işvereninize vermeniz gerekmektedir. “

 

III- DEĞERLENDİRME

Çalışma hayatımızda önemli bir güvence kaynağı olan SGK primleri  belirli şartlar  ve imkan dahilinde (Borçlanma yolu vs.) kişilerin prim hesaplarına  kazandırılmaktadır. Mali İdare  toptan ödenen bu primlerin gelir vergisi matrahından indirilmesine olanak  tanıyarak  iş akdi ile çalışanlara ufakta olsa bir katkıda bulunmayı  amaçlamıştır.

Örnek vermek gerekirse :  2017 Ekim ayında asgari ücret üzerinden 18 ay askerlik borçlanması yapıp karşılığında 5.000 TL prim ödeyen ücretlinin, ödeme belgesini Ekim ayında işverene ibraz etmesi halinde, Ekim ayından itibaren, ödediği borçlanma tutarına ulaşılıncaya kadar ücretin vergi matrahından indirilecek. Söz konusu ücretli, ücretinin vergi matrahının yüzde 15'lik vergi dilimi içinde olması halinde 750 TL, ücretinin vergi matrahının yüzde 20'lik dilim içinde olması halinde ise 1.000 TL daha az vergi ödeyecek. Başka bir anlatımla, ödediği 5.000 TL borçlanma priminin 1.000 TL'sini daha az vergi ödemek suretiyle geri kazanmış olacak. (Gelir Vergisi kesintisi olmayacağından Asgari Geçim İndirimi de olmayacaktır.)

 

IV- SONUÇ

Vergi mevzuatımızda yer alan bu uygulamanın çok faydalı olduğunu düşünüyorum. Ancak uygulamada bazı problemler ile karşılaşılmaktadır.

 Söz konusu vergi indiriminden ne zaman faydalanacağı konusu çok önemlidir. Çünkü çalışanlar bu hususu bilmediği için  ödeme evraklarını yıllar sonra işverenlerine ibraz etmektedirler. Vergi indiriminin ödeme döneminde başlaması durumunda geç gelen evrak yüzünden indirim hakkı kaybedilmiş olunacaktır. İşverene ibraz edildiği dönemde indirim hakkının kullanılmaya başlaması vergi avantajının işlevini hızlandıracak olup, yaşanacak  mağduriyetler de  giderilmiş olunacaktır.

Bu şekilde muallak durumda kalan Meslektaşlarımın (Mükelleflerinin adına)   konu ile ilgili Gelir İdaresi Başkanlığından Özelge talep edilerek işlem tesis etmeleri Gelir Vergisi yönünden yapılacak  eleştirileri bertaraf edecektir. 

 

KAYNAKÇA:
- 193  Sayılı Gelir Vergisi  Kanunu
- 111 Seri No.lu Gelir  Vergisi Genel Tebliği   

-  19/11/2011 Tarih ve  B.07.1.GİB.4.35.16.01-176200-637    Sayılı   Özelge

-  24.08.2011 Tarih ve  B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 63-1400  Sayılı  Özelge

01.11.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.