Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Serbest Bölgelerde İfa Edilen Hizmetlerde KDV İstisnası

Serbest bölgelerde verilen hizmetlerin KDV.’den müstesna olduğu 3065 sayılı KDV. kanununun 17/4-ı  maddesinde düzenlenmiştir. Ayrıca serbest bölgelerde KDV. istisnası ile ilgili olarak kanunun 11/1-a maddesinde yapılan düzenlemeyle serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılacak fason hizmetler de KDV den istisna edilmiştir. Kanunun 12/3. maddesinde ise fason hizmetlerin serbest bölgelerdeki müşterilere yapılmış sayılabilmesi için, hizmetin serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış olması ve fason hizmetten serbest bölgede faydalanılması gerektiği, düzenlemelerine yer verilmiştir.

İstisna hükmünün düzenlediği 17/4-ı maddesindeki “serbest bölgede” ibaresi, Maliyenin vermiş olduğu muktezalarda “serbest bölge içinde” olarak açıklanmıştır. Dolayısı ile verilen hizmetle ilgili olarak KDV. istisnasından yararlanabilmek için hizmetin bizzat serbest bölge sınırları dahilinde (fason hizmetler hariç) verilmesi gerekecektir. Serbest Bölgelerde verilen hizmetlerde KDV. istisnası yazımızda mevzuat ve muktezalar muhaceresinde detaylı olarak irdelenmiştir.

KDV Uygulama Genel Tebliğinin 4.9. Bölümünde Serbest Bölgelerde Verilen Hizmetler KDV uygulaması örneklerle açıklanmıştır. Yapılan düzenlemelerde istisnanın sınırı açıkça tanımlanmış olup buna göre; istisna sadece serbest bölgede ifa edilen hizmetlere uygulanacak, yurtiçinden serbest bölgeye verilen hizmetler ile serbest bölgeden yurt içine yönelik olarak verilen hizmetler KDV’ye tabi tutulacaktır. Tebliğde konuya ilişkin verilen örnekler:

Örnek 1: Serbest bölgede faaliyet gösteren (A) firmasına serbest bölgeye gelinerek makine bakım-onarım hizmeti verilmesi 3065 sayılı Kanunun (17/4-ı) maddesi kapsamında KDV’den istisna iken, (A) şirketinin serbest bölge dışından araç kiralaması KDV’ye tabi bulunmaktadır.

Örnek 2: İthalat ve ihracat konusu malların (B) firmasınca serbest bölgelerden limanlara, limanlardan serbest bölgelere karayolu ile taşınması işleminin 3065 sayılı Kanunun genel hükümleri çerçevesinde KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.

Örnek 3: Hazır betonun imal edilerek transmikserle dökülmesi işi, KDV uygulamasında inşaat taahhüt işleri kapsamında "hizmet" olarak değerlendirilmektedir. Bu hizmetin yurtiçinden serbest bölgedeki inşaatlar için verilmesi de mal teslimi olarak kabul edilemeyeceğinden KDV’ye tabi olacaktır.

60 No.lu KDV. Sirküleri 3.6.2. Bölümünde Serbest Bölgelerde ifa edilen hizmetler de KDV. istisnası Kanununun 17/4-ı maddesi ile KDV.'den müstesna olduğu belirtilerek, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun, 6. maddesinde ki serbest bölgelerin tanımına yer verilmiştir.

Serbest Bölgeler kanununun 8. maddesinde serbest bölge ile Türkiye'nin diğer yerleri arasında yapılacak ticaretin, dış ticaret rejimine tabi olduğu, serbest bölge ile diğer ülkeler ve serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. Bu çerçevede, serbest bölge içinde gerçekleşen hizmet ifaları KDV.'den müstesna olacaktır.  Hizmet ifa edenin serbest bölgede faaliyette bulunma ruhsatının olup olmaması bu istisnanın uygulanmasına engel teşkil etmemektedir. Sirkülerde nelerin istisna olacağı detaylı olarak açıklanmıştır. Buna göre,

- Türkiye'de veya yurt dışındaki firmaların bilfiil serbest bölge içinde sundukları temizlik, bakım, onarım, montaj gibi hizmetler KDV'den müstesnadır.

- Bir serbest bölgeden diğer bir serbest bölgeye verilen hizmetler KDV'den müstesnadır.

- Serbest bölgeden yurtdışına giden mallar için serbest bölgede verilen gümrük müşavirliği hizmetleri KDV'den müstesnadır.

- Serbest bölgeden Türkiye'ye, Türkiye'den serbest bölgeye gönderilen mallara ilişkin Türkiye'deki firmalarca serbest bölgede faaliyet gösteren firmalara verilen gümrük müşavirliği hizmetleri KDV'ye tabidir.

- Yurt içinden serbest bölgeye verilen telekomünikasyon hizmetleri KDV'ye tabidir. Serbest bölge içerisinde faaliyet gösteren işletmeler tarafından bu bölge içerisindeki işletmelere verilen hizmetler ise KDV'den müstesnadır.

- Türkiye'de faaliyette bulunan mükellefin, rapor, görüş, yazı, onay hazırlanması amacıyla serbest bölgeye gidip inceleme, kontrol, denetleme v.b. yapması söz konusu hizmetle ilgili ön hazırlık ve veri toplama mahiyetindedir. Bu hizmet, serbest bölgede ifa edilen bir hizmet olmadığından genel hükümler çerçevesinde KDV.'ye tabi olacaktır.

Maliye Bakanlığı konu hakkında görüşlerini farklı tarihlerde vermiş olduğu muktezalarda detaylı şekilde açıklamıştır buna göre;

23.01.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-65 sayılı muktezada; Türkiye’den Serbest Bölgelere yapılan  mal ihracatına ilişkin olarak KDV. kanununun 11. maddesine göre istisna uygulanacaktır. Yine KDV. kanunu   16/1-c maddesine göre serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar için yurtdışından serbest bölgeye yapılan mal teslimleri de KDV.’den istisna olacaktır. Serbest bölgeye yapılan işin mahiyeti itibariyle hizmet sayılması ve hizmetin Türkiye’den yapılmış olması dolayısı ile istisna hükmünün uygulanamayacağı muktezada ifade edilmiştir.

06.01.2012 tarih ve B.07.1.GİB4.35.17.01-35-02-21 sayılı muktezada; Serbest Bölge ile Türkiye’de ki Liman arasında verilen taşıma işlerine ilişkin KDV. istisnası uygulamalarına yer verilmiştir.  Yapılan açıklamalara göre; KDV. kanunu 17/4-ı maddesine göre Serbest bölgede verilen hizmetlerin istisna kapsamında olacağı yönündedir. Ancak Gümrük Müsteşarlığı Serbest Bölge ile Liman arasındaki koridoru serbest bölge olarak saymadığından 17/4-ı maddesindeki istisnanın bu koridorda geçen hizmetlere uygulanması mümkün olmayacaktır.  Muktezaya göre yurtiçinden Serbest Bölgeye gönderilmek üzere gelen malların taşınması için genel hükümlere çerçevesinde KDV. uygulanacaktır.

17.11.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17.4-2035 sayılı muktezada; Serbest Bölgede üretim yapan firmanın Serbest Bölge dışından mal ve hizmet alımında KDV uygulaması hakkında görüş verilmiştir. Buna göre; Serbest Bölgeye gelinerek makine bakım-onarım hizmeti verilmesi KDV. kanunu 17/4-ı maddesine göre KDV.’den istisna olacak, ancak Türkiye içinden bir yerden Serbest Bölge için yapılan hizmetler ise (KDV. 11/1-a maddesine göre fason hizmetler hariç) istisna kapsamına girmeyeceğinden KDV.’ye tabi olacaktır. Muktezada verilen uygulamaya göre Serbest Bölge dışından yapılan araç kiralamasının KDV.’ye tabi tutulması gerekecektir. Türkiye içinden bir yerden Serbest Bölgeye mal gönderilmesi ise KDV. kanunu 11/1-a ve 12/1 maddesi kapsamında KDV.’den istisna olacaktır.

07/04.2014 tarih ve 39044742-KDV.17 madde-807 sayılı muktezada; Serbest Bölgede faaliyet gösterilip gösterilmediğine, yada serbest bölgede faaliyette bulunma ruhsatının bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, serbest bölgede yapılan teslim ve hizmetler KDV den istisna olduğundan faaliyet ruhsatının süresi dolmuş olsa dahi serbest bölgede yapılacak teslim ve hizmetler KDV.’den istisna olup bu işlemler nedeniyle KDV mükellefiyeti tesis ettirilmesine gerek olmayacaktır.

Öte yandan 02.04.2014 tarih ve 45404237-130[I-13-106]-89 sayılı muktezada yapılan açıklamalarda ise tevkifat gerektiren iş gücü temini işlerinde Türkiye içinden bir yerden Serbest Bölgeye verilecek hizmetlerde KDV. istisnası uygulanmayacak ve faturalarda 9/10 oranında tevkifat yapılacaktır. Ancak Türkiyede yerleşik veya Serbest Bölgede faaliyet gösteren firmalar tarafından bilfiil Serbest Bölgede verilen hizmetler ise KDV.’den istisna olacaktır.

Sonuç Olarak;

3065 sayılı KDV. kanununun 17/4-ı maddesinde Serbest Bölgede verilen hizmetlerin KDV.’den istisna olduğu düzenlenmiştir. Serbest Bölgede verilen hizmetlerle ilgili olarak 17/4-ı maddesinde geçen “serbest bölgede” ifadesi, verilen muktezalarda “serbest bölge içinde verilen hizmet ” olarak değerlendirilmiştir. Dolayısı ile verilen hizmetlerle ilgili olarak KDV. istisnasından yararlanabilmek için hizmetin bizzat serbest bölge sınırları içinde verilmesi gerekecektir. Türkiye içinden bir yerden Serbest Bölge için yapılan hizmetler ise (KDV. 11/1-a maddesine göre fason hizmetler hariç) istisna kapsamına girmeyecektir. Serbest bölgede yapılan teslim ve hizmetler KDV.’den istisna olduğundan faaliyet ruhsatının olmaması yada süresinin dolmuş olması halinde de istisnası uygulanacak ve bu işlemler nedeniyle KDV mükellefiyeti tesis ettirilmesine gerek olmayacaktır. Ayrıca Gümrük Müsteşarlığı Serbest Bölge ile Liman arasındaki koridoru serbest bölge olarak saymadığından 17/4-ı maddesindeki istisna bu koridorda geçen hizmetlere uygulanamayacaktır. Öte yandan; KDV. kanununun 11. maddesine göre Türkiye’den Serbest Bölgelere yapılan mal ihracatına ilişkin olarak,  16/1-c maddesine göre serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar için yurtdışından serbest bölgeye yapılan mal teslimleri ve 11/1-a maddesinde serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılacak fason hizmetler için de KDV. İstisnası uygulanacaktır.

25.02.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.