Melih Akcan
Vergi Müfettişi
Yüksek Lisans
melih.akcan.vdk@outlook.com

Özel Tüketim Vergisi Kanununa Göre İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Teslimleri İstisnasında Özellikli Durum

1.Giriş

Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğine göre;  Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7/A maddesi ile (I) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan 2710.19.43.00.11 ve 2710.20.11.00.11 G.T.İ.P. numaralı malların bir başka deyişle motorinlerin; 7/12/1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında, Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarda teslimi ÖTV’ den istisnadır.

Kanunun 7/A maddesine ilişkin olarak yayımlanan 26/6/2006 tarihli ve 2006/10784 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararın 1 inci maddesi ile söz konusu istisnanın aşağıdaki listede yer alan kara ve deniz sınır kapılarındaki gümrüklü sahalarda uygulanacağı belirtilmiştir.

2. Bayiler Tarafından İstisna Kapsamında Yapılacak Motorin Teslimi

Bayilerin sınır kapılarında ihraç malı taşıyan araçlara istisna kapsamında motorin tesliminde bulunabilmeleri için, Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğ ekinde (EK:1A) olarak yer alan “İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Teslimine İlişkin Talep ve Taahhütname”yi iki örnek olarak düzenleyerek bir örneğini KDV yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine ikinci örneğini ise dağıtıcının kendisine, söz konusu malı ilk teslim aldıkları tarihten önce vermeleri gerekir.

Bayiler istisna kapsamında vergisiz olarak dağıtıcılardan satın alacakları motorinleri, kendi ihtiyaçları için kullanamayacakları gibi söz konusu bu motorinleri istisna kapsamı dışında satamaz ve devredemezler. Bayiler istisna kapsamındaki motorinleri, yalnızca Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan ve bu uygulamada tanımlanan araçların standart yakıt depolarına teslim ederler. İstisna kapsamında araçlara motorin teslim eden bayiler, her bir teslime ilişkin olarak; teslim edilen motorin ve ihraç malı taşıyan araçlara ilişkin bilgiler ile ihraç malının gümrük çıkış beyannamesi numarasını Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğ ekinde (EK:1B) olarak yer alan “İhraç Malı Taşıyan Araçlara Vergiden İstisna Motorin Teslimine İlişkin Bildirim Formu”na işler. Öte yandan bayilerce takvim yılının birer aylık dönemleri itibariyle düzenlenen bu formun bir örneğinin, işletme yetkililerince imzalanıp kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylandıktan sonra takip eden ayın 10 uncu günü akşamına kadar dağıtıcıya verilmesi gerekir.

Bayiler, her takvim yılının 1 inci ve 2 nci altı aylık dönemleri itibariyle aylık bazda tespit edecekleri işletme stoklarında bulunan istisna kapsamındaki motorinlere ait stok bilgilerini, Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğ ekinde (EK:1C) olarak yer alan “Stok Bildirim Formu”na işlerler ve düzenlenen bu formun bir örneğini, işletme yetkililerince imzalanıp kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylandıktan sonra anılan altı aylık dönemleri takip eden 10 gün içerisinde dağıtıcıya verirler.

Öte yandan bayilerin bu istisna hükümlerinden yararlanabilmeleri için, Petrol Piyasası Kanununun ek 1 inci maddesinde yer alan hükümlere göre araçlara yaptıkları motorin teslimlerine ilişkin satış fiyatının, ilgili motorin türünün edinme bedelinin yüzde sekiz (%8) fazlasını aşmaması gerekir. Edinme bedeli, dağıtıcının ilgili motorin türünü KDV, ÖTV ve benzeri vergiler hariç satış bedelidir.

3. Edinme Bedelinin Yüzde Sekiz (%8) Fazlası Durumu

Bir önceki başlıkta yer verildiği üzere, istisna hükümlerinden faydalanabilmek için Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği’nin “Bayiler Tarafından İstisna Kapsamında Yapılacak Motorin Teslimi’ başlıklı maddesindeki; ‘‘ Öte yandan bayilerin bu istisna hükümlerinden yararlanabilmeleri için, Petrol Piyasası Kanununun ek 1 inci maddesinde yer alan hükümlere göre araçlara yaptıkları motorin teslimlerine ilişkin satış fiyatının, ilgili motorin türünün edinme bedelinin yüzde sekiz (%8) fazlasını aşmaması gerekir. Edinme bedeli, dağıtıcının ilgili motorin türünü KDV, ÖTV ve benzeri vergiler hariç satış bedelidir. ’’ hükmüne uymak gerekir. Görüleceği üzere edinme bedeli; bayilerin dağıtıcılardan almış oldukları motorinin KDV, ÖTV ve benzeri vergiler hariç alış bedeli olarak tanımlanmıştır.

Sektör kaynaklarından edinilen bilgilere göre, bazı sınır kapılarındaki pompa satış fiyatlarının diğer sınır kapılarındaki fiyatlara göre belirgin şekilde yüksek olduğunun tespit edildiği, bunun yanında bahse konu sınır kapılarındaki yurt dışına çıkışların ve hareketliliğin diğer kapılara göre çok fazla olması ve alternatifsiz durumdaki tek bir akaryakıt tedarikçisi ya da bir satış bayisi olmasından kaynaklığı olduğunun iddia edildiği anlaşılmıştır. Bunun üzerine bayilik lisansı sahiplerinin akaryakıt satış fiyatlarının izlenmesine ilişkin görev ve yetkinin T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunda olması sebebiyle; T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun 2021 yılının sonlarına doğru EPDK tarafından akaryakıt alt başlığı ve istasyonlu bayilik kategorisi altında verilen bayilik lisansı sahiplerine gönderdiği talimat ile sınır kapılarında bayilik lisansı kapsamında faaliyette bulunan akaryakıt istasyonlarının ve bunların bağlı olduğu dağıtıcı lisansı sahibi şirketlerin vergisiz akaryakıt satışı faaliyetlerine yönelik açıklık getirmiştir. Şöyle ki;

Söz konusu talimatta “ sınır kapılarındaki akaryakıt satışları için vergisel muafiyetler tanındığı, buna karşın satışlardan olan gelir marjının tahditlenmiş olduğunun değerlendirildiği ve bu tahdidin gerek dağıtıcı ve bayinin aynı tüzel kişi olması gerekse farklı kişilerden oluşuyor olması durumlarının ikisini de kapsamakta olduğu, ayrıca 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununa (PPK), 27/04/2006 tarihli ve 5493 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle eklenen Ek Madde-1’ de yer alan "edinim bedeli" ifadesinin dağıtıcıların rafineriden veya ithalat yoluyla temin ettikleri akaryakıtın "satınalma fiyatı"nı işaret etmekte olduğu mütalaa edildiği dolayısıyla sonuç olarak, nihai ürün satışında edinme bedeli tanımına ilişkin mevzuatta yer alan hükümlere ve yukarıda yer verilen açıklamalara riayet edilerek Ek-Madde 1'de belirlenen oranın kati surette aşılmaması gerektiği ” hususlarına değinilmiştir.

Şunu da ifade etmekte fayda var;

Dağıtıcılar ithal ya da imal ettikleri motorini bayilere teslimlerinde, hesaplanacak ÖTV tutarını fatura bedeline dâhil etmez ancak fatura bedeline dâhil edilmeyen ÖTV tutarını düzenledikleri faturada “ ÖTV Kanununun 7/A Maddesi Kapsamında Hesaplanıp Fatura Bedeline Dâhil Edilmeyen ÖTV Tutarı ................ TL’dir. ” şerhi ile gösterir. Peki, bunlar neden önemli?

Bayiler, sınır kapılarında ihraç malı taşıyan araçlara istisna kapsamında motorin teslimi için dağıtıcılardan aldıkları ÖTV’ siz motorin alışlarında Alınan Motorinin KDV Hariç Tutarına, Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında navlun, komisyon ve tellaliye gideri, nakliye sırasında ortaya çıkan işlemlerden doğan masraflar, yüklenme, nakliye ve sigortalanmadan doğan giderler vs. gibi bir takım gider kalemlerini de dâhil edebiliyordu. Bir başka deyişle örneğin Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği’nin “Bayiler Tarafından İstisna Kapsamında Yapılacak Motorin Teslimi’ başlıklı maddesindeki edinme bedelini, dağıtıcının ilgili motorin türünü KDV, ÖTV ve benzeri vergiler hariç satış bedeli artı navlun tutarı oluşturabiliyordu. Yani depolama fiyatı diye adlandırabileceğimiz tutar, edinme bedeli olarak bayiler tarafından uygulanabiliyordu. Bu da, satış fiyatının, ilgili motorin türünün edinme bedelinin yüzde sekiz (%8) fazlasını aşmaması hükmünün uygulanabilirliğinde önemli bir rol alıyor. Basit bir örnek vermek gerekirse;

A bayisi, İstanbul deniz sınır kapısında faaliyet gösteren bir akaryakıt firması olsun. Bu firma işyeri adresinde kurulu akaryakıt istasyonunda, Ro-Ro Gemileri ile Yurtdışına İhraç Malı Taşıyan Araçlara ÖTV ve KDV muafiyetli akaryakıt satışı yapmak üzere “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı”na sahiptir. Ayrıca işyeri adresinde kurulu bu akaryakıt istasyonunda bayilik faaliyeti yapmak üzere 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun İlgili Kararına istinaden “Bayilik Lisansı (İstasyonlu)” almış olsun. Ayrıca işletici sıfatıyla yukarıda belirtilen akaryakıt istasyonu adresinde, X dağıtıcısının akaryakıt bayisi olarak 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7/A maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 14/3’üncü maddesi kapsamında vergisiz motorin satışı yapıyor ve bunun için de X dağıtıcısı ile “ İstasyonlu Bayilik Sözleşmesi” ve “İşleticilik Sözleşmesi” imzalamış olsun. Bu veriler ışığında,

 A bayisi, X dağıtıcısından 10.000 LT motorini KDV hariç 100.000,00.-TL ye almış olsun. Bunun için de 5.000,00.-TL navlun bedeli ödemiş olsun. Bu durumda Alınan Malın KDV Hariç Tutarı (TL) 105.000,00.-TL olacaktır. Birim Alış Fiyatı (TL) da 10,50.-TL(105.000,00 / 10.000) olacaktır. Dolayısıyla satış fiyatının, motorin edinme bedelini yüzde sekiz fazlasını aşıp aşmadığının tespitinde 10,50.-TL dikkate alınacaktır. Aynı örneği EPDK’ nın talimatı sonrasındaki açıklamalar ışığında vermek gerekirse, A bayisi, X dağıtıcısından 10.000 LT motorini KDV hariç 100.000,00.-TL ye almış olsun. Bunun için de 5.000,00.-TL navlun bedeli ödemiş olsun. Bu durumda Alınan Malın KDV Hariç Tutarı (TL) yine 100.000,00.-TL olacaktır. Çünkü edinim bedeli, dağıtıcıların rafineriden veya ithalat yoluyla temin ettikleri akaryakıtın "satınalma fiyatı" olacaktır. Birim Alış Fiyatı (TL) da 10,00.-TL(100.000,00 / 10.000) olacaktır. Bu nedenle artık satış fiyatının, motorin edinme bedelini yüzde sekiz fazlasını aşıp aşmadığının tespitinde 10,50.-TL değil 10,00.-TL dikkate alınacaktır.

4. Sonuç

Özel Tüketim Vergisi (I) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği’nin “ YMM Faaliyet Raporu Düzenlenmesi” bölümünde istisna kapsamında bayiler tarafından teslim edilen veya stoklarında bulundurulan motorine ilişkin bilgilerin yer aldığı her takvim yılına ait YMM tarafından düzenlenen faaliyet raporunun, takvim yılını takip eden iki ay içerisinde bayilerin KDV mükellefiyetlerinin bulunduğu yer vergi dairesine ibraz edileceği ve “ 5.7. Sorumluluk ” bölümünde de dağıtıcılar ve bayilerin bu uygulamaya ilişkin belirlenen usul ve esaslara uymamaları halinde, adlarına Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca özel usulsüzlük cezası kesileceği, dağıtıcılar ve bayilerin bu uygulamada belirlenen usul ve esaslara uymamaları nedeni ile vergi ziyaına sebebiyet vermeleri halinde, ziyaa uğratılan vergi bunların adına tarh olunacağı ve bu tarhiyata Vergi Usul Kanununun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası kesileceği ifadelerine yer verilmiştir.

Bu minvalde, sınır kapılarında bayilik lisansı kapsamında faaliyette bulunan akaryakıt istasyonlarının ve bunların bağlı olduğu dağıtıcı lisansı sahibi şirketlerin herhangi bir cezalı tarhiyatla muhatap olmaması için yukarıda açıklanan hususları göz önünde bulundurmaları önem arz edecektir.

23.06.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.