Sefer Konar
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
mmseferkonar@hotmail.com
linkedin.com/in/sefer-konar-8048226b

İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahında Ticari Kâr Mali Kâr Karmaşasına Son Nokta!

İndirimli kurumlar vergisi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 32/A maddesinde düzenlenmiştir. Ancak ilgili maddede ticari kâr veya mali kâr olmasıyla ilgili herhangi bir bilgi verilmemiştir. Konuyla ilgili farklı görüşler içeren birçok yazı, makale ve özelge olmasına rağmen yine de konu netliğe kavuşturulamamıştır.

Konuyla ilgili olarak, “Diyarbakır Vergi Dairesi Başkanlığının 01.06.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.21.15.01-KV-125[32-2012/33]-12 sayılı özelgesinde, ticari bilanço kârının dikkate alınması gerektiği belirtilirken, bu görüşün tam tam tersi olarak, Adana Vergi Dairesi Başkanlığının, 01.08.2013 tarih ve 19341373-120[ÖZELGE-2012/5]-68 sayılı özelgesinde” mâli karın dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

05.08.2016 tarihinde, 29792 sayılı resmi gazete ile yayımlanan, 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair 10 nolu tebliğde, yatırım dönemi, işletme dönemi ve kısmen işletme döneminde hesaplanacak indirimli kurumlar vergisi örneklerle açıklanmıştır. Tebliğdeki örneklere bakıldığında, indirimli oran uygulanan kazanç tutarının, parantez içinde Kurumlar Vergisi Matrahı olduğu diğer bir deyişle mali kâr olduğu belirtilmiştir.

Ticari kâr, mali kâr kavramıyla ilgili olarak, Bursa Vergi Dairesi Başkanlığının 28.11.2012 tarih, B.07.1.GİB.4.16.16.01-125[ÖZG-12/26]-419 nolu muktezasında, ticari bilanço kârı işaret edilmiş ve bu kazancın hesaplanmasında Vergi Usul Kanununa uygun olmayan ancak uluslararası muhasebe standartları veya şirketinizin bağlı bulunduğu grubun iç muhasebe standartlarına göre hesaplanan gelir ve gider karşılıklarının dikkate alınmaması gerektiği belirtilmiştir. Aynı konuyla ilgili olarak, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 14.05.2013 tarih, 38418978-125[32/A-12/1]-446 nolu muktezasında, ticari bilanço kâr veya zarara kanunen kabul edilmeyen giderler eklendikten tüm indirim, istisna ve geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan safi kazanca uygulanabileceği belirtilmiştir.

Konuyu bir örnek ile anlatıp e-beyanname üzerinden değerlendirelim.

Yatırıma Katkı Oranı:	25%
Vergi İndirim Oranı:	50%
Yatırım Harcaması:	3.000.000,00
Yatırıma Katkı Tutarı :	750.000,00	(Yatırım Harcaması x Yatırıma Katkı Oranı)
Kurumlar Vergisi Oranı:	22%
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı:	11%	(Kurumlar Vergisi Oranı x Vergi İndirim Oranı)
İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı :	6.818.181,82	(Yatırıma Katkı Tutarı/İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı)
Ticari Kâr:	5.000.000,00
KKEG. :	600.000,00
Mali Kâr:	5.600.000,00
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı:	11%
İndirimli Kurumlar Vergisi:	616.000,00

Örnekle ilgili e-beyannamenin kazanç ve ilaveler sayfasının görüntüsü aşağıdaki gibidir.

E-beyannamenin vergi bildirimi sayfasının görüntüsü aşağıdaki gibidir.

Yuvarlak içinde belirtilen alanda, indirimli kurumlar vergisi matrahının ayrıca doldurulması gerektiği görülmektedir. Bu alana yazılması gereken tutarın ticari kâr olması gerektiğiyle ilgili yorumlara rastlanılsa da aslında bu alanın konulma amacının bununla bir ilgisi yoktur. İndirimli kurumlar vergisi matrahının olduğu bir hesaplamada, işin doğası gereği hem indirimli kurumlar vergisi matrahı hem de genel oran matrahı söz konusu olduğu için bu alan konulmuştur. Örneğin, bir vergi döneminde oluşan vergi matrahının, kullanılmamış yatırıma katkı tutarı matrahından yüksek olması durumunda, kullanılmamış yatırıma katkı tutarı matrahının (indirimli kurumlar vergisi matrahı) bu alana yazılarak hesaplama yapılması gerekmektedir. Örneği rakamlarla canlandırıp e-beyanname üzerinden anlatacak olursak; diyelim ki yukarıdaki örnekte verilen yatırım harcaması tutarının 3.000.000-TL değil, 1.000.000-TL olduğunu varsayalım. Bu çerçevede hesaplama ve beyanname aşağıdaki şekilde olacaktır.

Yatırıma Katkı Oranı:	25%
Vergi İndirim Oranı:	50%
Yatırım Harcaması:	1.000.000,00
Yatırıma Katkı Tutarı :	250.000,00
Kurumlar Vergisi Oranı:	22%
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı:	11%
İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı :	2.272.727,27

 

Ticari Kâr:	5.000.000,00
KKEG. :	600.000,00
Mali Kâr:	5.600.000,00
İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı:	2.272.727,27
İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı:	11%
İndirimli Kurumlar Vergisi:	250.000,00
Genel Orana Tabi Kurumlar Vergisi Matrahı :	3.327.272,73
Kurumlar Vergisi Oranı:	22%
Genel Orana Tabi Kurumlar Vergisi:	732.000,00
Toplam Ödenecek Kurumlar Vergisi:	982.000,00

Tüm bu açıklamalar neticesinde; hem 1 nolu kurumlar vergisi genel tebliğinde değişiklik yapılmasına dair yayımlanan 10 nolu tebliğde indirimli kurumlar vergisiyle ilgili verilen örneklerin kurumlar vergisi matrahı yani mali kâr üzerinden hesaplanması, hem karşıt görüşe sahip özelgeler olmasına rağmen, mali kâr olması yönünde verilen özelgelerinde bulunması hem de e-beyanname düzenleme programı üzerinden yapılan örnek hesaplamalar sonucunda, eğer indirimli kurumlar vergisi matrahı dönem safi kurum kazancından yani mali kârdan düşük değilse, indirimli kurumlar vergisinin mali kâr üzerinden hesaplanacağı tamamen netliğe kavuşturulmuştur. Bu durum genel olarak yatırım dönemlerinde ortaya çıkmaktadır ancak bunun her yatırım döneminde bu şekilde olacağını söylenemez. Çünkü bir firma yatırım dönemindeyken, yatırımlarını tamamlayıp, yüksek safi kurum kazancı karşısında, vergi indiriminden yararlandıktan sonra kalan vergi matrahını genel oran üzerinden hesaplamak zorunda kalabilir. Diğer husus, indirimli kurumlar vergisi matrahının safi kurum kazancından düşük olduğu durumlardır. Bu durumlar genel olarak işletme dönemlerinde ortaya çıkar ve vergi indirimine tabi olan matrah üzerinden indirimli oran ile vergi hesaplanır, kalan genel orana tabi matrah üzerinden de genel oran üzerinden kurumlar vergisi hesaplanarak toplam vergi beyan edilir. İşletme döneminde indirimli kurumlar vergisi sadece yatırımlardan elde edilen kazançlara uygulanabildiğinden ve bu matrahın belirlenmesinde de ticari kazancın dikkate alınmasından dolayı, safi kurum kazanç altında kalan indirimli kurumlar vergisi matrahının ticari kazanç üzerinden hesaplanacağını net bir şekilde ifade edebiliriz.

Toparlayacak olursak, kullanılabilir yatırıma katkı tutarının matrahı eğer safi kurum kazancından yüksek ise, indirimli kurumlar vergisinin mali kâr üzerinden hesaplanacağını, eğer indirimli kurumlar vergisi matrahı, toplam safi kurum kazancından düşükse, indirimli kurumlar vergisinin ticari kâr üzerinden hesaplanacağını söyleyerek son noktayı koyabiliriz.  

07.09.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.