Mazlum Kaya Doğan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmm.kayadogan@outlook.com

İhracat ve Üretim Faaliyetlerinde 5 Puanlık Vergi İndirimi

İhracat ve üretim yapan firmaların 01.01.2022 tarihinden itibaren bu faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanmak üzere kurumlar vergisi oranında 1 puanlık indirim 7351 sayılı kanunla 22.01.2022 tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Böylece kurumlar vergisi mükellefleri gerek ihracat faaliyetlerinden gerekse üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranını 1 puan indirimli uygulayabileceklerdir.

Uygulama usul ve esasları belirleyen Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 20) 14/05/2022 tarihli ve 31835 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

7351 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci maddesine aşağıdaki yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkralar eklenmiştir.

"(7) İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır.

(8) Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettiği kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır. Bu kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre ayrıca indirim uygulanmaz.

(9) Yedinci ve sekizinci fıkralardaki indirimli oranlar, madde kapsamındaki diğer indirimler uygulandıktan sonraki kurumlar vergisi oranı üzerine uygulanır."

Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinin 7. fıkrası uyarınca ihracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanabilecek olup mal ihracatının yanı sıra hizmet ihracatı da aynı kapsamda değerlendirilmiştir.

7456 sayılı kanunla, ihracattan elde edilen kazançlara uygulanan kurumlar vergisi oranında değişikliğe gidilmiştir. Kurumlar vergisi kanununun 32. Maddesiyle kurumlar vergisi oranı ve geçici vergi oranları belirlenmiş olup, 7456 Sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi oranında artış yapılmış, söz konusu artışla birlikte şirketlere ek vergi yükü gelmiştir. Yapılan değişiklikle kurumlar vergisi oranı 5 puan artırılmıştır. Başta finans kuruluşları olmak üzere, belirli bazı kurumlarda %25’den %30’a, diğer kurumlarda %20’den %25’e yükseltilmiştir. 7456 Sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi oranında artış yapılmakla birlikte, ihracatçı şirketlerin ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri gelirlere uygulanan kurumlar vergisi oranında yapılan 1 puanlık indirim de 5 puana çıkarılmıştır.      

7456 sayılı Kanununla bir yandan kurumlar vergisi oranı artırılmış diğer yandan da ihracattan elde edilen kazançlara uygulanan 1 puanlık indirim 5 puana çıkarılmıştır. Söz konusu düzenleme, 01/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanacaktır. Dolayısıyla 2023 yılı 3. Dönem için uygulanacak geçici vergi oranı %25, Banka finans şirketleri için ise %30 uygulanmakla birlikte, ihracatçı şirketlerin sadece ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları için geçici vergi oranı %20 olarak uygulanacaktır.

7456 sayılı kanunla yapılan düzenleme çerçevesinde kurumlar vergisi mükellefleri için uygulanacak olan %25 oranındaki vergi oranı ihracatçı firmalar için ihracat gelirlerine uygulanmak üzere 5 puanlık indirimle %20 olarak uygulanacaktır.

5 Puan indirim uygulaması sadece kurumlar vergisi mükelleflerine yönelik olup, gelir vergisi mükelleflerine yönelik bu yönde bir indirim uygulaması bulunmamaktadır. 

7456 sayılı kanunla yapılan düzenleme çerçevesinde; 5 puanlık kurumlar vergisi oranındaki indirim; ihracat yapan kurumları kapsamakla birlikte, hizmet ihracı kapsamında yapılan işlemler ile yurt dışındaki bir müşteri için yapılan ve yurt dışında faydalanılan hizmetleri kapsamaktadır. 

Kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanmasının şartları

- İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanabilmesi için ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleri yeterli olacaktır.

- Üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli olarak uygulanabilmesi için ise bu kurumların;

• Sanayi sicil belgesine sahip olma ve

• Fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etme

Şartlarını birlikte sağlamaları gerekmektedir.

Buna göre, sanayi sicil belgesini haiz olmakla birlikte fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etmeyen veya fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etmesine rağmen sanayi sicil belgesini haiz olmayan kurumlar bu Kanunun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası hükmünden yararlanamayacaklardır.

Yurt dışından satın alınan malların Türkiye’ye girmeksizin başka bir ülkedeki müşteriye satılmak suretiyle ihraç edilmesi halinde de bu faaliyetten elde edilen kazançlara kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli olarak uygulanabilecektir.

Kurumlar vergisi oranında yapılan indirim sadece ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazanca uygulanacaktır. Mükelleflerin; ihracat faaliyetlerinin yanı sıra diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarının da bulunması halinde, ihracattan kaynaklanan ve indirim uygulanacak matrah, ihracattan elde edilen kazancın ticari bilanço karına oranlanması suretiyle tespit edilecektir.

                     Matrah x          İhracat Faaliyetinden Elde Edilen Kazanç
                                             ----------------------------------------------------------
                                                                Ticari Bilanço Karı

İhracat faaliyetinden elde edilen kazancın ticari bilanço karı içindeki payına göre safi kurum kazancına (ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç aşılmamak kaydıyla) 5 puan indirim uygulanacaktır.

İmalat faaliyetinden elde edilen kazancın ticari bilanço karı içindeki payına göre safi kurum kazancına (imalat faaliyetinden elde edilen kazanç aşılmamak kaydıyla) 1 puan indirim uygulanacaktır. İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanabilmesi için ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleri yeterliyken, üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançları için sanayi sicil belgesine sahip olma ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etme şartlarını birlikte sağlamaları gerekmektedir.

İmalat ve ihracat faaliyetinde birlikte bulunanlarda, imalat ve ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazancın ticari bilanço karı içindeki payına göre safi kurum kazancına (imalat ve ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç toplamı aşılmamak kaydıyla) 5 puan indirim uygulanacaktır. 5 puan indirim uygulanabilecek kazanç tutarının gerek, ihracat ve/veya imalat faaliyetlerinden elde edilen kazancı gerekse safi kurum kazancını aşamayacaktır.

İmalat ve/veya ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazanç toplamının ticari bilanço karından büyük olması halinde, safi kurum kazancını aşmamak kaydıyla imalat ve/veya ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazancın tamamına 5 puan indirim uygulanacaktır. İhracat faaliyetinden elde ettiği kazancın ticari bilanço karından fazla olması halinde, safi kurum kazancını aşmamak kaydıyla ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın tamamına 5 puan indirim uygulanabilecektir.

Ticari bilanço karı oluşmadığı durumlarda, mali karın (safi kurum kazancının) oluştuğu durumlarda da safi kurum kazancının aşılmamak kaydıyla ihracat ve imalat faaliyetinden elde edilen kazanç tutarına 5 puan indirim uygulanabilecektir.

Birden fazla konuda üretim faaliyetinde bulunanların üretimden elde ettikleri kazancın tespitinde, üretim faaliyetinden elde edilen kazançlar (varsa üretimden doğan zararlarla) bir bütün olarak değerlendirilecektir.

Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal edenlerin ürettikleri ürünlerin ihracatından elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı, üretilen ürünlerin yurt içinde ve yurt dışında satılmasına göre ayrım yapılmaksızın, "ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç" olarak 5 puan indirimli uygulanacaktır. Yani, imal ettikleri ürünleri aynı zamanda ihraç eden kurumlar 5 puanlık indirimden ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazançları kapsamında yararlanacakları için, imalat faaliyetleri sebebiyle ayrıca bir indirim uygulanmayacaktır.   

 Yukarıdaki açıklamalara göre;

■ Mal ihracatı yapanlar

■ Hizmet ihracatı yapanlar

■ Yurt dışından satın aldığı malları Türkiye’ye getirmeden başka bir ülkedeki müşteriye satanlar

■ Yurt içinden serbest bölgeler ile gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara satış yapanlar

■ Yurt dışında mukim müşterilere uluslararası taşımacılık hizmeti verenler (23.05.2023 tarihli ve 49327596-125[KVKÖZ.2022.93]-97624 Sayılı Özelge)

Indirimden yararlanır.

İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanabilmesi için ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleri yeterliyken, üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançları için sanayi sicil belgesine sahip olma ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etme şartlarını birlikte sağlamaları gerekmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ 5 PUANLIK İNDİRİM UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Örnek 1: Aydın ilinde üreticilerden satın aldığı incirleri ihraç eden (B) A.Ş. söz konusu ihracattan 2023 yılında 900.000 TL kazanç elde etmiştir. Bu dönemde herhangi bir indirim ve istisnadan yararlanmayan, zarar mahsubu ve başkaca kazancı olmayan (B) A.Ş.'nin bu kazancına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanabilecektir.

Örnek 2: Toptan ve perakende ürün ticareti yapan (C) A.Ş.'nin 2023 yılı faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ....................................................................................: 2.000.000 TL

-İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç .................................................: 1.200.000 TL

-Diğer kazançlar (1 puan indirim kapsamında olmayan) .........................: 800.000TL

KKEG .......................................................................................................:200.000TL

Taşınmaz satış kazancı istisnası ...............................................................: 100.000TL

Kızılay Derneğine yapılan nakdi bağış ve yardımlar ...............................: 100.000TL

Matrah ......................................................................................................: 2,000.000 TL

(C) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat faaliyetinden elde ettiği kazanç nedeniyle 5 puan indirim uygulanacak matrahı aşağıdaki gibi tespit edilecektir.

İndirimli oran uygulanacak matrah : Matrah x (İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç/ TBK)

                                                         : 2.000.000 TL x (1.200.000/2.000.000)

                                                         : 2.000.000 TL X %60

                                                         : 1.200.000TL

Dolayısıyla, (C) A.Ş. 2.000.000 TL'lik 2023 yılı matrahının 1.200.000 TL'lik kısmına kurumlar vergisi oranını (%25-%5=) %20 olarak uygulayacak, matrahın kalan 800.000 TL'lik kısmına ise genel oran uygulanacaktır.

Örnek 3: İhracat faaliyetinde bulunan (Ç) A.Ş. 2023 yılında bu faaliyetinden 600.000 TL kazanç elde etmiş ancak 5 puan indirim kapsamında olmayan diğer faaliyetleri zararla sonuçlanmıştır. (Ç) A.Ş.'nin 2023 faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ................................................................................... : 500.000TL

-ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç ............................................... : 600.000TL

-Diğer zarar ............................................................................................ : 100.000TL

KKEG .................................................................................................... :300.000TL

Matrah ................................................................................................... : 800.000TL

(Ç) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat faaliyetinden elde ettiği kazanç (600.000 TL) mükellefin ticari bilanço karından (500.000 TL) fazla olduğu için safı kurum kazancını aşmamak kaydıyla ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın {600.000 TL) tamamına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli olarak uygulanacaktır.

Örnek 4: İhracat faaliyetinde bulunan (D) A.Ş. 2023 yılında bu faaliyetinden 1.000.000 TL kazanç eldenetmiştir. 5 puan indirim kapsamında olmayan faaliyetlerinden ise 50.000 TL zarar doğan (D) A.Ş.'nin geçmiş yıl zararları nedeniyle kurumlar vergisi matrahı 200.000 TL olmuştur. (D) A.Ş.'nin 2023 faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ................................................................................... : 950.000TL

-ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç .................................................: 1.000.000 TL

-Diğer zarar ..............................................................................................: 50.000TL

Geçmiş yıllar zararları .............................................................................: 750.000TL

Matrah ..................................................................................................... : 200.000TL

(D) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat faaliyetinden elde ettiği kazanç (1.000.000 TL) mükellefin ticari bilanço karından (950.000 TL'den) fazla olsa da bu döneme ilişkin safi kurum kazancı 200.000 TL olduğu için ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın ancak safi kurum kazancına (200.000 TL) kadar olan kısmına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanabilecektir.

Örnek 5: Türkiye'de telekomünikasyon alanında faaliyette bulunan (E) A.Ş. aynı zamanda yabancı kullanıcıların kendi ülkelerinde almış oldukları mobil hatlarıyla Türkiye'de telefon hizmetinden yararlanabilmeleri için ilgili ülke operatörleriyle yapmış olduğu anlaşmalar kapsamında dolaşım hizmeti sağlamaktadır. Bu kapsamda, 2023 yılında muhtelif ülkelerde mukim telekomünikasyon firmalarının müşterileri tarafından Türkiye'de telefon kullanım (dolaşım/roaming) hizmetinden faydalanılmıştır.

(E) A.Ş.'nin 2023 faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ...................................................................................... : 50.000.000 TL

- İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç ................................................. : 5.000.000 TL

(Dolaşım/roaming hizmetinden elde edilen kazanç)

-Diğer kazançlar (1 puan indirim kapsamında olmayan) .......................... : 45.000.000 TL

KKEG ........................................................................................................: 2.000.000 TL

Taşınmaz satış kazancı istisnası ................................................................: 12.000.000 TL

Matrah ...................................................................................................... :40.000.000 TL

(E) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat (dolaşım/roaming hizmeti) faaliyetinden elde ettiği kazanç nedeniyle 5 puan indirim uygulanacak matrahı aşağıdaki gibi tespit edilecektir.

İndirimli oran uygulanacak matrah : Matrah x (İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç/ TBK)

                                                         : 40.000.000 TL x {5.000.000/50.000.000)

                                                        : 40.000.000 TL x %10

                                                        : 4.000.000 TL

Dolayısıyla, (E) A.Ş. 40.000.000 TL'lik 2023 yılı matrahının 4.000.000 TL'lik kısmına kurumlar vergisi oranını (%25-%5=) %20 olarak uygulayacak, matrahın kalan 36.000.000 TL'lik kısmına ise genel oran uygulanacaktır.

KAYNAKÇA

• 7351 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf Ve Yatırım Sistemi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
• Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)'Nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 20}

16.11.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.