Mevlüt Köküş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Antalya S.M.M.M ve Bağımsız Denetim A.Ş.
mevlut.kokus@antsmmm.com.tr

Zorunlu Bireysel Emeklilik, Sonuç Verir Mi?

 Bireysel emeklilik sistemine işverenlerin aracılığıyla katılımın sağlanması  amacıyla “Çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi” hakkında 6740 sayılı kanun, 25.08.2016 tarihinde Resmi gazete ile yayımlandı. Yasanın uygulaması yönünde bir uzatma olmaz ise 01.01.2017 tarihinden itibaren uygulama başlayacak.

“Zorla güzellik olmaz!” diye bir atasözü var. Zorla Bireysel Emekilik Sistemine dahil olmak olur mu? Yasaya göre evet ; kanun kapsamına giren memur ve sigortalı işçiler, en az 2 ay süreyle  bireysel emeklilik sistemine dahil olacak!

Kimleri Kapsıyor?

 45 yaş altında Türk vatandaşı ve  5901 sayılı kanuna göre Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklardan faydalanan sigortalı işçi ve memurlardan bireysel emeklilik sitemine girmemiş olanları. Yani, mevcut durum itibariyle, bir Bireysel Emeklilik Sistemine dahil olmayanlar.

Kesintiyi İşveren Yapacak

İşveren, çalışanını Müsteşarlıkça uygun görülen şirketlerden birinin sunacağı emeklilik planına dahil edecek. Asgari kesinti tutarı çalışanın prime esas kazancı tutarının ( brüt ücretin) yüzde 3’ü olacak.  Çalışanın talebi ile işveren, asgari orandan daha yüksek bir oranda kesinti yapabilir.

Çalışandan yapılan kesinti en geç maaş ödeme günü bireysel emeklilik şirketine aktarılacak. İşveren kesinti yaptığı tutarı zamanında bireysel emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarır ise; çalışanın birikiminde oluşan parasal kaybından sorumlu olacak.

Çalışan İki Ay İçinde Emeklilik Planından Cayabilecek

Çalışan, emeklilik planına dahil olduğunun kendisine bildirildiği tarihi müteakip 2 ay içinde sözleşmeden cayabilir. Cayma halinde herhangi bir kesinti yapılmayacak varsa hesabında bulunan yatırım gelirleriyle birlikte, 10 işgünü içinde çalışana iade edilecek.

Çalışana Devlet Katkısı Yanında Bin TL Verilecek

Bireysel Emeklilik planına dahil olan çalışanın caymaması halinde bir defaya mahsus Bin TL devlet tarafından işçinin bireysel emeklilik hesabına yatacak. Çalışan, hazinece karşılanan yüzde 25’lik destekten de faydalanabilecek.  Bin Türk Lirasının ne zaman verileceği, verildikten sonra cayılması halinde ne olacağı kanunda açık değil. Uygulamaya yönelik çıkacak bir tebliğ ile netlik kazanacaktır. 

Denetimler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Yapılacak

İşverenler, bu kanunla eklenen madde kapsamındaki yükümlülükleri bakımından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenecek. İşverenin bu madde kapsamındaki yükümlülüklerine ve bu madde uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uymaması hâlinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 100 Türk lirası idari para cezası uygulanacak.

Kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra çalışanlarını bireysel emeklilik şirketine dahil etmeyen bir işletmenin,  45 yaş altındaki çalışanlarından 250 kişiyi zamanında sisteme dahil etmez ise (250*100) 25 bin ceza uygulanabilir…

Ekonomik durumu kötüye giden bir fabrika sahibi işveren, kapsama giren bin çalışanının katkı paylarını zamanında yatıramaz ise (1.000*100) 100 bin TL ceza…

Sonuç ve Değerlendirme

Uygulama: Ülke genelinde tasarrufu arttırma eğiliminde olumlu bir uygulama. Ancak, bir takım sorunların yaşanacağı da aşikar. Bunlardan bazıları;

Asgari ücretli kapsam dışında olmalıdır. Çünkü; asgari ücretlinin sorunu geleceğini kurtarma değil! Bugününü kurtarmadır. Asgari ücretlinin maaşından kesilecek hiçbir kesintiye tahammülü yok!

Kesintilerin, işveren tarafından yapılması yukarıda da belirttiğimiz gibi bazı sorunları beraberinde getirir.

İşçi için yapılan Bireysel Emeklilik planının, bireysel emeklilik şirketinin seçimi, takibi, ödemesinin, işveren tarafından takip edilmesi işverene getirilen ek bir yük olacaktır. İşçi katkı payını, kendisi yatırmalı. 

Çalışanlarından kesmiş olduğu SGK primlerini ve vergileri düzenli olarak hazineye aktaramayan işverenler var. Hazineye ait olan bir kesintiyi, hazineye aktarmakta zorlanan işveren, bireysel emeklilik katkı payını nasıl yatıracak?

Bireysel Emeklilik  uygulamasın başladığı günden bugüne kadar bakılığında; halen yüzde 25 devlet katkısı verilmesine rağmen yeterli rağbet görmediğini söyleyebiliriz. Eğer rağbet görseydi yasanın çıkmasını gerek kalmazdı. Bu yönden baktığımızda, kendi isteği olmadan yasa ile sisteme dahil olanların birçoğu sistemden çıkacaktır.

Söylentilere bakılırsa uygulama: Öncelikle 100 kişi ve üzeri çalışanı olan işletmeler  için uygulanacak.  İşletmede çalışan sayısının ne kadar olduğu önemli değil, önemli olan sistemde kalıcı olarak kaç kişinin yer alacağı. Belirlenecek kriterin çalışan sayısı olması yerine,  aylık prime esas kazancı (brüt kazancı)  belirli bir tutarın üzerinde  olanlar için olmalı. Bu sayede, yasanın temel amacı olan tasarrufların arttırılması sağlanabilir.  

Asgari ücretlilerin zorunlu olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi halinde, asgari ücretli çalışanların büyük bir kısmı sistemde, en fazla 2 ay kalır. Şuan ki asgari ücretli için katılım payı  (1.647 * %3 ) 49,41 TL, yıllık ise 592,92 TL olacak. Yani yıllık katkı payı tutarı , asgari ücretlinin, yaklaşık bir aylık maaşının, yarısı.

Tabi ki asgari ücretlilerden rızası ile sisteme girmek isteyenler olursa, kapıların açık olması gerek. 

Asgari ücretli için kafesteki kuş, daldaki kuştan daha önemli olmalı…

03.10.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.