Fahri Hikmet Köker
Yeminli Mali Müşavir
Köker YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanı
hkoker@isbank.net.tr

Teknoparklarda Uygulamaya Önelik Kanun Değişikliği Yapıldı

12 Mart 2011 tarih ve 27872 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 6170 Sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile  4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda bazı değişiklikler yapılmıştır.

Söz konusu kanun ile önemli birkaç değişiklik olmuştur.   Bu değişiklikleri başlıklar halinde sıralayacak olursak;

6170 Sayılı Kanunun 1. Maddesi ile,

KANUNUN TANIMLARINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

4691 Sayılı Kanunun 3.cü maddesinin ( c ), (g),  (j) ve (l) bendleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş  ve maddeye yeni bentler eklenmiştir.

c) Araştırma ve Geliştirme Faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dahil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları,

g) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen mevcut pazarlara basarı ile sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün ya da mal, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,

j) Kurucu Heyet: Bölgenin içinde veya bulunduğu ilde yer alan en az bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da kamu Ar-Ge merkez veya enstitüsü ve diğer kuruluş temsilcilerinden oluşan, Bölge yönetici şirketi kurulusuna kadar gecen süreçte ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde Bölgenin kurulması ile ilgili tüm iş ve işlemlerden sorumlu heyeti,

l) Yazılım: Bir bilgisayar, iletişim cihazı veya bilgi teknolojilerine dayalı bir diğer cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod listesini, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren belgelerin, belli bir sistematik içinde, tasarlama, geliştirme seklindeki ürün ve hizmetlerin tümü ile bu ürün ya da mal ve hizmetlerin lisanslama, kiralama ve tüm hakları ile devretme gibi teslim sekillerinin tümünü,

m) Ar-Ge Personeli: Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli araştırmacı, yazılımcı ve teknisyenleri,

n) Arastırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisans mezunu uzmanları,

o) Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksek okullarının teknik, fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişileri,

p) Destek personeli: Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeli,

r) Yazılımcı Personel: Yazılım olarak tanımlanan süreçte çalışıp program geliştiren, üreten ve alanında yeterli deneyime veya eğitime sahip nitelikli personeli,

s) Kulucka Merkezi (İnkübatör): Özellikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla; girişimci firmalara ofis hizmetleri, ekipman desteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı yapıları,

t) Teknoloji Transfer Ofisi (TTO): Teknoloji geliştiricisi Ar-Ge kurum ve kuruluşları ile teknoloji kullanıcısı sanayi şirketleri veya diğer teknoloji ya da Ar-Ge kurum ve kuruluşları arasında bilgilendirme, koordinasyon, araştırmayı yönlendirme, yeni Ar-Ge şirketlerinin oluşturulmasını teşvik etme, işbirliği geliştirme, fikri mülkiyet haklarının korunması, pazarlanması, satılması, fikri mülkiyetin satışından elde edilen gelirlerin yönetilmesi konularında faaliyet gösteren yapıyı,

u) Teknolojik Ürün: Toplumsal ihtiyaçları karşılamak ve yaşam standardını yükseltmek amacıyla nitelikli işgücü tarafından bilimsel bilgi ve teknolojik araştırmalar kullanarak ortaya çıkarılan, var olan belirgin bir şekilde farklılık gösteren, katma değeri ve rekabet edebilirliği yüksek ürünü,

6170 Sayılı Kanunun 2. Maddesi ile,

BÖLGENİN KURULMASI İLE İLGİLİ MADDEDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

4691 Sayılı Kanunun,  Bölgenin kurulması ile ilgili 4.cü maddesinde bazı değişiklikler yapmıştır.

Bu madde Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin kuruluşu ile ilgili olduğu için sadece başlık halinde verilmiştir.

6170 Sayılı Kanunun 3. Maddesi ile,

BÖLGENİNİN YÖNETİMİ VE İŞLETİLMESİNDEN SORUMLU “YÖNETİCİ ŞİRKET”  İLE İLGİLİ MADDELERDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

4691 Sayılı Kanunun,  Bölgenin kurulması ile ilgili 5.ci maddesinde bazı değişiklikler yapmıştır.

Bu maddede, Yönetici Şirketin tanımı yeniden yapılmıştır.

Buna göre,

Yönetici Şirket; Bölgeye ait planlama ve projelendirmenin yapılması, gerekli alt yapı ve üst yapı hizmetleri ile Bölge için gerekli her turlu hizmetlerin yürütülmesi, Kuluçka Merkezi ve Teknoloji Transfer Ofislerinin kurulması, Bölgenin bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde gösterilen amaca uygun olarak yönetilmesi, girişimcilerin ve üçüncü şahısların buna aykırı davranışlarının önlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması ile yükümlüdür.

Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı gibi yönetici şirkete, yeni kanunda kuluçka merkezi ve teknoloji transfer merkezi kurabilme yetkisi vermiştir.

Bir başka yenilik ise,

Yönetici şirket, her türlü hesap ve işlemlerini yıllık olarak 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetkilendirilmiş Yeminli Mali Müşavire inceletir. Yeminli mali müşavir, düzenlediği denetim raporunun birer örneğini aynı süre içinde yönetici şirkete ve Bakanlığa gönderir.

Bu madde ile gelen yenilik oldukça önemlidir. Ancak bazı konulara açıklık getirilmesi ve bazı düzenlemelerin yapılması gerektiği kanısındayım.

Örneğin;

-      Yeminli Mali Müşavirin düzenleyeceği denetim raporundaki sorumluluğun kısaca tanımı yapılabilir.

-      Bakanlık bir rapor formatı oluşturup yayınlayabilir. Raporların standart olması okuyucu ve değerlendiriciler açısından oldukça faydalı olacaktır.

-      Bir başka konu, YMM ile yapılacak sözleşmelerin bir örneğinin Bakanlığa gönderilmesi ve sözleşmelerin feshi konusunda Bakanlıktan haklı gerekçe göstererek her iki tarafında izin alması denetimin etkinliğini arttıracaktır.

-      Denetim Raporlarının Bakanlığa teslimi ile ilgili süre açıkça ifade edilmemiştir. Ancak genel hükümler göz önüne alındığında bu tarihin 31 Mart tarihi olması gerektiğini düşünüyorum.

6170 Sayılı Kanunun 4. Maddesi ile,
 

4691 SAYILI KANUNUN 7.NCİ MADDESİ BÖLGEDE ÇALIŞABİLECEK PERSONEL İLE İLGİLİ MADDEDİR. BU MADDEDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Kanunun 7.nci maddesini birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Yönetici şirkette ve Bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bölgelerde 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu, 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı Ar-Ge personeli çalıştırılabilir.”

Ayrıca ikinci fıkraya aşağıda tırnak içindeki ifade eklenmiş

Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı ve “idari” personel olarak  hizmetine ihtiyaç duyulanlar, çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur.

Bu düzenleme ile bölgede faaliyette bulunan firmalarda sadece araştırma görevlileri değil hizmetine ihtiyaç duyulan idari görevlilerde yarı zamanlı olarak çalışabilecekleri gibi  Bölgede Yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı Ar-Ge personeli çalıştırılabilme olanağı sağlanmıştır.

6170 Sayılı Kanunun 5. Maddesi ile,

DESTEK VE MUAFİYETLER BAŞLIKLI KANUNUN 8.NCİ MADDESİNDE   YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

4691 Sayılı Kanunun 8.nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki gibi değişmiştir.

“Bölgelerin kurulması için gerekli alt yapı, idare binası ve kuluçka merkezi inşası ile ar-ge ve yenilik faaliyetlerini desteklemeye yönelik yönetici şirketçe yürütülen veya yürütülecek olan kuluçka programları, teknoloji transfer ofis hizmetleri ve teknoloji işbirliği programları ile giderlerin, yönetici şirketçe karşılanamayan kısmı, yardım amacıyla Bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabilir.

İkinci fıkrada ise yeni bir uygulamaya geçilmiş, daha önce bölgede sadece hizmet üretilirken bu kanunla, bölgede başlanılıp sonuçlanan ar-ge projeleri sonucunda elde ettikleri teknolojik ürünün üretilmesi imkanı getirilmiştir. Ancak bu üretim faaliyeti ile ilgili hiçbir istisna uygulanmayacaktır. Söz konusu üretim için Bakanlıktan izin alınacaktır.

Yapılan diğer bir değişiklik ile yönetici şirketin muafiyetleri kısıtlanmış sadece damga ve harç muafiyeti gelmiştir. Eski maddede “Yönetici şirket, bu Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” İfadesi varken yeni  madde aşağıdaki gibi olmuştur.

Yönetici şirket, bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan ve

yapılan işlemlerden dolayı damga vergisi ve harçtan muaftır. Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerden, belediyelerce atık su bedeli alınmaz.”

6170 Sayılı Kanunun 6. Maddesi ile,

UYGULANMAYACAK HÜKÜMLER BAŞLIKLI KANUNUN 10.NCİ MADDESİNDE   YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Kanunun 10.ncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

MADDE 10- Bu Kanun kapsamı Bölgelerdeki faaliyetlerde; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 6085 Sayılı Sayıştay Kanunu,  2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz.”

6170 Sayılı Kanunun 7. Maddesi ile,

4691 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 2.NCİ MADDESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

GEÇİCİ 2.nci maddede önemli değişiklikler olmuştur.

En önemli ilk değişiklik :  Kanunun uygulanmasındaki süre 31/12/2013 den 31/12/2023 tarihine uzatılarak  5746 sayılı  AR-GE teşviki kanunu ile paralel hale gelmiştir.

İkinci önemli değişiklik; Yine kanunun uygulanmasında en önemli sorunlardan biri olan, arge personeline sadece bölge içindeki çalışmaları için ödenen ücretleri vergi istisnası kapsamına alınıyor, bu durum uygulamada büyük bir problem yaratıyordu.

Zira yine daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi ; Bölgede yazılım üreten şirketlerin birçoğu yazılım üretimlerini ihale veya sipariş yöntemiyle yapıyorlar. Bu ihale bedelinin içinde yazılımın hazırlanması için veri toplama, yazılımın yüklenmesi, eğitimi teslimi gibi birçok iş bölge dışında yapılıyor, ancak mevcut kanunun istisna hükümleri sadece bölge içinde harcanan mesaiyi istisna kapsamına alıyordu.

Yeni yasa ile ;   Ar-Ge projesi kapsamında çalışan Ar-Ge personelinin, bölgede yürüttüğü görevle ilgili olmak  kaydıyla bölge dışında geçecek sürenin bir kısmı da istisna  kapsamına alınmıştır.
 

Bu konu birçok problemi halledecek ancak bölge yönetici şirketlere ilave sorumluluk getirmektedir. Bölge yöneticisi şirketler şimdiden kendilerini garantiye alacak ilave yöntemler geliştirmelidirler. Bu konu ile ilgili yönetmelikler yayınlanmadan bölge dışında geçen süreler için ödenecek ücretlerde istisna uygulanmamalıdır.

6170 Sayılı Kanunun 8. Maddesi ile,

GEÇİCİ 3.ncü madde eklenmiştir.

Bu madde ile, Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu Kanunun amacına uygun biçimde kurulmuş olan bölgeler, “bu maddenin yürürlüğe girdiği  tarihten itibaren bir yıl içinde durumlarını bu kanuna uygun hale getirir. Süresi içinde durumlarını kanuna uygun hale getirmeyenler hakkında kanunun 5 inci maddesi hükümleri uygulanır.

Bu madde de muallak hükümlerle ifade edildiği kanısındayım. Hangi durumları açıkça bir yıl içinde bu kanuna uygun hale getirecekleridir. Benim görüşüme göre, Yeminli Mali Müşavirlikle ilgili hükmü, bölge yönetici şirketleri hemen yerine getirmelidirler. Çünkü YMM mevzuatında denetim süresi tam yılı kapsadığı için, yapılacak sözleşmeler mevzuat gereği 1 Ocak ile 31 Aralık tarihini içerecektir. Sözleşmelerin vakit geçirilmeden yapılması yönetici şirketlerin lehine olacak ve hemen denetimler başlayacaktır. Yine YMM mevzuatı gereği alınacak ücretlerde yılın ortasında veya sonunda sözleşme yapmakla, yılın başında sözleşme yapmak arasında fark olmayacaktır. YMM sorumluluğu tam bir yılı kapsadığı için hangi tarihte sözleşme yapılırsa yapılsın ücret tam bir yılı içerecektir. Sözleşmenin bir an önce yapılması yönetici şirket lehine olacak ve hizmeti almaya daha erken başlayacaklardır.

Sonuç  Olarak;

Yukarıda başlıklar halinde sıraladığımız 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda değişiklik yapacak kanun Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yayınlanan 6170 Sayılı Kanunda önemli değişiklikler yapılmış ve yukarıda yapılan bu değişikliklere değinilmiştir. Ancak, bölge dışında geçirilmesi zorunlu olan sürelerle ilgili yönetmeliğin acilen çıkarılması gerekir. Ayrıca Teknoparkları yöneten şirketlerin Yeminli Mali Müşavirlerle yapacakları anlaşmalara bir süre ve düzenlenecek raporlarla ilgili bir rapor formatı  düzenlemesinin yapılmasında büyük fayda olacağı kanısındayım.

31.03.2011

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.