İsa Denli
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
isadenli@hotmail.com

2. El Araç Alım-Satımının Özel Matrah ve KDV Uygulamasının Örnek ve Özelgelerle Ele Alınması

Değerli okurlar,

Son yıllarda yaşanan küresel salgın sonucunda sıfır araç üretimin yavaşlaması, çip krizi vb. nedenlerle dünya genelinde sıfır araçlara ulaşım oldukça zor olmaya başladı. Çoğu sıfır araç üreticisi veya satıcısı olan firmalara çokça talep olmasına karşın yeterince sıfır araç bulunmamakta bulunması dahilinde ise aylar sonrasına teslim edilmekte bazen teslimler bile iptal olabilmektedir.

 Sıfır araçlara ulaşımın zorluğu sonucunda ikinci el araç piyasasında oldukça bir talep artışı meydana getirmiş, sıfır araç tedariğinde bulunamayan gerçek veya tüzel kişiler ikinci el araçlara yönelmiştir.

  Bu yazımızda ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükelleflerin KDV karşısında ki durumunu 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve ilgili Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri çerçevesinde örnekler ve özelgelerle açıklamaya çalışacağım.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;

Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler Başlıklı 1/1 maddesinde “Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV' ye tabi olduğu ayrıca Özel Matrah Şekilleri başlıklı 23. Maddesinin f bendinde “ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrahın, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutar “olduğu hüküm altına alınmıştır.

İkinci el araçlara özel matrah uygulaması 6 Nisan 2018 Tarih ve 30383 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan ve 1 Haziran 2018 Tarihinde yürürlüğe giren 7104 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 178 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla başlamıştır ve 7104 Sayılı Kanun ile 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi 23. Maddesinin f bendine aşağıda belirtmiş olduğum hüküm eklenmiştir.

“MADDE 6- 3065 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına (e) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiş ve mevcut (f) bendi (g) bendi şeklinde teselsül ettirilmiştir.

“f) İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrah, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.”

Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Uygulama Tebliğinin 4.9. İkinci El Araç ve Taşınmaz Ticareti başlıklı bölümünde

“KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların satışında düzenlenecek faturalarda alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanır. KDV hesaplanarak alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların teslimlerinde ise özel matrah uygulanmayacağı tabiidir.

 Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulaması yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükellefler tarafından uygulanacaktır.

 İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal edenler, 13/2/2018 tarihli ve 30331 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf ve sanatkârlardır. İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal etmekle birlikte henüz yetki belgesi almamış olanlar, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğe göre yetki belgesi alınması için verilen süre ile sınırlı olmak üzere yetki belgesi olmaksızın, özel matrah uygulayabilirler”

Yukarıda bahsetmiş olduğum Kanun ve Tebliğ hükümleri gereğince ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükellefler tarafından verilen süre içerisinde yetki belgesini almamış olanlar ile yetki belgesi almaksızın ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal edenler ikinci el motorlu kara taşıtı teslimlerinde özel matrah uygulayamayacaktır.

İkinci el motorlu kara taşıtı teslimlerinde özel matrah uygulanabilmesi için taşıt üzerinde tadil, bakım ve onarım dışında esaslı vasfında herhangi bir değişikliğe uğramaması gerekmektedir.

İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükellefler KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtlarının satışında düzenlenecek faturalar da alış bedeli ile satış bedeli arasında ki fark üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.

Örneğin, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden tam mükellef Ali Bey KDV mükellefi olmayan Mehmet Bey’den 450.000,00-TL bedel ile XYZ marka bir otomobil almıştır.

Ali Bey XYZ marka otomobili KDV Hariç 475.000,00-TL bedelle Ayşe Hanım’a satmıştır. Ali Bey’in bu satış karşısında ki KDV durumuna gelin birlikte bakalım.

Ali Bey’in aldığı XYZ marka otomobili satması durumunda düzenlemesi gereken fatura ve tahsil etmesi gereken KDV tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.

            Satış Bedeli Matrah               : 475.000,00-TL

            Satış Bedeli KDV (%1)         :     4.750,00-TL

            Satış Toplam Bedel                : 479.750,00-TL

Birde Ali Bey’in Yetki Belgeli olarak ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal etmiş olduğu durumda bu satış karşısında ki KDV durumuna bakalım,

Ali Bey’in Yetki Belgesi sahibi olarak ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal etmesi ve XYZ marka otomobili satması durumunda düzenlemesi gereken fatura ve tahsil etmesi gereken KDV tutarı aşağıda ki gibi olacaktır.

Alış Bedeli                               : 450.000,00-TL

Satış Bedeli                              : 475.000,00-TL

Satış KDV Matrahı                  :   25.000,00-TL

Satış Bedeli KDV (%18)         :     4.500,00-TL

Satış Toplam Bedel                  : 479.500,00-TL

Ticaret Bakanlığından ikinci el motorlu taşıt ticareti için Yetki Belgesi almış bir mükellefin 01.04.2022 tarihinden önce ki satışlarında alış ve satış bedeli arasında ki matrah farkına % 1 KDV uygulanmaktaydı.

Fakat 29 Mart 2022 tarihli 31793 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ikinci el motorlu taşıtların ticareti ile iştigal edenlerin özel matrah uygulaması kapsamında ki satışlarına 01.04.2022 tarihinden itibaren %1 KDV yerine % 18 KDV uygulanacaktır.

Yukarıda ki örneklerden de görüldüğü üzere Yetki Belgesi sahibi ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden Ali Bey’in aracı satması durumunda alış ve satış bedeli arasında ki fark üzerinden KDV hesaplaması ve tahsil etmesi gerekmekte iken Yetki belgesine haiz olmadan satması durumunda ise satış bedeli üzerinden tamamına KDV hesaplaması ve tahsil etmesi gerekmektedir.

Peki ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden bir mükellef başka bir ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden bir mükelleften aldığı aracı satarsa özel matrah uygulaması yapılabilir mi?

İlgili kanunun (3065 Sayılı KDV Kanunu 23. Mad./f bendi) “İkinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrah, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.” hükmü gereği ikinci el motorlu kara taşıtı ile iştigal eden bir mükellef başka bir ikinci el motorlu kara taşıtı ile iştigal eden bir mükelleften aldığı aracın satışında satış bedelinin tamamı üzerinden KDV hesaplaması

Gelir İdaresi Başkanlığı Aydın Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından yayımlanan 06.04.2022 Tarih ve  E-40392771-130[2-2022-121-19]-36895 Sayılı özelgesinde;

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Aydın Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

Sayı     : E-40392771-130[2-2022-121-19]-36895

Tarih   : 06.04.2022

Konu   : 2. El Araç Alım-Satımında KDV Uygulaması

İlgi      : 04.04.2022 tarihli özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, ikinci el araç alım satım işiyle uğraştığınız, faturalı olarak satın aldığınız araçlarda satıcı firma tarafından özel matrah uygulandığı, satın aldığınız araçların satışında özel matrah uygulayıp uygulamayacağınız hususunda Başkanlığımızdan özelge talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;

-1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

-23/f maddesinde, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, katma değer vergisi mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrahın, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutar olduğu

hüküm altına alınmıştır.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin "İkinci El Araç ve Taşınmaz Ticareti" başlıklı (III/A-4.9.) bölümünde;

"3065 sayılı Kanunun 7104 sayılı Kanunla değişik (23/f) maddesine göre, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, KDV mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrah, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.

KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların satışında düzenlenecek faturalarda alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanır. KDV hesaplanarak alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların teslimlerinde ise özel matrah uygulanmayacağı tabiidir.

Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulaması yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükellefler tarafından uygulanacaktır."

açıklamaları yer almaktadır.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden şahsınızın, aynı faaliyetle iştigal eden başka bir mükelleften özel matrah uygulanarak satın aldığı taşıtın tesliminde özel matrah uygulanması mümkün olmayıp, satış bedeli üzerinden genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükellefin, aynı faaliyetle iştigal eden başka bir mükelleften özel matrah uygulanarak satın aldığı taşıtın tesliminde özel matrah uygulanması mümkün olmayıp, satış bedeli üzerinden genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanması gerektiği belirtilmektedir.

06.01.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.