Murat Çancı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
muratcanci@gmail.com

E-Defter Uygulaması ve Re’sen Tarhiyat

E-defterin meslek hayatına getirdiği yenilikler aslında denetim etkinliği noktasında ortaya çıkıyor. Bunun sonuçlarını önümüzdeki yıllarda göreceğiz. Olası denetimlere karşı da olabildiğince hazır olmak için işlemleri Elektronik Defter Genel Tebliği'nde belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yapmak gerekiyor. Çok soru gelen bu konuda birkaç hususa dikkat etmek lazım.

Öncelikle bilinmelidir ki muhasebe konusunda meslek mensuplarından istenen hiçbir yeni durum yok. Şu an birçok meslek mensubu daha çok E-defter ile ilgili günlük işlemler konusunda bilgi edinmeye çalışmaktalar. Fiş ve faturalar nasıl işlenecek, tahsilat kayıtlarını, carileri nasıl muhasebeleştireceğiz gibi sorular çok önem kazanmakta. Bence bunların çok önemli bir hükmü yok. Zira buna alıştırabiliriz kendimizi. Söylediğim gibi yeni muhasebe sistemi kurulmuyor. Karşımıza çıkan ekranda çok yabancılık hissedeceğimiz bir görüntü yok. Bu konuda kaygılanmayın. Bana göre en önemli mesele yaptığımız kayıtların denetiminin de düşünülmesidir.

Mutlaka her kayıt günü gününe yapılmalı. Zira her ayın beratı, onu izleyen 3. ayın son gününe kadar oluşturularak kesinleştirilmek zorunda. Bu aşamadan sonra GİB’e yüklediğiniz beratın ait olduğu ayın üzerinde bir nokta bile değiştiremezsiniz. Yani yazarkasa fişleri, banka hareketleri, tahsilat makbuzları, ortaklara verilen veya ortaklardan alınan nakitler, mal alış veya satış işlemleri gibi aklınıza gelebilecek bütün işlemleri o dönemde tamamlayıp bitirmeniz gerekiyor. Peki bitiremediyseniz ne olacak? Örneğin Ocak/2016 döneminin beratını nisan ayı sonunda yüklediniz. Mayıs ayı içerisinde ocak ayına ilişkin yeni bir durum meydana geldi ise buna ilişkin düzeltme kaydını en iyi ihtimalle şubat ayında yapabilirsiniz. Çünkü ocak ayı artık kesinleştirdiğimiz bir aydır. Birçok muhasebeci veya mali müşavir cari hesapları, çek hesaplarını, senetli alacakları, tahsilat makbuzlarını yılsonunda veya 3’er aylık dönemler halinde muhasebeleştirir. Bu durum çok sağlıksız bir durumdur. Ancak piyasa koşularında meslek mensuplarının günü gününe muhasebeleştirmesi veya aylık işlemlerini kesinleştirip kapatması mümkün değildir. Bu birinci ve en önemli sorun. Daha önceki yazımda bu konulara kısmen değinmiştim.

Denetim ile ilgili gelen en büyük yenilik dönemsel olarak yaptığımız işlemlerin beratlar şeklinde sisteme yüklenmesidir. Beratlar sizin kayıtlarınızın detayı hakkında denetim elemanlarına bilgi vermez. Örneğin 2016 yılı defterlerini incelemeye alan bir müfettiş beratlarda muhasebe kayıtlarını göremez. Denetimin gerçekleşmesi için sizin elektronik ortamda muhafaza ettiğiniz defterleri ibraz etmeniz gerekir. Zaten mesele de burada başlıyor. İbraz ettiğiniz yılın her bir ayında beratları gönderdikten sonra o aya ilişkin değişiklik yapmış iseniz müfettiş o ay bilgisine ulaşamıyor. Bu durum defteri kaybetmek, defterin silinmesi veya bozulması ile aynı anlama geliyor(mücbir sebep sayılabilecek haller hariç). Yani müfettiş böyle bir olay ile karşılaşırsa VUK. Madde 30’a göre hüküm vermek zorunda kalıyor. Re’sen tarhiyat anlamına gelen bu durum hem o dönemin KDV beyannamesi için, hem o dönemi kapsayan geçici vergi beyannamesi için, hem de gelir/kurumlar vergisi beyannamesi için geçerli oluyor. Bence bu E-defter ile ilgili en çok dikkat edilmesi gereken husus. Zira meslek mensupları günlük işlerin yoğunluğundan genellikle KDV beyannamesini etkileyecek hususlar dışındaki bir çok işlemi  yılsonlarında 12 aylık olarak yapmaktalar. E-defterde bunu yapmak imkansız. Yoksa denetime verecek defter bulamayabilirsiniz. Bu da bütün bir yılın re’sen tarh edilmesi anlamına gelebilir. Bu durumu düşünmek bile istemeyiz.

Vergi ile sorumluluklar yerine getirilmediği taktirde bedeli ağır ödenebiliyor. E-fatura, E-defter, E-denetim derken Maliye'nin sistemi yakın gelecekte E-maliye olarak kurumsallaşacak. Altyapı büyük ölçüde hazır. Ancak mükellefler hazır değil. Er geç karşılaşacağımız elektronik uygulamalara uyum sağlamak için çok zaman yok. Olabildiğince hızlı bir şekilde işletmelerin mali yönden kurumsallaşması şart. Meslek mensupları işletmelerin günlük faaliyetleri hakkında birçok problem yaşarken bir de kurumsallaştırma ile uğraşmaları da zor. Bu noktada profesyonel destek alınabilir. Ancak bu şekilde meslek mensupları daha verimli çalışabilirler. Mükellefleri ile mevzuat hükümleri altında sıkıntı çekmekten kurtulabilirler.

Firmaların bir şekilde ikna edilip kurumsallaşma sürecine sokulması ve yakın gelecekteki bu uygulamalara hazır hale gelmesi, hem firmalar için hem de meslek mensupları için çok önemli bir konu.

Ne diyelim kolay gelsin…

23.05.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.