Hakan Coşkun
Vergi Başmüfettişi
hakancoskun785@gmail.com

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Hizmet İhracatı İstisnası ve İadesi

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’un 11. Maddesinin 1. Fıkrasının a bendine göre yurtdışındaki müşteriler için yapılan hizmetler vergiden istisna edilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’un (11/1-a) maddesi kapsamında bir hizmetin KDV’den istisna olabilmesi için, anılan Kanunun 12/2 maddesine göre;

- Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,

- Hizmetten yurtdışında faydalanılması, gerekir.

Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir.

Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye’de yurtdışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır.

Yurtdışındaki firmaların, Türkiye'ye gönderecekleri mal ve hizmetler Türkiye’de tüketildiğinden, bu firmalara söz konusu mal ve hizmetler için Türkiye’de verilen danışmanlık, aracılık, gözetim, müşteri bulma, piyasa araştırması vb. hizmetler, hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmez ve KDV’ye tabidir. Bu durumda faydalanma kriterinin tespitinde, yapılan hizmetin ithal edilen mal ile doğrudan ilişkili olması gerekir.

Yabancı firmaların Türkiye'den ithal ettiği (Türkiye'nin ihraç ettiği) mallar dolayısıyla verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilir.

Türkiye içinde taşıma hakkı bulunmayan yabancı bayraklı gemilere ve uçaklara verilen tadil, bakım, onarım hizmetleri hizmet ihracı kapsamında KDV’den istisnadır.

Türkiye’den serbest bölgelere verilen hizmetler hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmez.

Buna göre bu istisna uygulamasına ilişkin bazı örnekler aşağıda yer almaktadır:

Örnek 1: Türkiye'de mükellef (ABC) Mühendislik Ltd. Şti, Çin'de bulunan bir firma ile yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Çin'de inşa edilecek bir boya  fabrikası projesi çizimini yapmış ve buna ait bedeli tahsil etmiştir. Bu hizmet, hizmet ihracatı kapsamında KDV’den istisna olup, (ABC) firması, düzenleyeceği faturada KDV hesaplamaz.

Örnek 2: Türkiye'de faaliyette bulunan (B) şirketi, Fransa'da yerleşik bir firma için, bu firmanın Türkiye'den satın aldığı Hırdavat Malzemelerinin temin edilmesinde aracılık etmiş ve komisyon ücreti almıştır. (B) şirketinin, bu komisyonculuk hizmeti, hizmet ihracatı kapsamında KDV’den istisnadır.

Örnek 3: Türkiye'de yerleşik olan ve aracılık faaliyetinde bulunan (C) şirketi, Avustralya'da yerleşik bir firmanın mallarına Türkiye'de müşteri bulmaktadır.

(C) şirketinin aracılık faaliyeti kapsamında yaptığı hizmetten Türkiye'de faydalanıldığından dolayı bahse konu iş hizmet ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmez. Faturanın yabancı firma adına düzenlenmiş ve hizmet bedelinin Türkiye'ye getirilmiş olması bu durumu etkilemez.

Bir hizmetin, hizmet ihracatı kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususunda Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı ve İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilmiş aşağıdaki özelgeler de konu daha iyi anlaşılacaktır.

T.C Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 23.08.2019 tarih ve 84974990-130[ll-2019/21]-E.280194 sayılı özelge,

Konu: Yurtdışı firmaya verilen depolama hizmetinin hizmet ihracı kapsamında olup olmadığı hk.

Şirketinizin traktör, biçerdöver, ziraat makineleri, bunların motorları ve dizel motorların imalatı faaliyetiyle iştigal ettiği, üretimi yapılan traktörlerin bir kısmının ihraç edildiği, ihraç edilen traktörlerin bir kısmının müşterilere fatura düzenlenmesinden sonra ihracat gerçekleşene kadar bir süre fabrikanızda ya da şirketinizce kiralanan depolama alanlarında bekletildiği, depolama süresi boyunca araçlara gerek duyulacak bakım hizmetinin verildiği, söz konusu depolama hizmeti ve bakım hizmeti ile ilgili ihracata konu olan araç başına fatura düzenlendiği belirtilerek düzenlenecek hizmet faturalarının da KDV Kanununun 11/1-a maddesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir. Konuya ilişkin KDV Genel Uygulama Tebliğinin "İstisnanın Kapsamı" başlıklı (II/A-2.1.)bölümünde; " 3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesi kapsamında bir hizmetin KDV'den istisna olabilmesi için, aynı Kanunun (12/2) nci maddesine göre;

-Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,

-Hizmetten yurtdışında faydalanılması, gerekir.

Hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir. Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye'de yurt dışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşterinin yurt dışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır. Yabancı firmaların Türkiye'den ithal ettiği (Türkiye'nin ihraç ettiği) mallar dolayısıyla verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilir. Öte yandan; 60 no.lu KDV Sirkülerinin "3.1.1.Hizmet İhracı" başlıklı bölümünde;…Buna göre, Türkiye’deki bir mükellef tarafından,-Yurt dışındaki bir firmanın Türkiye' den ithal edeceği mallara ilişkin olarak Türkiye'de verilen kalite kontrol, barkodlama, elleçleme, aracılık, imalatçı seçimi, sipariş takibi vb. hizmetler KDV Kanununun 11 ve 12’nci maddeleri ile konuyla ilgili genel tebliğlerdeki açıklamalar kapsammda KDV'den istisna olacaktır." açıklamaları yer almaktadır.

 Buna göre, Şirketiniz tarafından ihraç edilen ancak ihracatı gerçekleşene kadar bekletilen araçlar için Şirketinizce verilen bakım ve depolama hizmetleri ile diğer hizmetlerden yurt dışında yararlanıldığından,  hizmet ihracı istisnası ile ilgili diğer şartların da sağlanması kaydıyla, söz konusu hizmetlerin KDV Kanununun 11/1-a maddesine göre hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmesi mümkündür."

T.C Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 03.05.2021 tarih 39044742-130[Özelge]-378259 sayılı özelge,

Konu: Yurt dışında mukim sigorta şirketinin geçici süre ile Türkiye'de bulunan sigortalılarına verilen destek hizmetlerinin hizmet ihracatı kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği

Şirketinizin;

- Yurt dışında mukim sigorta şirketinin üçüncü şahıs mali mesuliyet sigortası kaza dosyaları kapsamında, sigortalı olan kişinin arabasıyla Türkiye'ye geldiği, kaza yaptığı ve Türk plakalı araca ya da Türk sigortalısına zarar verdiği durumlarda hasar dosyasının oluşturularak yabancı sigorta şirketi tarafından mağdura ödenecek hasar tutarlarının tespitine, teyidine ve nihayetinde ilgili belgelerin temini ve hasar bedelinin ödenmesine ilişkin süreci yürüttüğü,

- Kasko veya avukat sigortalısı kaza dosyaları kapsamında, yurt dışında kaskolanmış arabasıyla Türkiye'ye gelen kişinin/aracın kaza yaptığı durumlarda, olayda kusurlu bir Türk taraf yok ise sadece hasar tutarının tespiti ve belgelendirilmesine ilişkin araştırma ve raporlama hizmeti verdiği, olayda kusurlu bir Türk taraf var ise ilgili belgelerin toplanmasına ve yabancı sigorta şirketine iletilmesine ve Türkiye'de hasar verenin sigorta şirketinden veya kusurludan tazminatın tahsiline ilişkin süreci yürüttüğü,

- Sağlık sigortaları dosyaları kapsamında, sigortalı kişinin Türkiye'ye geldiği ve sağlık problemi yaşadığı durumlarda, konunun araştırılması, sağlık kuruluşu ile yabancı sigorta şirketi ve sigortalı arasındaki bilgi ve belge akışının sağlanarak sigortalının tedavisinin sağlanmasına ilişkin hizmetleri verdiği,

- Avukatlık sigortası dosyaları kapsamında, sigortalı olan kişinin Türkiye'ye geldiği ve avukatlık sigortası kapsamında bir olaya karıştığı durumlarda, konunun araştırılması, delil toplanması, sulh ve rücu işlemlerinin takibi ve rapor hazırlanması hizmetlerini verdiği belirtilerek yurt dışında bulunan yabancı sigorta şirketine hasar tespiti, hasar takibi, ödeme ve tahsilatlar, evrak temini ve raporlama şeklinde verilen hizmetlerin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorulmaktadır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;

1/1 maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

4/1 inci maddesinde, hizmetin; teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu; bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

6/b maddesinde, hizmet işlemlerinde hizmetin Türkiye'de yapılmasının veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasının işlemin Türkiye'de yapılmasını ifade ettiği,

11/1-a maddesinde, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki  müşteriler için yapılan hizmetlerin KDV'den müstesna olduğu,

12/2 nci maddesinde, bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için, hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması gerektiği, hükümleri yer almaktadır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/A. 2.1) bölümünde;

"3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesi kapsamında bir hizmetin KDV'den istisna olabilmesi için, aynı Kanunun (12/2) nci maddesine göre;

- Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,

- Hizmetten yurtdışında faydalanılması, gerekir.

Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen  fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir.

Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye'de yurtdışındaki müşteri için  yapılan hizmetin, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye'deki  faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır." açıklamaları yer almaktadır.

Buna göre, yurt dışında bulunan sigorta şirketi sigortalılarının Türkiye'de taraf olduğu olaylara ilişkin Şirketiniz tarafından yurt dışında bulunan sigorta şirketlerine hasar tespiti, hasar teyidi, bilgi ve belgelerin temini ve raporlanması şeklinde verilen hizmetlerin 3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesine göre hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, yurt dışında bulunan sigorta şirketi sigortalılarının Türkiye'de taraf olduğu olaylarda kusurlu olanın Türkiye'de bulunan diğer taraf  olması halinde, Şirketiniz tarafından yurt dışında bulunan sigorta şirketlerine hasar tespiti, teyidi, bilgi ve belgelerin temini ve raporlama sürecinden sonra bedelin tahsili ve takibine yönelik olarak verilen hizmetlerden (avukatlık hizmetleri, sulh, icra ve rücu işlemleri) Türkiye'de yararlanıldığından, bu hizmetlerin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu hizmetlerin 3065 sayılı Kanunun (1/1) maddesine göre KDV'ye tabi tutulması gerekmektedir.

İstisnanın Tevsiki ve Beyanı

Hizmet ihracına ilişkin istisna, yurtdışındaki müşteriye düzenlenen hizmet faturası ile tevsik edilir. Hizmet faturalarının firma yetkililerince onaylı fotokopileri veya dökümlerini gösteren liste verilir. Bu belgelerin istisnanın beyan edildiği dönemde beyanname verme süresi içinde bir dilekçe ekinde ibrazı gerekir. İstisnanın beyanı için, hizmete ait ödeme belgesinin (bedelin Türkiye'ye getirildiğini tevsik eden bir belge, banka dekontu vb.) temin edilmiş olması zorunlu değildir.

İhracat istisnası, hizmetin ifa edildiği vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilir. Beyan, yurtdışındaki müşteri için yapılan hizmetin tamamlandığı/ifa edildiği dönem beyannamesinin “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığında “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 302 kod numaralı işlem türü satırı kullanılmak suretiyle yapılır.

Bu satırın, “Teslim ve Hizmet Tutarı” sütununa hizmetin bedeli girilir. “Yüklenilen KDV” sütununa ise bu hizmetin bünyesine giren, hesaplanan KDV tutarı yazılır. İade talep edilmemesi halinde, “Yüklenilen KDV” alanına 0 (sıfır) yazılır.

Bu şekilde beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin iadesi, hizmet bedeli döviz olarak Türkiye'ye gelmeden yerine getirilmez. Bununla birlikte, faturasında Türk Lirası karşılığı gösterilen hizmet ihraçlarında, bedelin Türk Lirası olarak Türkiye’ye getirildiğini tevsik eden belgelere istinaden de iade yapılabilir.

Ancak, Türkiye içinde taşıma hakkı bulunmayan yabancı bayraklı gemilerin tadil, bakım ve onarım hizmetlerinde, geminin tersaneye giriş çıkış yaptığının Liman Başkanlığı tarafından verilecek belge ile tevsik edilmesi kaydıyla, istisna kapsamındaki hizmet nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin %50’si, hizmet bedelinin Türkiye’ye getirildiğini tevsik eden belge aranmaksızın iade edilir. İade edilecek KDV’nin kalan kısmı, işleme ilişkin bedelin yarısının Türkiye’ye getirildiği oranda iade edilir.

Örnek: Blue Denizcilik Servis Hizmetleri Ltd. Şti Türkiye içinde taşıma hakkı bulunmayan yabancı bayraklı bir gemiye Ocak/2024 döneminde vermiş olduğu bakım ve onarım hizmetine ilişkin hizmet ihracı kapsamında bedeli 200.000,00 (iki yüz bin) ABD Doları olan fatura düzenlemiş olup, yapmış olduğu bu hizmet nedeniyle yüklenip indirim yoluyla telafi edemediği 150.000,00 (Yüz Elli Bin) TL KDV’nin iadesini Ocak/2024 dönemine ilişkin KDV beyannamesinde talep etmiştir. Mükellef bakım ve onarımını yaptığı söz konusu geminin Mersin Liman Başkanlığından giriş çıkış yaptığını tevsik eden belgeyi sunmuş, ancak hizmet bedelinin Türkiye’ye getirildiğine ilişkin herhangi bir belge ibraz etmemiştir.

Blue Denizcilik Servis Hizmetleri Ltd. Şti’nin söz konusu KDV iade talebine ilişkin gerekli kontroller yapıldıktan sonra herhangi bir olumsuzluk bulunmaması halinde, iade edilecek KDV’nin yarısı olan 75.000,00 (Yetmiş Beş Bin) TL, hizmet bedelinin Türkiye’ye getirildiğine ilişkin belge aranmaksızın iade edilir.

Blue Denizcilik Servis Hizmetleri Ltd. Şti hizmet bedeline ilişkin 80.000,00 (Seksen Bin) ABD Dolarını Türkiye’ye getirdiğini tevsik eden belgeyi 2024 yılının Şubat ayında ibraz etmiştir. Bu durumda, hizmet bedelinin yarısı olan 100.000,00 ABD Dolarının %80’i (80.000/100.000) Türkiye’ye getirilmiş olduğundan, iadesi yapılmayan KDV tutarı olan 75.000,00 TL’nin %80’ine isabet eden 60.000,00 TL’nin iadesi yapılır.

İade

Hizmet ihracından doğan iade taleplerinde aşağıdaki belgeler aranır:

- Standart iade talep dilekçesi

- Hizmet faturası veya listesi

- Ödeme belgesi (bedelin Türkiye'ye getirildiğini tevsik eden bir belge, banka dekontu vb)

- Hizmet ihracatının beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi

- Yüklenilen KDV listesi

- İadesi Talep Edilen KDV Hesaplama Tablosu

Mahsuben İade

Mükelleflerin hizmet ihracından kaynaklanan ve 10.000,00 TL’yi aşmayan mahsuben iade talepleri inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. İade talebinin 10.000,00 TL’yi aşması halinde aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.

Nakden İade

Mükelleflerin hizmet ihracından kaynaklanan nakden iade talepleri miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporuna veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde, mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.

Kaynakça:

1-3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

2-1 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği

13.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.