Korkut Yılmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
korkutyilmaz@yahoo.com.tr

Veraset ve İntikal Vergisine Farklı Bir Bakış

I- Giriş

2019 yılından bu yana yaşanan pandemi süreci, bütün pazarların en önemlisi de insanlığın olumsuz etkilenmesine yol açtı malumunuz. Gelinen zaman itibari ile gerek alınan tedbirler, gerekse aşı çalışmaları sayesinde tünelin ucundaki ışık gözükmüş durumda. Umarım beklenenden daha erken bir zamanda bu salgının da üstesinden hep birlikte geleceğiz.

II- Harcama Üzerinden Alınan Vergilere Bir Bakış:

Anayasamızın 73/1. maddesinde yer alan mali güç ilkesi gereği "Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür" hükmü ile benimsenmiş olan, gerek veraset yoluyla gerekse bağış gibi karşılıksız intikaller sonucu servet edinen kişilerin, mali güçlerinde bir artış olduğu düşüncesi ile vergilendirilmesini gerektirmektedir.

Servet transferinden alınan Veraset ve İntikal Vergisi, Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk defa 12.04.1926'da yayınlanarak yürürlüğe giren "Veraset ve İntikal Vergisi Hakkında Kanun" ile Türk vergi sistemi içindeki yerini almıştır. 15.06.1959'da yayınlanarak yürürlüğe giren 7338 sayılı "Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu" ile de yerini sağlamlamıştır.

7338 sayılı Kanun’un 4/2. maddesinde, “(b), (d) ve (e) bentlerine göre her bir takvim yılında uygulanacak istisna hadleri, önceki yılda uygulanan istisna hadlerine bu yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artış yapılmak suretiyle tespit olunur” hükmüne, kanununun 16/3. maddesinde ise "Vergi tarifesinin matrah dilim tutarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır” hükmüne yer verilmiştir. Bu düzenlemeler ile veraset ve intikal vergisinde uygulanan gerek istisnaların gerekse tarifenin, her yıl enflasyona karşı korunması sağlanmıştır.

21.12.2021 tarihli ve 31696 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 53  Seri  No.lu  Veraset  ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği nde 2021 yılı için % 36,20 (otuz altı virgül yirmi) olarak belirlenen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak, 01.01.2022 tarihinden itibaren Veraset ve  İntikal  Vergisi  Kanununa  tabi  intikallere  uygulanacak  vergi  tarifesi  ile  istisna  tutarları aşağıdaki gibi belirlendi.

- Evlatlıklar dâhil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 455.635,- TL (2021’de bu tutar 334.534,- TL idi), füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 911.830,- TL (2021’de bu tutar 669.479,- TL idi) kısmı 2022 yılında vergiden istisna olacaktır.

- İvazsız suretle meydana gelen intikallerin ise 2022 yılında 10.491,- TL (2021 yılında 7.703,- TL idi) kısmı vergiden istisna olacaktır.

- Para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişler ile  5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da tanımlanan şans oyunlarında kazanılan ikramiyelerde ise istisna tutarı da 10.491,- TL (2021 yılında 7.703,- TL idi) olarak uygulanacaktır.

Veraset dolayısıyla mirasçılar tarafından verilmesi gereken beyannameler için süreler değişmemiştir. Onları da aşağıda aktaralım. Veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde:

1. a) Ölüm Türkiye'de gerçekleşmiş ise mükelleflerin Türkiye'de bulunmaları halinde ölüm tarihini izleyen dört ay içinde, mükelleflerin yabancı bir ülkede bulunmaları halinde ölüm tarihini izleyen altı ay içinde;
2. b) Ölüm yabancı bir memlekette gerçekleşmiş ise mükelleflerin Türkiye'de bulunmaları halinde ölüm tarihini izleyen altı ay içinde, mükelleflerin miras bırakanın bulunduğu ülkede oldukları takdirde ölüm tarihini izleyen dört ay içinde, mükelleflerin miras bırakanın bulunduğu yerin dışında başka bir yabancı ülkede oldukları takdirde de ölüm tarihini izleyen sekiz ay içinde;
3. c) Gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolunduğu tarihi izleyen bir ay içinde;
4. d) Bağış ve diğer suretle gerçekleşen intikallerde malların hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen bir ay içinde;

beyannamenin verilmesi gerekmektedir. 

Matrah	Verginin Oranı (%)
	Veraset Yoluyla İntikallerde	İvazsız İntikallerde
İlk  500.000 TL için	1	10
Sonra gelen 1.200.000 TL için	3	15
Sonra gelen  2.500.000 TL için	5	20
Sonra gelen 4.900.000 TL için	7	25
Matrahın  9.100.000 TL’yi aşan bölümü için	10	30

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ilerlemek gerekirse, pandeminin getidiği olumsuz etkilerinin hafiflemesiyle ve tedbirlerin bir parça da olsa gevşetilmesiyle  bir süre önce yeniyıl alışverişi çılgınlığı yaşandı. İnsanlar hem kendilerini hem de sevdiklerini mutlu edebilmek adına mağazalara ve e-ticaret platformlarına akın ettiler. Firmalar açışından da bir fırsat olan yılbaşı, yapılan kampanyalar ve verilen promosyonlar sayesinde yaraların sarılmasına ufak ta olsa katkıda bulundu. Piyasalar, ikinci alışveriş süreci olarak 14 Şubat’ı dört gözle beklemekte. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre 31 Aralık haftasında kartlı harcamalar 194,7 milyar TL ile yeni bir rekor kırmış olması benzer bir harcama dalgasının yakın günlerde de yaşanabileceğine dair bir veri oluşturmakta.

Burada kritik nokta; almış olduğunuz veya almayı düşündüğünüz yükte hafif (ağır da olabilir) pahada ağır hediyeniz, yukarıda da açıklamaya çalıştığımız şekilde “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset yoluyla veya ivazsız (karşılıksız, herhangi bir karşılığı bulunmadan) intikali vergiye tabi tutulmaktadır”.  

III- Hediyeyi kabul eden vergisini de öder;

Hediyeyi satın alanlar için ödedikleri KDV dışında herhangi bir vergi uygulaması söz konusu değilken, hediyeyi kabul eden taraf değeri (2022 yılı için geçerli olmak üzere) 10.491 TL yi aşan tutardaki hediyenin beyannamesini vergi dairesine beyan edip ödemek durumunda. Böylece yükümlülükten kurtulmuş oluyor. Aksi takdirde hiç umulmadık bir anda vergi cezası ile karşı karşıya kalınabilir. Hemen bir not ekleyelim. Sevgiliye alınan hediyenin vergisi, eşe alınan hediyenin vergisinden fazla.

Bütün bunlara rağmen; istisna tutarının üzerinde bir değere haiz hediyeye layık görülenler bu durumda ne yapması gerekiyor? Hediyeyi aldığı tarihi takip eden bir ay içerisinde (14 Şubat’ı örnek verirsek şayet) bağlı bulunduğu vergi dairesine Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi ile beyan edip, hesaplanacak vergiyi üç yıl içerisinde, her yıl mayıs ve kasım aylarında olmak üzere altı eşit taksitte ödeyecek sevgili okurlar. .

Bir başka yazıda buluşmak üzere…

25.01.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.