Neşe Çetin
Yeminli Mali Müşavir
SG Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş.
nese.cetin@sg-ymm.com.tr

Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinde Sözleşmenin Feshi

22.01.2002 tarih ve  24648  sayılı  Resmi Gazetede yayımlanan  “Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu” nun ;19,20,21’ inci maddelerinde açıklandığı üzere, mücbir sebep durumları dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunmasından dolayı sözleşme hükümlerini yerine getirememesi, böyle bir sebep bulunmamakla birlikte sözleşmeden doğan yükümlülüklerini uyarıya rağmen yerine getirmemesi ya da ihaleye katılmasını önleyici yasaklanmış fiil ve davranışlarda bulunduğunun sonradan tespiti hallerinde sözleşme idare tarafından feshedilir.

1.  Sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek  kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. (Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Mad 19)

2.  Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder: a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dökümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi, b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. (Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Mad 20)

3. Yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun  sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme  feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak, taahhüdün en az % 80’inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla; a) İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması, b) Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması, c) Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını engelleyecek nitelikte olmaması,  Hallerinde, idare sözleşmeyi feshetmeksizin yükleniciden taahhüdünü tamamlamasını isteyebilir ve bu takdirde yüklenici taahhüdünü tamamlamak zorundadır. Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 26 ncı madde hükmüne göre işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hakedişlerdenkesinti yapılmak suretiyle de tahsil edilebilir. (Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Mad 21)

19 uncu maddeye göre yüklenicinin fesih talebinin idareye intikali, 20 nci maddenin (a) bendine göre belirlenen sürenin bitimi, 20 nci maddenin (b) bendi ile 21 inci maddeye göre ise tespit tarihi itibariyle sözleşme feshedilmiş sayılır. Bu tarihleri izleyen yedi gün içinde idare tarafından fesih kararı alınır. Bu karar, karar tarihini izleyen beş gün içinde yükleniciye bildirilir.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki fark yükleniciden tahsil edilir.

Hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle teminat alınan hallerde, alıkonulan tutar gelir kaydedileceği gibi, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonra yapılmayan iş miktarına isabet eden teminat tutarı da birinci fıkra hükmüne göre güncellenerek yükleniciden tahsil edilir.

Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna mahsup edilemez.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, yükleniciler hakkında 26 ncı madde hükümlerine göre işlem yapılır. Ayrıca, sözleşmenin feshi nedeniyle idarenin uğradığı zarar ve ziyan yükleniciye tazmin ettirilir.  ( Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Mad.22)

Maliye Bakanlığı’nın bu konuda yayımladığı bazı özelgeler aşağıdaki gibidir.

1.  “  ... inşaatı işinizin Valilik onayı ile feshedildiği 12.09.2007 tarihinin işin bitim tarihi olarak kabul edilmesi ve bu işe ilişkin kar veya zararın tespit edilerek, işin bittiği dönemin kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.( 06/04/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-42-6-257 sayılı özelge)

2.   “……. adi ortaklığınız tarafından yapımı taahhüt edilen (...-...)Ayr.-... (...-...)Ayr. yolunun Km:25+530-65+340 kesimi yapım işine ait sözleşmenin ihale makamınca mahkeme kararına istinaden 07.08.2009 tarihinde fesh edildiği anlaşıldığından, fesih tarihi itibariyle işin fiilen bırakıldığı kabul edilecektir.

Dolayısıyla, söz konusu işe ait kazancın sözleşmenin fesih tarihi itibariyle tespit edilerek ortaklığınızı oluşturan ortaklarınızca hisseleri oranında kurum kazançlarına dahil edilerek vergilendirileceği tabiidir.  ” ( 15/09/2010 tarih ve  B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-42-8-574 sayılı özelge )

3.   “…… geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan ve birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işinde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edileceğinden, 2007 takvim yılında başlayıp birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat işinizin 10/11/2009 tarihinde feshedilmesi nedeniyle, sözleşmenin feshedildiği  tarih işin bitim tarihi olarak kabul edilecek olup, bu tarihten sonra işveren tarafından söz konusu iş nedeniyle şirketinize yapılacak ödemeler üzerinden tevkifat yapılmayacaktır.” ( 07/09/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 15-1483 sayılı özelge;)

Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu veya Mahkumiyeti

 

22.01.2002 tarih ve  24648  sayılı  Resmi Gazetede yayımlanan  “4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu” nun 17 ’ nci maddesinde  ve ile  04.03.2009  tarih ve    Mükerrer  Resmi Gazetede yayımlanan  “ Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği “ nin ekinde yer alan  “Yapım İşleri Genel Şartnamesi ” nin 49’nci maddesinde  yer alan düzenlemeler çerçevesinde, sözleşmenin fesh edildiği sayılan diğer durumlar aşağıdaki gibidir.

a) Yüklenicinin ölümü halinde, sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir.

 b) Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

 c) Ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde, bu durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

xxxxBuna göre, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde iş devam ederken, müteahhidin (ferdi işletmelerde işletme sahibinin, adi ve kolektif şirketlerde şirket ortaklarından birisinin, adi komandit şirketlerde komandite ortağın) ölmesi halinde mirasçıların işe devam etmek istemeleri veya mirasçıların işe devam etmek istememesi şeklinde iki durum ortaya çıkmaktadır.

1.  Mirasçıların İşe Devam Etmek İstemeleri Halinde;

Mirasçılar tarafından müteahhidin ölüm tarihi itibariyle verilecek gelir vergisi beyannamesinde yıllara sari inşaat işine ilişkin kar/zarar tespit edilecek mi? Edilmeyecek mi? Konusu gündeme gelmektedir.

Bu konuda bir düzenleme olmamakla birlikte, “ Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği “ nin ekinde yer alan  “Yapım İşleri Genel Şartnamesi ” nin 47’nci  maddesine  göre sözleşmenin fesih ve tasfiye nedenlerinden biri olarak ölüm halinin de sayılması ve tasfiye halinde işin müteahhitçe yapılmış kısımları için tasfiye onay tarihi geçici kabul tarihi olarak işlem görmesi nedeniyle, mirasçıların işe devam etmek istemeleri halinde Gelir Vergisi Kanununun 42’nci maddesi kapsamında, yıllara sari inşaat işine ilişkin kar/zararın tespit edilerek beyan edilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.

2. Mirasçıların İşe Devam Etmek İstememeleri Halinde;

Ölüm tarihine kadar olan hakediş ve varsa murisin alacağı mirasçılarına ödenir. Gelir Vergisi Kanunu açısından yapılacak işlemlerle ilgili olarak, kar ve zararın ölen yükümlü yönünden işin bitimini ifade eden "ölüm tarihi" itibariyle tespit edilip, Gelir Vergisi Kanunu'nun 92 nci maddesi uyarınca 4 ay içerisinde varisler tarafından muris adına verilecek gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.

 

26.09.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.