Ersin Eydoğan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
eydoganmuhasebe@gmail.com

Konsinye Mallara Dair Muhasebe Kayıtları

Giriş

Ülkemizde gerek ekonomik koşullar ve gerekse izlenen pazarlama politikaları sonucu bazı ticari işletmeler satış işlemlerinin bir kısmını direk alıcı yerine komisyoncular (konsinye) aracılığı ile yapmaktadır. Peki konsinyeli mallar nedir, bu malların alım, satımındaki avantajları ve dezavantajları nelerdir, alım ve satımını yaparken nelere dikkat etmeliyiz?

Konsinyeli Mallar Nedir?

Konsinye işlemi, basit bir tabirle bir işletme mallarının bir kısmını satmak amacıyla ve emanet olarak diğer bir işletmeye göndermesidir. Burada malı gönderen işletmeye "konsinyatör", malı satmak amacıyla teslim alan işletmeye de "konsinyi" ve yapılan bu işlem türüne de konsinyasyon suretiyle satış denmektedir.

Konsinye mal satılıncaya kadar malın mülkiyeti konsinyatörün (satıcı) üzerinde kalmakta; yani konsinye gönderilen mallar, hala konsinyatörün mal mevcutları arasında görünmektedir. Konsinyi ise malın zilyetliğini (kullanma hakkını) devir almakta, satışa aracılık yapmaktadır. Başka bir deyişle konsinyi, konsinyatörün komisyoncusu durumundadır.

Avantajları ve Dezavantajları nelerdir?

Konsinye sistemi, hem satıcı (konsinyatörün) hemde alıcı (konsinyi) açısından avantajlı bir sistem diyebiliriz. Konsinyatör yani satıcı ürünleri stok yapmak ya da depolamak durumunda kalmadan depo maliyetleri azaltır ve mal satılana kadar mülkiyetini de konsinye’ye vermek zorunda değildir. Satıcı aynı zamanda mallarını müşterilere günün şartlarına uygun fiyatlarla sunabilmektedir. Dezavantajları ise, işbirliği yapılacak konsinyatörün güvenilirliği, gönderilen ürünlerin takibi şeklinde operasyonel süreçlerin düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir.

Konsinye Malların Alım Satımı Örneği

Örneğin: Satıcı A İşletmesi (Konsinyatör) ile Komisyoncu B İşletmesi (Konsinyi) arasında gerçekleşen işlemler aşağıdaki gibidir.

A İşletmesi 01.05.2024 tarihinde her birini maliyet bedeli 1000 TL olan ticari malı 10 adet satılmak üzere Komisyoncu B İşletmesine gönderilmiştir. Satıcı ve komisyoncu arasında yapılan sözleşmeye göre bu malların her birinin satış fiyatı (KDV Hariç) 1.500 TL olarak tespit edilmiş olup komisyoncu B İşletmesi satış bedelinin %10’u oranında komisyon ödenecektir. Komisyoncu B İşletmesi 16.05.2024 tarihinde 5 adet ticari malı “C” İşletmesine satmış ve durumu Satıcı A İşletmesine bildirmiştir. Satıcı A İşletmesi satılan mallara ilişkin faturayı C İşletmesi adına kesmiştir. Komisyoncu B İşletmesi 17.05.2024 tarihinde satış bedeli üzerinden %10 oranında hesapladığı komisyon tutarı için komisyon faturası kesmiş ve Satıcı A İşletmesine göndermiştir.

Satıcı A İşletmesinin (Konsinyatör) Yapacağı Muhasebe Kayıtları:

--------------------------------01.05.2024----------------------------

     153 Ticari Mallar                                    10.000

     153.02 Komisyoncuya verilen mallar

                                 153 Ticari Mallar                   10.000                   

Malları komisyoncuya B İşletmesine gönderilmesi

----------------------------------------------------------------------------

--------------------------------01.05.2024------------------------------

   900 Nazım Hesaplar                                 18.000

   900.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Borçlular

                      950 Nazım Hesaplar                                  18.000

                      950.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Alacaklılar

10 adet malın toplam satış tutarı (satış fiyatı*kdv*adet)(1.500*1,20*10)

------------------------------------------------------------------------

Komisyoncuya gönderilen 5 adet malın satıldığının bildirilmesi üzerine,

--------------------------------16.05.2024-----------------------------

     153 Ticari Mallar                           5.000

                        153 Ticari Mallar                        5.000

                        153.02 Komisyoncuya Gönderilen Mallar

5 adet malın kaydı (maliyet bedeli*adet)

-----------------------------------------------------------------------

------------------------------16.05.2024------------------------------

   900 Nazım Hesaplar                         9.000

   900.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Borçlular   

                      950 Nazım Hesaplar                         9.000

                      950.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Alacaklılar

(1.500*1,20*5)

-----------------------------------------------------------------------

-----------------------------16.05.2024-----------------------------

      120 Alıcılar Hesabı                       9.000

      120.01 D İşletmesi

                            600 Yurtiçi Satışlar Hesabı     7.500

                            391 Hesaplanan KDV              1.500

Mal Satış Kaydı

------------------------------------------------------------------------

-------------------------------16.05.2024-------------------------------

    621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti            5.000

                              153 Ticari Mallar                       5.000

satılan 5 adet malın maliyet kaydı

 ----------------------------------------------------------------------

---------------------------17.05.2024---------------------------------

    760 Pazarlama, satış ve Dağıtım Hesabı        750

    760.01 Komisyon Giderleri

    191 İndirilecek KDV                                      150

                             320 Satıcılar Hesabı                         900

(satış tutarı*komisyon oranı)(7500*0,10)

Komisyon Gideri Kaydı

------------------------------------------------------------------------

Komisyoncu B İşletmesinin (Konsinyi) Yapacağı Muhasebe Kayıtları:

Mallar (Konsinye olarak) teslim alındığında yapılacak muhasebe kayıtları

------------------------------01.05.2024-------------------------------

   900 Nazım Hesaplar                          18.000

   900.01 Konsinye Alınan Mallar

                      950 Nazım Hesaplar                       18.000

                      950.01 Konsinye Maldan Borçlar

Emanet malların komisyoncu B İşletmesi tarafından alınması

-----------------------------------------------------------------------

----------------------------16.05.2024---------------------------------

   950 Nazım Hesaplar                           9.000

   950.01 Konsinye Maldan Borçlar              

                      900 Nazım Hesaplar                        9.000

                      900.01 Konsinye Alınan Mallar

Emanet malların satılması

-----------------------------------------------------------------------

-----------------------------17.05.2024-----------------------------

      120 Alıcılar Hesabı                       900

                          643 Komisyon Gelirleri Hesabı     750

                          391 Hesaplanan KDV                    150

Komisyon Geliri Kaydı

------------------------------------------------------------------------

SONUÇ

Konsinye mallar alıcı işletmelerde emanet olarak tutulan mallardır. Malların konsinyatör tarafından komisyoncuya gönderilmesi durumunda fatura kesilmesi söz konusu olmayacak ancak komisyoncu (konsinyi) tarafından malın alıcıya teslimi anında satış işlemi gerçekleşmiş olacağından konsinyatör daha önce kararlaştırılan bedel üzerinden nihai tüketici adına fatura düzenleyecektir. Bu mallar her iki işletmenin de nazım hesaplarında izlenmesi takip açısından iyi olacaktır.

07.06.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.