Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Fazla veya Yersin Ödenen KDVde İade Uygulaması

I-GİRİŞ 

KDV Kanununun 8. maddesinin 2. fıkrasında “ Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde düzenlediği bu  tür vesikalarda katma değer vergisini gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu husus Kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarlarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir. Bu gibi sebeplerle fazla ödenen vergiler Maliye Bakanlığı’nın belirleyeceği usul ve esaslara göre ilgililere iade edilir.” Hükmü yer almaktadır. 

Fazla ve yersiz ödenen vergilerin indirim hakkına sahip olanlara nakden ve mahsuben iadesine ilişkin açıklamalar 91 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde yer almıştır.
 

II. KATMA DEĞER VERGİSİNİ İNDİRİM HAKKINA SAHİP OLANLARA FAZLA VE YERSİZ ÖDENEN VERGİLERİN İADESİ 

İade talebi en erken, fazla veya yersiz ödenen verginin indirim konusu yapıldığı dönemde yapılabilecektir.  

Verginin fazla veya yersiz mahiyette olduğunun daha sonra fark edilmesi veya ortaya çıkması halinde de iade talep edilebilecektir. Şöyle ki; fazla veya yersiz ödenen verginin indirim konusu yapıldığı dönemle iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki dönem beyannamelerinin tamamında Sonraki Dönemlere Devreden KDV  bulunması gerekmektedir. Bu iki tarih arasında herhangi bir dönemden devreden KDV bulunmaması halinde fazla veya yersiz ödenen vergi indirim yoluyla kullanılmış  olduğundan iadesi de söz konusu olmayacaktır. [1] 

Bütün dönemlerde devreden vergi bulunması halinde devreden vergi tutarları ile fazla veya yersiz ödenen vergi tutarının mukayesesi yapılacaktır. Bu mukayese sonunda: 

-Devreden vergi tutarları bütün dönemlerde fazla veya yersiz ödenen vergiden fazla ise fazla veya yersiz ödenen verginin tamamı iade olarak talep edilebilecektir. 

-Devreden vergi tutarları bir veya bir kaç dönemde fazla veya yersiz ödenen vergi tutarından küçükse, en küçük olan devreden vergi tutarı kadar iade talep edilebilecektir. 

-Fazla veya yersiz ödenen vergi iade hakkı doğuran “diğer” işlemlerle ilgili ise bu işlemlerle ilgili iade hesaplarına dahil edilmeyecektir.  

İade, bu bölümde düzenlendiği şekilde yapılacaktır.  

Aradaki dönemlerde iade hakkı doğuran diğer işlemlerle ilgili iade hesabına dahil edilmişse, dahil edilen kısım bu bölüme göre yapılacak iade hesabında dikkate alınmayacaktır. 

2. İade talebi bir dilekçe ile yapılacaktır. Bu dilekçede; 

- Fazla veya yersiz ödendiği öne sürülen vergi tutarı, 

-  Fazla veya yersiz verginin indirim konusu yapıldığı dönem ile iade talebinin yapıldığı dönem arasındaki bütün dönem beyannamelerinde “sonraki dönemlere devreden KDV” satırındaki tutarların bir listesi, 

- Yukarıdaki şekilde belirlenecek iade tutarı yer alacaktır. 

Dilekçe, iade talebinin yapılacağı dönem beyannamesinin ekinde verilecektir.

Bu beyannamede dilekçede belirtilen iade tutarı 28 inci satır toplamından düşülüp 29 uncu satıra ilave edilecektir.

a- Fazla veya Yersiz Ödenen Vergilerin Gümrük İdarelerine Ödenmesi Halinde İade

Fazla veya yersiz verginin gümrük idarelerine ödenmiş olması halinde gümrük idaresine bir dilekçe ile başvurulacak, gümrük idaresi fazla veya yersiz tahsil ettiği vergi tutarını indirim hakkına sahip mükellefin vergi dairesine doğrudan göndereceği bir yazı ile bildirecektir. Bu yazı kesinlikle mükellefe elden verilmeyecektir. Vergi dairesi bu yazı üzerine iade istemini sonuçlandıracaktır.

İndirim hakkına sahip olmayanlarca gümrükte ödenen fazla veya yersiz vergi Gümrük Yasası hükümlerine göre iade edilmektedir.
 

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının konuyla ilgili verdiği bir mukteza da aynen şöyledir. " Fazla ve yersiz verginin gümrük idarelerine ödenmiş olması halinde gümrük idaresine bir dilekçe ile başvurulacak, gümrük idaresi fazla veya yersiz tahsil ettiği vergi tutarını indirim hakkına sahip mükellefin vergi dairesine doğrudan göndereceği bir yazı ile bildirecektir. Bu yazı mükellefe elden verilmeyecektir. Buna göre vergi daireleri ilgili dönem defter ve belgeleri üzerinde gerekli incelemeyi yapmak suretiyle iade talebini sonuçlandıracaklardır. 

            Bu itibarla, Gümrük Müsteşarlığı …….. Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünden alınan ……../2006 tarih ve ………sayılı yazıya istinaden fazla ve yersiz ödenen katma değer vergisiyle ilgili olarak  91 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar doğrultusunda Müdürlüğünüzce gerekli işlemler yapılacaktır.[2] 

 

III. KATMA DEĞER VERGİSİNİ İNDİRİM HAKKINA SAHİP OLMAYANLARA FAZLA VE YERSİZ ÖDENEN VERGİLERİN İADESİ 

23 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 3297 sayılı Kanunla değişik 8/2. maddesi hükmünde yer alan yetkiye dayanılarak yersiz veya fazla olarak ödenen vergilerin iadesi konusunda aşağıdaki şekilde  işlem yapılması uygun görülmüştür. 

Yersiz veya fazla olarak uygulanan vergilerin iadesi için bu vergilere muhatap olanlar ile bu işleri yapan mükellefle birlikte vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir. Yersiz veya fazla uygulanan vergilere muhatap olanların indirim hakkına sahip olmadıklarının tespiti halinde bu vergiler, Vergi Usul Kanunu’nun hükümleri uyarınca bunlara verilmek üzere iade edilecektir.[3]
 

IV. TEVKİFATLI İŞLEMLERDE FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN KDV’NİN İADESİ 

a- Tevkifata Tabi Olduğu Halde Verginin Tamamının Beyan Edilip Ödenmesi Halinde İade 

Kimi işletmeler tevkifata tabi olduğu halde verginin tamamını ilgili ay KDV beyannamesinde beyan edip ödemektedirler. Böyle bir durumda mükellefin fazladan ödediği vergiyi iade hakkı vardır. Burada, mükellef söz konusu fazladan beyan edilip ödenen vergiyi tevsik edici belgelerle birlikte vergi dairesine başvurmalıdır. Vergi dairesi düzeltme talebini yerine getirmek için sorumlunun vergi dairesinden de bilgi alarak işlemi sonuçlandıracaktır. 

 b- Tevkifata Tabi Olmadığı Halde Tevkifata Tabi Tutulan İşlemler 

Tevkifata tabi olmadığı halde tevkifata tabi tutulan yada yüksek tevkifat oranı uygulanan ve mükellefi tarafından tamamı beyan edilmeyen işlemlerde II. Bölümde açıklanan hükümlere göre işlem yapılacaktır. 

Yapılan düzeltme işlemi sonucunda iade edilen KDV tutarı mükellef tarafından iadenin gerçekleştiği döneme ait KDV Beyannamesinin “ilave edilecek KDV” satırında beyan edilecektir. Bu düzeltme işlemi sonucunda vergi ziyaı söz konusu olmadığından ceza ve gecikme faizi uygulanmayacaktır.
 

SONUÇ

KDV kapsamı dışında kaldığı halde veya KDV den istisna edildiği halde, fatura ve benzeri vesikalarda KDV gösterenler ile KDV tutarını, yanlış oran kullanarak veya hesap hatası yaparak, olması gerekenden daha fazla tespit edip fatura ve benzeri vesikalarda gösterenler, hatalı olarak gösterdikleri bu KDV yi beyannamelerine dahil etmek zorundadırlar. Bu düzenlemenin amacı, KDV mükelleflerinin KDV adı altında elde ettikleri bu ek meblağları kendi mameleklerine dahil ederek haksız kazanç sağlamalarını önlemektir (Md:8/2).

Zira, ödenen bu vergilerin iadesi 91 Seri Nolu KDV Genel Tebliği hükümleri çerçevesinde gerçekleşecektir. İade talebi yukarıda bahsedildiği şekilde bir dilekçe ile yapılacak, dilekçeye ayrıca, verginin fazla ve yersiz ödendiğini gösteren belgenin ödemenin yapıldığı kurum ve kuruluş tarafından onaylanmış örneği eklenecektir.

Vergi daireleri ilgili dönem defter ve belgeleri üzerinde gerekli incelemeyi yapmak suretiyle iade talebini sonuçlandıracaklardır. 

Öte yandan, fazla veya yersiz verginin gümrük idarelerine ödenmiş olması halinde gümrük idaresine bir dilekçe ile başvurulacak, gümrük idaresi fazla veya yersiz tahsil ettiği vergi tutarını indirim hakkına sahip mükellefin vergi dairesine doğrudan göndereceği bir yazı ile bildirecektir.

Bu yazı mükellefe elden verilmeyecektir. (İndirim hakkına sahip olmayanlarca gümrükte ödenen fazla veya yersiz vergi Gümrük Kanunu hükümlerine göre iade edilecektir.)

 


 

KAYNAKÇA

- Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Muktezası, sayı: B.07.1.GİB.4.06.17.01/20-KDV-2007- 

- Mehmet Emin AKYOL, “Fazla veya Yersiz Olarak Ödenen KDV’nin İadesi”, Yaklaşım Dergisi, Sayı 186, Yıl:16, sayfa, 49. 

- Nuri DEĞER, “Açıklamalı ve Uygulamalı Katma Değer Vergisi Kanunu,” Yaklaşım yayıncılık, 2008 ANKARA

- Resmi Gazete Sayısı 19168 , Resmi Gazete Tarihi 18/07/1986

 

---

DİPNOTLAR:
[1] Mehmet Emin AKYOL, “Fazla veya Yersiz Olarak Ödenen KDV’nin İadesi”, Yaklaşım Dergisi, Sayı 186, Yıl:16, sayfa, 49.

[2] Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Muktezası, sayı: B.07.1.GİB.4.06.17.01/20-KDV-2007- 

[3] Nuri DEĞER, “Açıklamalı ve Uygulamalı Katma Değer Vergisi Kanunu,” Yaklaşım yayıncılık, 2008 ANKARA

02.02.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.