Sosyal Güvenlik Denetmeni Ebubekir Kaleli SGK Denetimlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar (03.05.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Kalıp ve Modifikasyon İthalatı (2)

ÖZET

Otomotiv sektörü başta olmak üzere Türkiye’de üretimde kullanılan kalıpların % 30’u yurt içinden temin edilmekte, geriye kalan % 70’i ise yurt dışında, çoğunlukla da Çin’de ve Uzakdoğu’da yaptırılarak Türkiye’ye ithal edilmektedir. Dünyada kalıpçılık sektörü ortalama yıllık % 6 büyümektedir. Dünya kalıpçılık sanayi toplam cirosu 2017 yılında 84 Milyar € olup, 2025 yılı hedefi 120 Milyar €’dur. 2017 yılında Türkiye’deki kalıp sektörünün toplam cirosu 3,5 Milyar €, pazar payı % 4,5, sektörde istihdam sayısı 120.000 kişi olup, Türkiye’nin 2025 yılı hedefi ise 18 Milyar € ciro, % 15 pazar payı ve 550.000 kişi istihdam sayısına ulaşmaktır.

1) Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın ithalatı, Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulması halinde, izne tabidir.

2) Ek-1'de yer alan liste kapsamındaki eşyanın Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi çerçevesindeki ithalatı Genel Müdürlükçe değerlendirilir. Değerlendirmede; ithalatçının niteliği, eşyanın miktarı, iç piyasadan tedarik şartları, ekonomik ömrü, verimliliği gibi etkenler de göz önüne alınabilir. Bu eşyanın ithalatı esnasında gümrük beyannamesinin tescilinde gümrük idarelerince "0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" aranır.

3) Liste dışında kalan veya listede Grup 2 sütununda yer almakla birlikte sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus eşya veya deniz taşıtları olmaması durumunda eşyanın Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulması halinde, gümrük beyannamesinin tescilinde gümrük idarelerince "0962-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste Dışı)" aranır.

Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2023/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de belirtilen eşyalara; (0970-TPS Eşya Listesi) 8480.49.00.00.00, 8480.71.00.00.00 ve 8480.79.00.00.00 GTİP’de yer alan kalıplar ile 9031.80.80.90.00 GTİP’da yer alan ölçme ve muayene alet, cihaz ve makineleri (fikstür)’ler örnek olarak verilebilir.

Anahtar kelimeler: Kalıp, Fikstür, Modifikasyon, Kullanılmış veya yenileştirilmiş Kalıp, İşyeri nakli, …

GİRİŞ

Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın ithalatı, Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulması halinde, izne tabidir.

Ek-1'de yer alan liste (0970-TPS Eşya Listesi) kapsamındaki eşyadan gerekli şartları taşıyanların Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi kapsamındaki ithalatına izin verilir. Ancak, bu eşyanın ithalatı esnasında gümrük beyannamesinin tescilinde gümrük idarelerince "0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" aranır.

Liste dışında kalan veya listede Grup 2 sütununda yer almakla birlikte sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus eşya veya deniz taşıtları olmaması durumunda eşyanın Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulması halinde, gümrük beyannamesinin tescilinde gümrük idarelerince "0962-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste Dışı)" aranır.

2023/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 5.maddesine göre: (1) İlgili Tebliğin 4.maddenin ikinci fıkrası kapsamındaki eşya için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Listede yer alan ve GTİP karşısında "Grup 1-Belirli Eşya" sütununda "X" ile belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın belirlenen yaş kriterine uygun olanları için;

1) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarına, birim kıymetine bakılmaksızın,

2) Yatırım teşvik belgesi bulunmayanlarına, karşısında birim gümrük kıymeti belirtilmiş ise bu kıymete eşit veya daha fazla (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) olması halinde,

birim gümrük kıymeti belirtilmemiş ise birim kıymetine bakılmaksızın,

"0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" düzenlenir.

b) Listede yer alan ve GTİP karşısında "Grup 2-Sivil Havacılık Eşyası" sütununda veya "Grup 2-Deniz Taşıtları" sütununda "X" ile belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın "sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus olanlar" veya "deniz taşıtları" olması halinde, Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi kapsamında yapılan ithalatında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının Uygunluk Yazısı aranır. Uygunluk Yazısı bulunan bu eşyanın ithalatı için birim gümrük kıymetine bakılmaksızın "0970-TPS-İzinBelgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" düzenlenir.

c) "Grup 2-Sivil Havacılık Eşyası" sütununda belirtilen eşyalar için TPS üzerinden Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce TPS-Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Uygunluk Yazısı (SHGM) düzenlenir.

ç) Listede yer alan ve GTİP karşısında "Grup 2-Sivil Havacılık Eşyası" sütununda veya "Grup 2-Deniz Taşıtları" sütununda "X" ile belirtilen eşyanın sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus eşya veya deniz taşıtları olmaması durumunda, eşya "Grup 1-Belirli Eşya" sütununda "X" ile belirtilmiş ise (a) bendi kapsamında işlem yapılır. Aksi halde, "0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" düzenlenmez.

- İthalat Rejimi Kararının 2, 3 ve 7.maddeleri çerçevesinde verilen izin belgesi altı ay geçerlidir (Altı aylık süre içinde ilgili eşyanın ithalinin gerçekleştirilmesi gerekir). İzin belgesi üçüncü kişilere devredilemez.

Aşağıdaki makalemizde, -kullanılmış- kalıp ve fikstür ithalatı ile kalıp ve fikstür ithalatı sebebiyle ithal eşyasının gümrük kıymetine giren kalıp ve fikstürle ilgili olarak yapılan, modif, modifikasyon ve diğer benzeri giderlerinin gümrük kıymeti açısından geniş bir değerlendirilmesi yapılarak, bu konudaki kişisel görüşlerimiz belirtilecektir.

I- YENİ (KULLANILMAMIŞ) KAPILPARIN TÜRKİYE’YE İTHALİ

Kalıp: Kalıp kelimesinin İngilizcesi “mold/tool” olup, en basit tabirle metal ya da plastik hammaddelere istenilen biçimi ve formu vermek için kullanılan, ergitilmiş metalin veya plastiğin içine döküldüğü/basıldığı oyuk nesne, bir şeye belirli bir biçim vermeye ya da bir şeyin eski biçimini korumaya yarayan araç/nesne. Ya da, günlük hayatımızın vazgeçilmezleri arasında yer alan çeşitli elektronik eşyalar, beyaz eşya, otomotiv, makine, vb. çeşitli endüstriyel sektörlerde üretim için kullanılan, içeriğinde metal veya plastik madde bulunan, ürünlerin seri üretimini gerçekleştirmek için hazırlanan dayanıklı çelikten yapılan, mekanik bir düzlem olarak tanımlanabilir.

Fikstür: Karmaşık olan ölçme yöntemlerinden ziyade imalatı yapılan parçanın daha basit ve hızlı bir şekilde yüzeyleri, kesim hatlarını, büküm hatlarını ve delikleri belirlemeye, bunları kolay ve hızlı bir şekilde ölçmeye yarayan aparattır.

1) Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın (kalıpların ve fikstürlerin) serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür.

2) Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmeden serbest dolaşıma girişine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 74.maddesi).

Yeni (kullanılmamış) kalıp ve fikstürlerin ithali; İthalat Rejim Kararı ve İthalat Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri, ithalata konu eşyanın kıymeti, miktarı, menşei, tarifesi vb. unsurlar ile Kanun’un 74.maddesi ve ilgili diğer mevzuat hükümleri dikkate alınarak gerçekleştirilir.

- Yeni (kullanılmamış) kalıp ve fikstürlerin ithaline ilişkin ayrıntılı bilgi içeren “Kalıp ve Modifikasyon İthalatının Ayrıntılı İncelenmesi (1)” isimli makalemiz, daha önce Gümrük ve Ticaret Dünyası Dergisi’nin 104’üncü sayısı ile 06.07.2023 tarihinde www.muhasebetr sitesinde yayımlanmıştır.

II- YURT DIŞINDAKİ ÜRETİMDE KULLANILAN VE/VEYA KULLANILMIŞ KALIPLARIN TÜRKİYE’YE İTHAL EDİLMESİ

A- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Kalıpların Türkiye’ye İthali:

Yurt dışına verilen sipariş üzerine yaptırılan veya yurt dışından satın alınan ve yurt dışında üretimde kullanılan ya da yurt dışından satın alınan kullanılmış veya yenileştirilmiş kalıp ve fikstürlerin Türkiye’ye ithal şartları aşağıda belirtilmiştir.

1-a) Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2023/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 4.maddesine göre: 1) Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın ithalatı, Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulması halinde, izne tabidir.

2) Ek-1'de yer alan liste (0970-TPS Eşya Listesi) kapsamındaki eşyanın Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi çerçevesindeki ithalatı Genel Müdürlükçe değerlendirilir. Değerlendirmede; ithalatçının niteliği, eşyanın miktarı, iç piyasadan tedarik şartları, ekonomik ömrü, verimliliği gibi etkenler de göz önüne alınabilir. Bu eşyanın ithalatı esnasında gümrük beyannamesinin tescilinde gümrük idarelerince "0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" aranır.

Örnek 1: Türkiye’de faaliyet gösteren A firmasının, Almanya’da mukim B firmasından 8480.49.00.00.00 GTİP’de yer alan 200-kg ağırlığında kullanılmış bir kalıbı Cif teslim 5.000-EUR’ya satın aldığını ve Türkiye’ye ithal etmek istediğini, eşyalar için A.TR Dolaşım Belgesi ve Menşe Şahadetnamesinin mevcut olduğunu varsayalım. Söz konusu kullanılmış kalıbın Türkiye’ye ithali için ithalatçı A firmasınca, konuya ilişkin bilgi ve belgelerle birlikte ilgili gümrük müdürlüğüne başvurulur. Bahse konu kalıbın, Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2022/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de, “İthalinde İzin Belgesi Alınmayacak Eşya Listesi”nde, 8480.49.00.00.00 GTİP’de (15-$/Kg Cif birim kıymet) yer alması ve 200-Kg ağırlığı nedeniyle Cif kıymetinin en az 3.000-$ olması gerekmesine karşın, bahse konu kalıbın kıymetinin alış faturasında Cif teslim 5.000-EUR olması nedeniyle, ithalat gümrük müdürlüğünce A.TR Dolaşım Belgesi ve menşe şahadetnamesi de dikkate alınarak ilgili SDGB’nin tescil tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak matrah (gümrük kıymeti) üzerinden % 18 KDV tahsil edilerek ithalat işlemi gerçekleştirilir.

Şayet: Bahse konu kalıp ithalatının, Yatırım teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilmesi halinde ise yukarıda belirtilen KDV’de alınmaz [3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13.maddesinin (d) fıkrası, 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın 10.maddesi ile Yatırım Teşvikle İlgili 9 Seri Nolu Gümrükler Genel Tebliğinin 6.maddesine göre; Teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithalatı ve yerli teslimleri ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları KDV’den istisnadır].

1-b) Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2023/9 Sayılı İthalat Tebliği’nin 5.maddesine göre: 1) İlgili Tebliğin 4.maddenin ikinci fıkrası kapsamındaki eşya için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Listede yer alan ve GTİP karşısında "Grup 1-Belirli Eşya" sütununda "X" ile belirtilen kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın belirlenen yaş kriterine uygun olanları için;

1) Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarına, birim kıymetine bakılmaksızın,

2) Yatırım teşvik belgesi bulunmayanlarına, karşısında birim gümrük kıymeti belirtilmiş ise bu kıymete eşit veya daha fazla (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) olması halinde, birim gümrük kıymeti belirtilmemiş ise birim kıymetine bakılmaksızın,

"0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" düzenlenir.

Örnek 2: Mesela, 8408.90.85.10.00 GTİP’de yer alan kullanılmış veya yenileştirilmiş bir eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında ithalinin yapılabilmesi için söz konusu eşya “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2022/9 Sayılı İthalat Tebliği” eki (Ek-1, Grup 2’de) yer aldığı için ilgili tebliğ gereği, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden fiziksel ya da elektronik olarak uygunluk yazısı alınması gerekir.

Örnek 3: Örneğin, 8418.69.00.91.00 GTİP’de yer alan kullanılmış veya yenileştirilmiş bir eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması sırasında, söz konusu eşyanın “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2022/9 Sayılı İthalat Tebliği” eki olan Ek-1’in (1.Grup ve 2.Grubunda yer alan eşya) Sivil hava taşıtlarında kullanılmaması veya deniz taşıtları olmaması durumunda; Söz konusu eşya hakkında 2023/9 sayılı Tebliğin 5/1-a.maddesi [(a) bendi] kapsamında işlem yapılır. Aksi halde, "0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)" düzenlenmez.

- Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin 2023/9 Sayılı İthalat Tebliği eki (Ek-1)’de belirtilen eşyalara; (0970-TPS Eşya Listesi) 8480.49.00.00.00, 8480.71.00.00.00 ve 8480.79.00.00.00 GTİP’de yer alan kalıplar ile 9031.80.80.90.00 GTİP’da yer alan ölçme ve muayene alet, cihaz ve makineleri (fikstür)’ler örnek olarak verilebilir.

Başvuru Usul ve Esasları: (1) İzin Belgesi başvuruları e-devlet üzerinden veya Bakanlık internet sitesi (www.ticaret.gov.tr) "E-Hizmetler" başlığı altındaki "E-İşlemler" menüsünde yer alan "İthalat Belge İşlemleri" uygulaması takip edilerek e-imza ile yapılır.

(2) Elektronik imza sahibi kişilerin firmalar adına başvuru yapmak üzere yetkilendirilmesi, İthalat İşlemlerinde Elektronik Başvuru İçin Yetkilendirme Tebliği (İthalat: 2023/21) çerçevesinde yapılır.

(3) 5.madde kapsamında yapılan kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya başvurularında, birinci fıkrada belirtilen "İthalat Belge İşlemleri" uygulamasında bulunan "Başvuru İşlemleri" ana başlığı altındaki "Başvuru Girişi" ekranında belge türü olarak "0970-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste)", Tebliğ/Karar olarak bu Tebliğ seçilir.

(4) 4.maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında yapılan kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya başvurularında, birinci fıkrada belirtilen "İthalat Belge İşlemleri" uygulamasında bulunan "Başvuru İşlemleri" ana başlığı altındaki "Başvuru Girişi" ekranında belge türü olarak "0962-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste Dışı)", Tebliğ/Karar olarak bu Tebliğ seçilir.

(5) Başvuru Formunun elektronik olarak doldurulup Tebliğde yer alan ekleri ile birlikte belgelerin tam ve eksiksiz bir şekilde sisteme yüklenmesinden sonra elektronik imzalanması suretiyle başvuru tamamlanır.

(6) Usulüne uygun olarak yapılan başvurular Genel Müdürlükçe değerlendirilerek sonuçlandırılır.

(7) "0962-TPS-İzin Belgesi (Kullanılmış Eşya-Liste Dışı)" kapsamındaki müracaatların değerlendirilmesinde ithalatçının niteliği, eşyanın miktarı, eşyanın iç piyasadan tedarik şartları, ekonomik ömrü, verimliliği gibi etkenler göz önüne alınır.

Belgelerin Düzenlenmesi, Kullanımı, Belge Süresi:

1) Başvurusu uygun bulunan başvuru sahibi adına İzin Belgesi, Genel Müdürlükçe elektronik olarak düzenlenir ve başvuru formunda yer alan e-posta adresine bildirilir. Bildirimde Genel Müdürlükçe elektronik ortamda (TPS) verilen 23 haneli belge numarası ile belge tarihi yer alır. Başvuru sahibine ayrıca yazılı bildirim yapılmaz.

2) Bildirimde yer alan belge numarası ve belge tarihi yükümlü tarafından beyannamenin (SDGB’nin) 44 nolu kutusunda "Belge Referans No" ve "Belge Tarihi" alanlarında beyan edilir.

3) İzin Belgesi belge tarihinden itibaren altı ay geçerlidir. Süre uzatımı yapılmaz.

4) İzin Belgesi kapsamındaki ithalatın, belge sahibi tarafından yapılması zorunludur.

- Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya ithalatına ilişkin 2023/9 sayılı tebliğ kapsamında yapılan beyan ve sunulan belgelerin gerçeğe uygunluğundan başvuru sahibi ve/veya yetkili temsilcisi sorumludur. Yapılan başvurularda yer alan belge, bilgi ve beyanların doğruluğuna ilişkin ve ithal eşyası ile ilgili olarak ithalat işlemi öncesinde veya sonrasında inceleme yapmaya ya da yaptırmaya Bakanlık yetkilidir.

Gümrük kıymeti ve diğer hususlar:

(1) Başvuruda birim kıymetlere ilişkin yapılan beyanlar, 4458 sayılı Gümrük Kanunu çerçevesinde yapılan birim kıymetlere ilişkin denetim ve kontrollerin yerine geçmez.

(2) İzin belgesi, Gümrük Kanununun eşyanın gümrük kıymetine ve diğer hususlara (GTİP tespiti dahil) ilişkin hükümlerinin uygulanmasını engellemez. Bu Tebliğde belirtilen kıymetler, Gümrük Kanununun eşyanın gümrük kıymetine ilişkin hükümlerinin uygulanmasına esas teşkil etmez.

(3) Gümrük beyannamesinin tescili sırasında gümrüklerce tespit ve kabul edilen kıymet veya miktarın, başvuruda kayıtlı kıymet veya miktarı, toplam % 5'ten (% 5 dâhil) daha az bir oranda aşması ithalatın yapılmasını engellemez.

(4) Bu Tebliğ kapsamında verilen izinler ve uygunluk yazıları, Ürün Güvenliği ve Denetimi mevzuatı ve diğer mevzuat kapsamında alınması gereken izin ve belgelerin yerine geçmez ve ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel teşkil etmez.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sektörel Kısıtlamaları Göz Önüne Alarak;

1) Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticarî araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CKD) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaftır.

2) Makine ve teçhizat bedelinin yüzde beşine kadar yedek parça ve Ek-8'de yer alan makine ve teçhizat gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın ithal edilerek sabit yatırım tutarına dâhil edilebilir.

3) Bakanlık, sektörel kısıtlamaları göz önüne alarak; a) İthalat Rejimi Kararı uyarınca ithali mümkün olan kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat (karayolu nakil vasıtaları hariç) ile İthalat Rejimi Kararının 7.maddesi uyarınca ithaline izin verilen makine ve teçhizatın teşvik belgesi kapsamına alınmasını,

b) Kullanılmış komple tesisin proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda ithalini,

uygun görebilir.

4) Baskı, basım, matbaa, tekstil, hazır giyim, konfeksiyon ve çimento imalatı yatırımlarına yönelik teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat temin edilemez. Ek-8'de belirtilen makine ve teçhizat kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak teşvik belgesi kapsamında temin edilemez.

Ancak, EK-8'de yer alan ve kullanılmış komple tesis kapsamında ithali uygun görülen kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın ithal edilerek sabit yatırım tutarına dâhil edilebilir.

5) Finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeksizin yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak ithalat işlemleri yapılır. İthalat işlemleri ile ilgili olarak yatırımcı ile finansal kiralama şirketleri müteselsilen sorumludur.

6) Teşvik belgesi almak üzere müracaat edilmiş, ancak teşvik belgesine bağlanmamış yatırımlara ilişkin makine ve teçhizatın ithaline, Bakanlığın görüşüne istinaden Ticaret Bakanlığınca, teşvik belgesi kapsamında muafiyet tanınabilecek ve istisna edilebilecek vergi ve kesintilerin toplam tutarı kadar teminatın alınması suretiyle müsaade edilebilir. Teminatla ithalatta, bir defada verilebilecek teminat süresi altı ay olup, sürenin başlangıç tarihi, eşyanın serbest dolaşıma giriş tarihidir. Bu süre içerisinde teşvik belgesinin düzenlenememiş olması halinde süre bitimini müteakip üç ay içerisinde süre uzatımı için doğrudan Ticaret Bakanlığına müracaat edilir. Verilecek ek sürenin başlangıcı bir önceki sürenin bittiği tarihtir. Teminatın çözümü için, teşvik belgesi ve eki ithal makine ve teçhizat listesi ile birlikte Ticaret Bakanlığına müracaat edilmesi gerekir. Aksi takdirde teminat irat kaydedilir.

7) Otomobil üretimine yönelik olarak asgari yüzbin adet/yıl kapasiteli yeni bir yatırım yapılması veya mevcut tesislerin kurulu kapasitelerinin en az yüzbin adet/yıl artırılması halinde, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yirmisinin gerçekleştirilmesini müteakip, yatırım süresi içerisinde olmak kaydıyla gümrük vergisine tabi olmaksızın yatırımcılara motor silindir hacmi 1.600 cm3'e kadar olan otomobil ithaline izin verilebilir. Ayrıca, hibrit ve/veya elektrikli olmak koşuluyla otomobil ve/veya ticari araç üretimine yönelik yatırımlarda asgari yüzbin adet/yıl kapasiteli yeni bir yatırım yapılması veya mevcut tesislerin kurulu kapasitelerinin en az yüzbin adet/yıl artırılması halinde, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yirmisinin gerçekleştirilmesini müteakip, yatırım süresi içerisinde olmak kaydıyla gümrük vergisine tabi olmaksızın yatırımcılara ilave kapasitenin % 2,5'ine kadar ve motor silindir hacmi 2.500 cm3'e kadar olan otomobil ve/veya brüt ağırlığı 5 tonu geçmeyen eşya taşımaya mahsus motorlu araç ithaline yatırım süresi içerisinde olmak kaydıyla izin verilebilir. Teşvik belgesi kapsamında ithaline izin verilen toplam araç sayısı, belgede kayıtlı ilave kapasitenin % 15’ini aşamaz. Ancak, belge kapsamında motor üretiminin de yer alması halinde, motor üretim kapasitesinin % 15’i kadar daha (Motor üretim kapasitesinin, otomobil üretim kapasitesinden fazla olması durumunda otomobil kapasitesi dikkate alınır.) silindir hacmi 1.600 cm3'e kadar olmak üzere ilave otomobil ithaline izin verilebilir. Bu fıkra kapsamında izin verilen gümrük vergisine tabi olmaksızın yapılacak ithalat, otomobil üretimine yönelik teşvik belgesi için otomobil, elektrikli ya da hibrit ticari araç üretimine yönelik teşvik belgesi için ticari araç ithali ile sınırlıdır.

8) Bakanlıkça görevlendirilecek en az iki en fazla üç personelin kullanılmış komple tesisin bulunduğu ülkede yapacakları ekspertiz ve incelemelerde ulaşım giderleri yatırımcı tarafından karşılanır.

B- Geçici İthalatın Kesin İthalata Dönüşmesi

1) Mali mükellefiyetleri teminata bağlanmak suretiyle geçici olarak yurda giren eşyadan;

a) Eşyanın kesin ithalinin talep edildiği tarihte yeni ve kullanılmamış olanlarının kesin ithali (kısıtlayıcı hükümler saklı kalmak kaydıyla), gümrük idarelerince sonuçlandırılır.

b) Eşyanın kesin ithalinin talep edildiği tarihte kullanılmış veya yenileştirilmiş olması halinde, yurda girdiği tarihte yeni ve kullanılmamış ise, kesin ithaline izin verilmiştir. Bu eşyalar için ayrıca İzin Belgesi aranmaz.

c) Eşyanın geçici olarak yurda girdiği tarihte kullanılmış veya yenileştirilmiş olması halinde, kesin ithali 2023/9 sayılı Tebliğin 4 üncü ve 5 inci maddeler çerçevesinde gerçekleştirilir.

Not: Bu konuda daha fazla ayrıntılı bilgiyi, itiraz, dava aşaması, adli takibat ve adli savunma, inceleme ve soruşturma evrelerinin takibi ve gerekli müdahalelerin yapılması, gerekli hukuki ve mevzuat desteğini, sonradan kontrol/ firma incelemesi, vb. … konularında yardım, destek ve benzeri hizmetleri -isterseniz- Firmamız “Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim, Danışmanlık ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.”den alabilirsiniz.

SONUÇ

İthal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilebilmeleri koşuluyla sınai tesis, makine, teçhizat, kalıp gibi, ithal eşyası için ithalattan sonra yapılan inşa, kurma/kurulum, montaj, bakım (onarım) veya teknik yardıma ilişkin giderler, gümrük kıymetine dahil edilmez. Şayet, bahse konu inşa, kurma/kurulum, montaj, bakım (onarım) veya teknik yardıma ilişkin giderler ilgili faturasında, sözleşmesinde, vb. ithal belgelerinde, ithal edilen sınai tesisi, makine, teçhizat, kalıp, fikstür vb. ithal eşyasının kıymetinden ayrı şekilde, ayrı bir kalem olarak belirtilmemişse, ithal edilen eşyanın kıymetinden ayrılamıyor ise: Genel kıymet kuralları gereği, ithalat sırasında gümrük idaresince, ithal edilen esas eşyanın kıymetiyle birlikte, ithal eşyasının kıymeti olarak, ithalata ilişkin SDGB’nin tescil tarihinde söz konusu esas eşyaya ait vergi oranı, döviz kuru, ödeme şekli ve diğer vergilendirme unsurları, esas eşyanın ithaline ilişkin gerekli ticaret politikası önlemlerinin uygulanması ile eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve ithalat vergilerinin tahsili ile ilgili ithalat gerçekleştirilir.

Yurt dışına sipariş edilerek yaptırılan ve nihayetinde Türkiye’ye ithal edilen kalıp ve fikstürlerin siparişi aşamasından Türkiye’ye ithali aşamasına kadar geçen süre içinde kalıp ve fikstürler üzerinde bir dizi değişiklikler, düzeltmeler, eklemeler, kontroller, testler, denemeler vb. yapılmakta, bu işlemlerin her biri çoğu zaman farklı firmalara yaptırılmaktadır.

Ticaret Bakanlığı Müfettişlerince yapılan başta Sonradan Kontrol (Firma) İncelemeleri olmak üzere vergi incelemelerinde; Yurt dışına siparişi verilen kalıplar için yapılan tüm bu masrafların ilgili maliyet hesaplarına (159 Verilen Sipariş Avansları Hesabı, 320 Yurt Dışı Satıcılar Hesabı, 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı, 255 Demirbaşlar Hesabı, 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı, vb.) kaydedildiği ve bedellerinin yurt dışına ödendiği veya ödeneceği, bu kayıtlara göre ithal aşamasına gelen bir kalıbın toplam maliyeti belli olduğu halde, ithalat sırasında çoğu zaman söz konusu kalıp veya fikstürün toplam maliyeti değil, bunun yerine kalıp veya fikstür maliyetinin -az- bir kısmına tekabül eden kalıp veya fikstür faturasının ithal kıymeti olarak dikkate alındığı ve ithalattan sonra da her hangi bir ilave kıymet beyanında [İstisnai Kıymetle Beyan (Gümrük Yönetmeliği’nin 53.maddesi) veya Tamamlayıcı beyan (Gümrük Yönetmeliği’nin 153.maddesi), vb.] bulunulmadığı, bu şekilde yüklü miktarda vergi kayıplarına sebebiyet verildiği anlaşılmış olup, incelemeler sonucundaki tespitler ve düzenlenen raporlara istinaden ilgili firmalar, çok büyük tutarlarda ek tahakkuk ve ceza kararları ile karşı karşıya kalmaktadırlar.

KAYNAKÇA:

4458 sayılı Gümrük Kanunu.
Gümrük Yönetmeliği.
Gümrük Yönetmeliği Ek No: 8 (Gümrük Kıymeti Yorum Notları).
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği.
ÇOBAN Kerim, “Gayri Maddi Hak Kazançlarının Brütleştirilmesi İle Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi ve Gümrük Kıymeti Yönüyle İncelenmesi”, Gümrük ve Ticaret Dünyası Dergisi, Sayı 94, Yıl 2017/4.
ÇOBAN Kerim, Eski, Kullanılmış ve/veya Yenileştirilmiş Eşyanın, Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yurtdışında Kullanılan Makina ve Teçhizat İle İşyeri Nakli Suretiyle Sermaye Malları ve Diğer Malzemelerin Türkiye’ye İthali, www.MuhasebeTR.com (23.07.2019).
ÇOBAN Kerim, İthalatta Cif Kıymet ve Gümrük Kıymetinin Önemi” www.MuhasebeTR.com (01.08.2019).
ÇOBAN Kerim, “Kalıp ve Modifikasyon İthalatının Ayrıntılı İncelenmesi (1)” Gümrük ve Ticaret Dünyası Dergisi - 104’üncü sayısı.

17.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)