Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Bitcoin İşlemlerinin Muhasebe Kayıtları

Değerli okurlar, son dönemlerde ismini çokça duyduğumuz bitcoin ve benzeri sanal para ticaretinin vergi ve muhasebe boyutunu bu hafta ele alacağız.

BİTCOİN PARA MI MENKUL KIYMET Mİ EMTİA MIDIR?

Öncelikle bitcoin nedir? Para mıdır, menkul kıymet midir? Yoksa başka bir şey mi? SPK yetkilileri Bitcoin’in kendi menkul kıymet tanımına uymadığını belirttiler. Merkez Bankası yetkilileri ise paranın bir devletin merkez bankası tarafından basılması gerektiğinden hareketle Bitcoin’in para olarak değerlendirilemeyeceğini belirtmiştir.

O halde geriye tek bir seçenek kalıyor. O da emtia. Eğer bitcoin resmi makamlarca da emti olarak kabul edilirse bu takdirde hem gelir vergisi hem de KDV devreye girecektir. Aynı zamanda bu işi ticari olarak yapan şirketler içinde kurumlar vergisi doğacaktır.

Yapacağımız bütün kayıtlar bitcoinin EMTİA olarak kabul edilmesi varsayımına dayanmaktadır.

BİTCOIN MUHASEBE KAYITLARI

Örnek: ABC A.Ş. esas faaliyet konusu emtia alım satımıdır. Bu şirket yatırım amaçlı Japonya’daki bir şirketten birimi 20.000 TL’den 5 adet bitcoin emtia’sı almıştır. Bitcoin’ler doğrudan şirketin yatırım hesabına gelmiştir. Japon firması tarafından bu işlem için herhangi bir fatura düzenlenmemiştir.

Şirket tarafından satın alınan bu emtia, ne para ne de menkul kıymet olduğu için 10 ve 11’li grupta takip edilemez. Tek düzen hesap planı çerçevesinde 15’li grubun açıklamasına baktığımız zaman bu hesabın emtia grubu için olduğu gayet açıktır. Bitcoin de bir emtia olduğu için bu işlem 15’li grupta takip edilmelidir.

Aynı zamanda söz konusu emtia eğer yurt dışından gümrük vasıtasıyla gelseydi gümrükte KDV ödemek zorunda kalacaktık. Emtia’nın gümrüksüz olarak aktife girmesi bu işleme KDV hesaplamayacağız anlamına gelemez. Bu nedenle satın alınan Bitcoin emtia’sı için sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanmalıdır.

-------------------------------------------------------------/-------------------------------------------------

157 DİĞER STOKLAR              100.000,00

157.01.099 Soyut Emtialar

191 İNDİRİLECEK KDV                        18.000,00

                                          329      DİĞER TİCARİ BORÇLAR                    100.000,00

                                          360      ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR           18.000,00

Bitcoin alımı

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Şiket bu bitcoinleri  İstanbulda mukim bay (A)’ya bir süre sonra 3 adedini birim fiyatı KDV dahil 30.000 TL den satmıştır.

---------------------------------------------------------------/-------------------------------------------------

120 ALICILAR              90.000

                                                   600 YURT İÇİ SATIŞLAR                      76.271

                                                   391 HESAPLANAN KDV                      13.729

Bitcoin satış kaydı

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------/----------------------------------------------------------

623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ            60.000

                                                              157 DİĞER STOKLAR   60.000

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Şirket elinde kalan son iki bitcoin’i de adedi 40.000 TL’den Hollanda mukimi bir kişiye satmıştır.

Şirket tüm bitcoin satışları için fatura düzenlemek zorundadır. Yurt dışına yapılan bu satış bir hizmet ihracatı mıdır? Konu bu yönüyle netleşmediği sürece bu satış için de KDV hesaplanmak zorundadır.

---------------------------------------------------------------/-------------------------------------------------

120 ALICILAR              80.000

                                                  601 YURT DIŞI SATIŞLAR                      67.796

                                                  391 HESAPLANAN KDV                      12.204

Bitcoin satış kaydı

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------/----------------------------------------------------------

623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ      40.000

                                                               157 DİĞER STOKLAR  40.000

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MÜKELLEF OLMAYANLAR İÇİN DEĞER ARTIŞ KAZANCI OLACAKTIR

Zira vergi mükellefi olmayan kişiler tarafından bitcoin alınıp satılması işlemi değer artış kazancı olarak arızi kazanç şeklinde vergilenecektir. Tabi ki bu durum bitcoin’in emtia olarak değerlendirilmesi varsayımında geçerlidir. Arızi kazanç olarak kabul edilmesi durumunda 2017 yılı için elde edilen kazancın 24.000 TL’si istisnadır. Bu tutara kadar beyanname verilmesine gerek bulunmamaktadır.

ALICI VE SATICIYI BİR ARAYA GETİREN ŞİRKETLERİN MUHASEBE KAYITLARI

Bazı şirketler ise Bitcoini doğrudan kendisi almak yerine alıcı ve satıcıyı bir araya getirip söz konusu işlemden komisyon elde edeceklerdir. Böyle bir durumda şirket, anlaşma gereği hem satıcıya hem de alıcıya komisyon faturası kesebilir. Bu komisyonlar bazen Bitcoin şeklinde de alınabilir. Zira bitcoin’in emtia olduğu durumu değişmezse bu komisyon olarak alınan Bitcoinler için KDV li fatura düzenlemek gerekebilir.

Şirket Almanya’daki satıcıyı ve İrlanda’daki alıcıyı bir araya getirmiş ve kendi sistemi üzerinden bitcoin alış ve satışına aracılık etmiştir. Bu işlem için adedi 20.000 TL’den 1 adet Bitcoin komisyonu elde etmiştir.

Şirket elde ettiği bu komisyon için fatura düzenlemek zorundadır. Komisyonu veren kişi Almanya’da mukim kişidir. Mevcut mevzuatımızda uluslararası Bitcoin işlemlerinin hizmet ihracatı olup olmadığı henüz netlik kazanmamıştır. Dolayısıyla bu işlem için KDV hesaplamak gerekecektir.

---------------------------------------------------------/--------------------------------------------------------------

120 ALICILAR              20.000

                                    601 YURT DIŞI SATIŞLAR      16.949

                                    391 HESAPLANAN                  3.051

Bitcoin komisyonu

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------/--------------------------------------------------------------

157 DİĞER STOKLAR  20.000

                                      120 ALICILAR              20.000

Hesaba düşen bitcoin şeklindeki komisyonun emtia grubuna alınması

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

19.12.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.