KHK’lar Kapsamında Kapatılan Kurum ve Kuruluşlardan Alacağı Olanların Yapacağı Muhasebe Kaydı
Tarih: 27.03.2017
15 Temmuz 2016 tarihinde ülkemizin milli birlik ve bütünlüğünü hedef
alan bir darbe teşebbüsü gerçekleştirilmiştir. Bu darbe teşebbüsünün
akabinde 20.7.2016 tarih ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla
ülke genelinde olağanüstü hal ilan edilmiş ve Olağanüstü hal kapsamında,
darbe teşebbüsü ve terörle mücadelede zaruri olan tedbirleri almak
amacıyla 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere
İlişkin Kanun Hükmünde Kararname (KHK) hazırlanmıştır. Mezkûr
KHK. 23.07.2016 tarih ve 29779 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak
yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kararname ile Milli güvenliğe tehdit
oluşturduğu tespit edilen Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY)
aidiyeti, iltisaki veya irtibatı belirlenen kurum ve kuruluşlar
kapatılmıştır. Takip eden süreçte yeni KHK lar yayınlanarak irtibat ve
iltisakı tespit edilen yeni kurumlar listeye eklenmiş, iltisakı olmayan
kurumlar da listeden çıkarılmıştır.
Olağanüstü hal kapsamında 670 sayılı KHK da 17.08.2016
tarih ve 29804 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
670 sayılı KHK ile 667 sayılı KHK çerçevesinde kapatılan kurum ve
kuruluşların bağlı bulundukları şirketler de ticaret sicilden terkin
edilerek hazineye intikal ettirilmiştir.
667 sayılı KHK kapsamında 371 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği
yayınlanmıştır. Bu tebliğ ile KHK(lar) kapsamında kapatılan kurum ve
kuruşların hazineye intikal eden her türlü taşınırları, mal varlığı,
alacak ve hakları, belge ve evrakı, tapuda hazine adına tescil edilecek
taşınmazları hakkında yapılacak iş ve işlemler ile ilgili usul ve
esaslar belirlenmiştir. Tebliğ ile hazine adına tescil edilen
malvarlığının kayıt, defter ve belgelere uygunluğunun denetimi ve
malvarlığına dâhil edilmesi gereken başkaca mal, hak ve alacak olup
olmadığının araştırılması amacıyla İnceleme ve Değerlendirme
Komisyonlarının kurulması öngörülmüştür. İnceleme ve Değerlendirme
Komisyonları ise Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından
görevlendirilecek bir Vergi Müfettişi başkanlığında Milli Emlak ve
Muhasebe birimlerinden görevlendirilecek iki personelin katılıyla üç
kişiden oluşmaktadır.
İnceleme ve Değerlendirme Komisyonlarının raporlarını icra etmek
amacıyla Defterdarlıklar bazında da İl KHK İşlemleri Bürosu
oluşturulmuştur.
670 sayılı KHK’nın 5. maddesinin 5. fıkrasıyla KHK’lar kapsamında
kapatılan kurumların borçlarının ödenmesinde takip edilecek sıralamaya
yer verilmiştir. 679 sayılı KHK nın 6. maddesi ile de
670 sayılı KHK’nın 5 inci maddesinin 5.
fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;
“(5) Borçların ödenmesinde, kamu idarelerine
ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar,
çalışanların sigorta primleri, rehinli alacaklar, enerji, iletişim ve su
kullanım borçları, çeşidine bakılmaksızın beşyüz Türk Lirasını geçmeyen
borçlar ve diğerleri şeklinde sıralama esas alınır. Kapatılan özel
öğretim kurum ve kuruluşları, kurs, dershane, öğrenci yurtları ve
pansiyonlara avans veya peşin ödeme şeklinde kapatma tarihinden sonraki
dönemler için ifa edilmiş olan öğrenim ve barınma bedelleri, yukarıda
belirtilen sıraya tabi tutulmaksızın iade edilir.”
Ayrıca 670 sayılı KHK ile kapatılan kurum ve kuruluşlardan alacak ve
hakkı olanların KHK tarihinden itibaren ( KHK tarihinden sonra kapatılan
kurumlar için kapatılma tarihinden itibaren) 60 gün içinde alacak
talebinde bulunabileceği belirtilmiştir. Kapatılan kurumlardan alacağı
olan şahıs ve kurumlar da KHK tarihinden itibaren; KHK yayın tarihinden
sonra kapatılan kurumlar için kapatılma tarihinden itibaren 60 gün
içinde defterdarlıklara dilekçe ile müracaatlarını yapmışlardır.
Kapatılan kurum ve kuruluşların mal varlığı eğer alacaklarını
karşılayamayacak şekilde ise alacaklı olan şahıs ve kurumların
alacaklarını tahsil etmesi tehlikeye düşmektedir. Dolayısıyla alacağını
tahsil edememe durumu söz konusu olmaktadır. Ayrıca; tahsil edebilecek
durumda olsa bile ödemelerin ne zaman yapılacağına ilişkin bir tarih
öngörülememektedir. Bu itibarla kapatılan kurumlardan alacağı olan
mükelleflerin ne şekilde kayıt yapacağı hususunda bir tereddüt hâsıl
olmaktadır.
Vergi Usul Kanununun 322. maddesi Şüpheli Değersiz Alacaklar hakkında
olup aşağıdaki gibidir.
“Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkân kalmayan alacaklar değersiz alacaklardır. Değersiz alacaklar bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleri ile zarara geçirilerek yok edilirler.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler.”
Vergi
Usul Kanununun 323. maddesi ise Şüpheli Ticari Alacaklar hakkında olup
aşağıdaki gibidir.
“Ticari veya zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile
ilgili olmak şartıyla;
1-Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar,
2-Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine
rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine
değmeyecek derecede küçük alacaklar, şüpheli alacak sayılır.
Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf
değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir. Bu karşılığın hangi alacağa
ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu
karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder. Şüpheli alacakların
sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar
hesabına intikal ettirilir.”
Defterdarlıklar kapatılan kurumlarla ilgili bir bakıma iflas masası görevini icra etmektedir. Bu itibarla KHK lar kapsamında kapatılan kurumları iflas eden bir şirket gibi düşünmek yerinde olacaktır. Şayet alacaklı şahıs ve kurumların kapatılan kurumlardaki alacağı kesin olarak tahsil edilemeyecek noktadaysa ve durum kendilerine defterdarlık kanalıyla yazılı bir şekilde bildirilmiş ise bu alacakların değersiz alacak olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olacaktır.
——————————– /———————————–
689 Diğer Olağandışı Giderler ve Zararlar Hesabı xxx
120/121 Alıcılar /Alacak Senetleri Hesabı xxx
——————————–/————————————
——————————–.31.12——————————
690 Dönem Karı veya Zararı xxx
689 Diğer Olağandışı Giderler ve Zararlar Hesabı xxx
——————————–/————————————-
Ancak alacaklı şahıs ve kurumun alacağını tahsil edeceğine ilişkin olarak bir ümit varsa o takdirde şüpheli ticari alacaklar hesabında takip edilmesi yerinde olacaktır.
——————————– ./.———————————–
128 Şüpheli Ticari Alacaklar xxx
120/121 Alıcılar /Alacak Senetleri Hesabı xxx
Alacağın Şüpheli Hale Gelmesi
——————————–./.————————————
——————————-31.12——————————–
654 Karşılık Giderleri xxx
129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı xxx
Şüpheli Alacak İçin Karşılık Ayrılması
——————————–./.————————————
——————————-.31.12.——————————
129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı xxx
128 Şüpheli Ticari Alacaklar xxx
Şüpheli Alacağın Değersiz Hale Gelmesi
——————————–./.————————————
Kaynak:
www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya
elektronik ortamda kaynak
göstermeden yayınlanamaz.
Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal
işlem yapılacaktır .)
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.