I-  GİRİŞ

213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257’ nci maddesinin birinci fıkrasının 1 inci bendinde, Maliye Bakanlığının mükellef ve meslek grupları itibarıyla muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, aynı Kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya; yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.

397 Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile anonim ve limited şirket statüsüne haiz mükelleflere, 416 Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de kapsam genişletilerek tüm mükelleflere, elektronik fatura oluşturmalarına, alıcısına iletmelerine, muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmek istemeleri halinde izin isteme hakkı verilmiştir. 424 Numaralı Vergi Usul Tebliği ile de müracaat ederek izin alma işlemi kaldırılarak tüm mükelleflere genel izin verilmiştir. Ayrıca başvurusu kabul edilenlerin başkanlığa yazılı başvurma şartını da kaldırarak sadece www.efatura.gov.tr internet adresinden başvuruyu yeterli saymak sureti ile mükellefle birlikte idareye de büyük bir kolaylık getirmiştir. Bu nedenle Uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerin, başvuru işlemlerini www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan başvuru kılavuzuna uygun olarak yerine getirmeleri gerekmektedir.

İnternetten yapılan başvuru işlemi başkanlık tarafından yapılan değerlendirme sonrası uygun bulunursa bu mükelleflerin kullanıcı hesapları Başkanlıkça tanımlanacak ve aktive edilecektir.

Bu işlemlerin tamamlanmasının ardından kullanıcı hesabı aracılığı ile e-Fatura gönderme ve alma işlemleri gerçekleştirilecektir.

Kullanma mecburiyeti: 01.09.2013 tarihinden itibaren aşağıda lll. bölümde belirtilen mükellefler ile, elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifaları için 421 Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilmiştir.

Bu zorunluluk nihai tüketici ve e-fatura uygulamasına geçmeyen mükelleflere yapılan satışı kapsamamakta olup, bunlara kağıt ortamında fatura verilmesine devam edilecektir.

E-Fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.

Aynı mal veya hizmet satışı işleminde hem kağıt faturanın hem de elektronik faturanın bir arada düzenlenmesi mümkün değildir.

Mal satan ve alanın her ikisi de güncel olarak ilan edilen e-fatura.gov.tr de bulunuyorsa e-fatura düzenlemek zorunludur. Bu nedenle e-fatura keseceği mükellefin e-fatura gönderme ve alma izni olup olmadığını e-fatura.gov.tr den tespit etmek zorundadır.  Arıza ve kesinti durumlarında kağıt ortamında fatura düzenleyebilmek için yeteri kadar basılı kağıt fatura bulundurmaları gerekmektedir.

Başkanlık, gerek görmesi halinde uygulamadan yararlanan mükelleflerin bilgi işlem sistemini denetleme yetkisine sahiptir. Bu denetimler sırasında mükellefler, gerekli her türlü imkanı (uygun donanım ve yazılımlar, terminallere ulaşım izinleri ve uzman personel gibi) sağlamak zorundadır.

ll – GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞINA E-FATURA BAŞVURUSU

424 Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile idare ve mükelleflere büyük kolaylıklar getirilmiştir. İzin isteme kaldırılarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesi uyarınca fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflere bu Tebliğde getirilen usul ve esaslar çerçevesinde e-Fatura gönderme ve alma izni verilmesini uygun görmüştür. 416 Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilen başkanlığa yazılı olarak başvurma kaldırılarak, uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerin, başvuru işlemlerini www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan başvuru kılavuzuna uygun olarak belgeleri doldurmalarını yeterli görmüştür.

lll - 01.09.2013 TARİHİNDEN İTİBAREN SATTIKLARI ÜRÜN CİNSİ NEDENİ İLE E-FATURA DÜZENLEMEK MECBURİYETİNDE OLANLAR

Elektronik Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için 1/9/2013 tarihinden itibaren elektronik fatura göndermeleri ve almaları zorunlu hale getirilmiştir. Yine aşağıda belirtilen mükelleflerin sattıkları üründen dolayı e-fatura düzenlemesini zorunlu hale getirmiş olup, bu mükelleflere mal aldıkları firmalarla birlikte sorumluluk geldiği için her halde  01.09.2013 tarihinden önce bu kapsamda olan mükelleflerin elektronik fatura uygulaması için www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan başvuru kılavuzuna uygun olarak belgeleri doldurmaları gerekmektedir.

a)  Madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,

b) 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler (Alkollü içecekler,kolalı gazozlar ve tütün mamülleri) ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.

lV- TÜBİTAK-UEKAE’DAN ELEKTRONİK SERTİFİKASI (MALİ MÜHÜR) ALMA İŞLEMLERİ

İsteğe bağlı olarak e-fatura kullanmak isteyenler ve kullanma mecburiyeti getirilenler 397 Numaralı Vergi Usul Kanunun Genel Tebliğinin 7’ nci bölümünde ifade edilen düzenlemeler çerçevesinde oluşturulan Mali Mühür’e ilişkin "Elektronik Mali Mühür Sertifika Sahibi Taahhütnamesi" doldurularak yetkili kişi veya kişiler tarafından imzalanacaktır. E-Fatura Uygulaması bünyesinde yapılan işlemlerinde mali mühür kullanması zorunludur. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümleri çerçevesinde üretilen nitelikli elektronik sertifikayı (Mali Mühür) Başkanlık adına TÜBİTAK-UEKAE dan e-fatura kullanımına başlamadan önce almak zorundadır.

V- ALKOLLÜ İÇECEKLER, KOLALI GAZOZLAR, TÜTÜN MAMÜLLERİ İMAL EDEN VE İTHAL EDENLER İLE BUNLARDAN MAL ALAN MÜKELLEFLERİN E-FATURAYA GEÇMEMEK İÇİN YAPACAĞI İŞLEMLER HAKKINDA YORUM

Madeni yağ lisansına sahip olanlardan ve alkollü içecekler, kolalı gazozlar ve tütün mamülleri imal eden ve ithal edenlerden mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle belirlenen asgari brüt satış hasılatına sahip olanlar cirosunun büyük bölümünü e-fatura kullanma mecburiyeti dışında olan ürün satışlarından sağlıyorsa; e-fatura kullanma mecburiyeti gelen ürün satışlarının ciro içindeki payının çok az olması kullanma mecburiyetini ortadan kaldırmadığından çok dikkatli davranması ve 01.09.2013 tarihinden aşağıdaki belirtilen kararı netleştirmesi gerekir.

Mükellefin e-fatura kullanmak istememesi halinde cirosunun % ? kaçını e-fatura düzenleme zorunluluğu getiren mal satışlarının oluşturduğunu kontrol ederek ciro içinde ciddi payı olmaması halinde 01.09.2013 tarihinden önce elinde olan bu tür malları satarak tüketmesi ve bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğüne bir dilekçe vererek ilgili ürünlerin elinde kalmadığını ve 01.09.2013 tarihi itibari ile de satışını yapmayacağını bildirmesi uygun olacaktır.

Bu mükellefler için her ne kadar 2011 dönemi verileri esas alınmış olsa da mecburiyet, sayılan ürünleri ithal eden,üreten ve bunlardan mal alanlar için 01.09.2013 de başlamaktadır. Başlama tarihinde bu ürünlerden stoğunda mal olmayan ve alımda yapmayacağını bildiren mükellefin alım ve satımında e-fatura düzenleme mecburiyeti getirilen ürün satışı olamayacağından düzenleme kapsamı dışına çıkabileceği kanaatindeyiz.

Vl-  E-FATURALARIN SAKLANMA VE İBRAZ ETME ESASLARI

E-Fatura uygulamasından yararlanan mükellefler ile işletmelerin e-faturalarını kendi mali mühür sertifikaları ile onaylamaları veya nitelikli elektronik sertifikaları ile imzalamaları esastır. Ancak mükellefler, elektronik fatura gönderme ve alma işlemlerini teknik yeterliliğe sahip, Başkanlıktan özel entegrasyon izni almış mükelleflerin bilgi işlem sistemi vasıtasıyla da gerçekleştirebilirler. Özel entegrasyon izni alan mükelleflerin listesi www.efatura.gov.tr internet adresinden yayımlanacaktır.

Özel entegrasyon izni almak isteyen mükellefler özel entegrasyon talebini içeren bir dilekçe ve ekinde Özel Entegrasyon Bilgi İşlem Sistem Raporu (BİS) ile Başkanlığa başvuru yapacaklardır.  Özel entegrasyon yapmak isteyen mükelleflerin www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan kılavuzlara uygun bilgi işlem altyapısını kurmaları zorunludur. Mükellefin, elektronik fatura gönderip alma işlemini özel entegrasyon izni alan mükelleflere ait bilgi işlem sistemi vasıtasıyla gerçekleştirmesi, muhafaza ve ibraz ödevlerini ortadan kaldırmaz. Elektronik fatura gönderip alma işleminde kullanılan bilgi işlem sistemi yazılım ve donanım alt yapısının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarının geçerli olduğu yerlerde bulunması zorunludur. Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerine göre mükellefler, gerek düzenledikleri gerekse adlarına düzenlenen e-faturaları, yasal süreler dahilinde muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler.

Bilgi işlem sistemi yurt dışından yönetilen mükelleflerin elektronik fatura uygulamasından entegrasyon yöntemiyle yararlanma konusundaki durumları yapacakları başvuru üzerine Başkanlıkça değerlendirilerek elektronik fatura gönderip almalarına izin verilebilecektir.

Vll- FATURA UYGULAMA ESASLARINA AYKIRI HAREKET EDEN MÜKELLEFLERE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR

Başkanlık tarafından bu Tebliğde yer alan usul ve esaslara aykırı biçimde e-Fatura düzenleyen mükellefler ve aşağıda belirtilen mecburiyetlerini yerine getirmeyen mükellefler hakkında, işledikleri fiile göre Vergi Usul Kanununda öngörülen cezalar uygulanır.

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında bilgi işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemiyle elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükellefler, sistemlerini kesintisiz 7 gün 24 saat fatura ve ilgili mesajları alabilir ve gönderebilir halde açık tutmak zorundadırlar. Mücbir sebepler dışında bu zorunluluğa uymayan mükelleflerin entegrasyon izinleri iptal edilecek olup, elektronik fatura uygulamasını sadece portal yöntemiyle kullanabileceklerdir.

Bilgi işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemiyle elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükellefler, sistemleri üzerinde yapacakları bakım, onarım, gözden geçirme vb. işlemler nedeniyle sistemlerine erişim kesintiye uğrayacak ise bu kesintiden önceki üç işgünü içerisinde hangi tarihte ve ne kadar süreyle sistemlerinin kesintiye uğrayacağını Gelir İdaresi Başkanlığı'na bildirmekle yükümlüdürler. Kesinti süresi hiçbir surette iki günü aşamaz.

Elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler; düzenlemeleri halinde kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.

 Elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükelleflerin elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükellefler tarafından gönderilen elektronik faturaları almaları zorunludur. Bu zorunluluğa uymayan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerinde belirtilen fatura almayan mükelleflere tatbik olunan cezai hükümlerin uygulanacağı tabiidir.

Vlll- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Uygulamadan yararlanmak isteyen ve mecburiyet getirilen mükelleflerin, başvuru işlemlerini www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan başvuru kılavuzuna uygun olarak yerine getirmeleri yeterli olup, ayrıca kağıt ortamında müracaatları gerekmemektedir.

E-Fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.

Aynı mal veya hizmet satışı işleminde hem kağıt faturanın hem de elektronik faturanın bir arada düzenlenmesi mümkün değildir.

E-Fatura, kullanma zorunluluğu olduğu halde  kağıt fatura düzenleyen mükellef hiç belge düzenlememiş sayılarak işlem yapılacağından ve en önemlisi Katma Değer Vergisi indirimlerinin reddi gerekeceğinden mükelleflerin çok dikkatli olması gerekmektedir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

397 Numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği,

416 Numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği,

421 Numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği,

424 Numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği.

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır .)