Aşk Mektubu Değil Teminat Mektubu
Tarih: 04.05.2016
Bu çalışmada Teminat Mektubunun tanımı, çeşitleri, tarafları, hukuki Niteliği,
içeriği, hangi hallerde ihtiyaç duyulduğu, katlanılan riziko, lehtara yükü,
komisyonun hesaplanma şekli örneklerle desteklenerek açıklanmaya çalışılmış ve
kısmen de olsa Doğrudan Borçlanma Sistemine değinilmiştir.
Teminat Mektubu Nedir ; Yurt içinde veya yurt dışında yerleşik gerçek ya da
tüzel kişiler lehine bir malın teslimi, bir işin yapılabilmesi ya da bir borcun
vadesinde ödenmesi vb. konularda, söz konusu yüklenimin yerine getirilememesi
halinde, belirli bir tutarın kayıtsız şartsız ödeneceğinin banka tarafından
taahhüt edildiği mektuba denir.
Muhatap ve Lehtarın Tanımı; Banka uygulamasında kendisine hitaben garanti
verilen kişiye “muhatap”(garantiyi alan) ,borçluya ise “lehtar”-(lehine garanti
verilen kişi) denilmekte olup, banka ise garanti veren konumundadır.
Hukuki Niteliği; Banka teminat mektuplarının hukuki niteliği konusunda iki görüş
mevcut olup, birinci görüş, kefalet sözleşmesi olduğu ( Banka, Muhatabın hiçbir
zarara uğramayacağını değil, lehtarın taahhüdünü yerine getirmemesi halinde
muhatabın, teminat mektubu sözleşmesinde yer alan miktara kadar uğrayacağı
zararları karşılayacağını taahhüt etmektedir). ikinci görüş ise garanti
sözleşmesi olduğudur.( Banka teminat mektupları üçüncü kişinin fiilini taahhüt
etmesi nedeni ile bir tür garanti sözleşmesidir) Yargıtay, banka teminat
mektupları ile ilgili olarak 1967 ve 1969 tarihlerinde iki İçtihadı Birleştirme
kararı vermiştir ve kararında banka teminat mektuplarını garanti sözleşmesi
olarak nitelendirmiştir.
Teminat Mektubu Konusuna göre, Geçici Teminat Mektupları, Avans Teminat
Mektupları, Kesin Teminat Mektupları olarak ayrılmaktadır.
Geçici Teminat Mektupları;
Genellikle ihalelere katılmak üzere düzenlenmektedir. ihaleyi kazanan lehtarın,
ihale koşulları çerçevesinde muhatap ile sözleşme imzalamaması halinde, muhataba
belirli bir ödeme yapmayı kayıtsız/şartsız taahhüt etmektedir.
Avans Teminat Mektupları;
Lehtarın üstlendiği işi sözleşme koşullarına uygun bir şekilde yerine
getirmemesi halinde muhatap tarafından daha önce lehtara verilmiş avansın,
muhataba geri ödeneceğini kayıtsız şartsız taahhüt etmektedir.
Kesin Teminat Mektupları;
Muhataba karşı, lehtarın teminat mektubunda belirtilen taahhütlerini yerine
getireceğini kayıtsız şartsız garanti eder.
Teminat Mektubu süreli ( Vadeli ) ve Süresiz ( Vadesiz ) olarak
alınabilmektedir. Süre yeterli gelmediği takdirde Vade uzatım talebi ile ilgili
süreler uzatılabilir. Süresi dolan teminat mektubunun komisyon oranı yüksek ise
maliyet avantajı sağlayan başka bir bankadan yeni bir teminat mektubu alınarak
mal alımı sağlanan firmaya yeni teminat mektubu verilebilir. Vadesi dolmadan
önce Teminat mektubuna ihtiyaç kalmaması halinde, teminat mektubu bankaya ibraz
edilerek kalan gün kadarın iadesi bankadan talep edilip banka tarafından iadesi
gerçekleştirilebilir.
Teminat Mektubu komisyonu nasıl belirlenir ;
Bankanın komisyon oranı firmanızın kredibilitesi ile doğru orantılıdır. Bu
nedenle kredibilitesi yüksek firmalar binde oranlarla Teminat mektubu komisyonu
öderken, kredibilitesi düşük olan firmalar yüzde oranlarda Teminat mektubu
komisyonu öderler
Teminat Mektubunun bankalara maliyeti var mıdır ;
Kullandırılan teminat mektuplarının da banka nezdinde bir maliyeti vardır. Bu
maliyet Bankacılık Düzenleme ve Denetleme kurumu tarafından, ayrılacak
karşılıklara ilişkin yönetmeliklerde belirlenmektedir.
Teminat Mektubu komisyonu nasıl hesaplanır ;
Teminat Mektubu Tutarı*Komisyon oranı * gün
X 1,05 (BSMV)
36.000
ÖRNEK
SARE A.Ş. mal alımında kullanmak üzere ZHRA Bankasından binde 1 komisyon oranı
ile 3.500.000.-TL Teminat Mektubunu alarak mal aldığı firma olan SULTAN A.Ş. ye
süreli olarak 6 aylığına vermiş olsun. Bankanın SARE A.Ş. den tahsil edeceği
komisyon tutarını birlikte hesaplamış olalım.
3.500.000 * 0,1 * 180 X 1,05 (BSMV) = 1.837,50.-TL ( Komisyon Tutarı )
36.000
Teminat mektubunun ayrıca nazım hesaplarda takip edilmesi bir işletmenin yükümlülüklerini, hak doğurabilecek işlemlerini, kendi zilyetliği altındaki kıymetleri ve muhasebe disiplini altında izlemek anlamında önemlidir.
_________________________..../.../ 2016 _____________________________________
900 TEMİNAT MEKTUBUNDAN ALACAKLAR 3.500.000.000.-
900.00 Teminat Mektubu Teslim Alanlar
900.01 Sultan A.Ş.
901 TEMİNAT MEKTUBUNDAN BORÇLAR 3.500.000.000.-
901.00 Teminat Mektubu Al. Banka.
901.01 ZHRA Bankası
__________________________________ / __________________________________
Teminat Mektubu alınmasında yaşanan sıkıntılar nelerdir ;
Bankalar tarafından kayıtsız şartsız belli bir tutarın ödemesi ve firmaların
bankalar nezdinde limit oluşturma hususunda yaşadığı problemler, teminat mektubu
enstrümanının sıklıkla kullanılmasını birazda olsa engellemektedir. Çünkü
firmalar genellikle nakit kredi ihtiyaçları için teminat göstermekte, teminat
mektubu riskleri için gayrimenkul ipoteği vermek yerine kefalet karşılığı
teminat mektubu talep etmektedir. Tabi kredibilitesi yüksek firmalar, nakdi ve
gayri nakdi krediler için kefalet karşılığı teminat mektubunu alabilmekte ve
ipotek müessesesini çalıştırmamaktadırlar. Ayrıca son dönemlerde geniş
bayi/müşteri ağı olan firmalar Doğrudan Borçlanma Sistemini kullanmaktadır.
Burada kısa da olsa DBS den bahsetmekte yarar vardır.
Doğrudan Borçlanma Sistemi nedir;
Geniş bayi/ müşteri ağı olan firmaların bayi ya da müşterilerinden yapacakları
mal veya hizmet bedellerine yönelik, ana firmanın bankaya ilettiği fatura
tutarlarının, vade sonunda bayi/ müşteri hesabındaki bakiyeden, bakiye müsait
değilse kredi limitinden otomatik olarak gerçekleştirilmesini sağlayarak ana
firmanın hesaplarına aktardığı bir nakit yönetimi hizmetidir. Böylelikle ana
firmanın alacak tahsilat riski sıfırlanmış, bayinin de kısa vadeli finansman
ihtiyacını karşılanmış olur.
SONUÇTeminat
Mektupları, belirli bir tutarın kayıtsız şartsız ödeneceğinin banka tarafından
taahhüt edildiği ve bu nedenle ticari hayatta firmaların risklerini bertaraf
etmek için kullandığı bir enstrümandır.
Bankalar tarafından kayıtsız şartsız belli bir tutarın ödenmesi ve firmaların
bankalar nezdinde limit oluşturma hususunda yaşadığı problemler, teminat mektubu
enstrümanının sıklıkla kullanılmasını birazda olsa engellemektedir. Bununla
beraber yeterince bilinmediği de bir gerçektir.
Mektup metinlerinin konunun uzmanı hukukçular tarafından incelenmesi ileride
karşılaşabilecek riskleri detaylandırmaları açısından önemlidir.
Yukarıda kısmen de değinildiği üzere Doğrudan borçlanma sisteminin Geniş bayi ve
müşteri ağı olan firmalarda riskleri bertaraf edecek, zamandan tasarruf
sağlayacak, teminat takip maliyetini ve operasyonel iş yükünü azaltacak çok
güçlü bir enstrüman olduğu unutulmamalıdır.
Anahtar Kelimeler;
Teminat Mektubu, Teminat Mektubu Komisyonu, Doğrudan Borçlanma Sistemi, Teminat
Mektubu banka maliyeti, Teminat Mektubu Nazım Hesaplar.
Kaynak:
www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya
elektronik ortamda kaynak
göstermeden yayınlanamaz.
Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal
işlem yapılacaktır .)
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.