Emre Özerçen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
info@emreozercen.com

311 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği çerçevesinde Binek Otomobil Giderleri ve Amortisman Giderlerine İlişkin Örnek Uygulamalar

Değerli okurlar, 27 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlan 311 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile binek otomobil giderlerine ilişkin yapılan düzenlemeler alt başlıklar halinde kısaca özetleyip, amortisman giderlerine ilişkin örnekler ile konuyu yasal mevzuat çerçevesinde açıklamaya çalıştık.

Kiralama ve iktisap giderleri:

• Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2020 yılı için KDV Hariç 5.500 TL’nı aşan kısmı ticari ve mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır.
•  İndirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınmayacaktır.
• Banka ve sigorta şirketleri gibi faaliyetleri KDV’den istisna olan işletmelerde indirim konusu yapılamayan KDV dahil 5.500 TL’lik tutar, safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
• Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemeler bu Tebliğin 13 üncü maddesi kapsamda değerlendirilmeyecek olup, söz konusu ödemelerde aylık kiralama gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır.
• Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve KDV toplamının 2020 yılı için en fazla 140.000 TL’na kadarlık kısmı ticari veya mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
• Binek otomobillerin günlük şekilde kiralanmasında gider kısıtlaması, günlük kiralama bedelinin hesaplanması suretiyle uygulanacaktır.

 Tamir, bakım, yakıt ve benzeri cari giderler:

• Binek otomobillere ilişkin tamir, bakım, yakıt, sigorta, faiz ve benzeri cari giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.
•  Yapılan giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.
•  Önceki hesap dönemlerinde edinilen veya kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin 1.1.2020 tarihinden sonrasına tekabül eden giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir. Ancak serbest meslek erbaplarının 2019 yılında peşin olarak ödediği ve 2019 yılı serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak dikkate aldığı trafik ve kasko bedeline gider kısıtlaması uygulaması dolayısıyla bir düzeltme yapılmasına gerek yoktur.
• Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin “Haklar” hesabında aktife alındığı dönemi izleyen dönemler için yapılan faiz giderleri doğrudan gider kaydedilmesinin tercih edilmesi durumunda, en fazla %70’i gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.

Amortisman Giderleri:

• ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2020 yılı için 300.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
•  Binek otomobilin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılabildiğinden, aktife alınan yılda gider konusu yapılamayan amortisman bedeli itfa süresinin son yılında safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
•  Binek otomobillere ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin tespitinde, binek otomobilin edinildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.
• Amortismanlara ilişkin gider kısıtlaması 7/12/2019 tarihinden sonra edinilen binek otomobillere uygulanacaktır. Bu tarih ile 2019 yılı sonuna kadar edinilen binek otomobiller için 2019 yılında amortisman gideri kısıtlaması söz konusu olmayacak, 2020 ve sonrasında uygulanacak gider kısıtlamasında ise amortismana esas bedelin tespitinde 2019 yılı için belirlenen tutar dikkate alınacaktır.
• Finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış binek otomobillerde, aktife alınan bedelin o yıl için belirlenen amortismana esas tutarı aşması halinde, ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir

Örnek -1

İnşaat işi ile iştigal eden Bay (D), ticari işletmesinde kullanmak üzere 25/5/2020 tarihinde bir adet binek otomobil satın almıştır. Otomobilin katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi dâhil alış bedeli 500.000 TL olup, mükellef tarafından binek otomobilin iktisabı esnasında ödenen vergiler tercihen binek otomobilin maliyetine dâhil edilmiştir.

Bay (D) tarafından 2020 yılında iktisap edilen binek otomobil için en fazla 300.000 TL’ye isabet eden kısım için ayrılan amortisman, safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Buna göre mükellefin yıllar itibarıyla kazancın tespitinde gider olarak dikkate alabileceği amortisman bedelleri aşağıdaki gibidir:

Örnek -2

İnşaat işiyle iştigal eden kurumlar vergisi mükellefi (Demir) Ltd. Şti. 1/6/2020 tarihinde vergisiz fiyatı 182.000 TL olan bir adet binek otomobil satın almıştır. Söz konusu araç için mükellef tarafından ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi tutarı toplamı 269.000 TL olup, mükellef tarafından binek otomobilin iktisabı için ödenen vergiler safi kazancın tespitinde tercihen doğrudan gider olarak dikkate alınmıştır.

Adı geçen mükellef söz konusu binek otomobili 2/1/2024 tarihinde 50.000 TL bedel karşılığında satmıştır.

Demir Ltd.Şti binek otomobil alımı için ödenen ve tercihen gider olarak dikkate alınan özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplam tutarı olan 269.000 TL’nin 2020 yılı için azami 140.000 TL’sini safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alabilecek olup, aşan tutar (129.000 TL ) kanunen kabul edilmeyen gider olarak kurum kazancına ilave edilecektir.

İşletme kayıtlarına vergisiz satış fiyatı üzerinden alınan binek otomobil için 2020 yılında en fazla 160.000 TL’ye isabet eden kısım için ayrılan amortisman, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Mükellef kurum tarafından bu kapsamda yıllar itibarıyla ayrılan amortisman tutarları aşağıdaki gibidir:

Mükellef kurumun binek otomobilini 2024 yılında sattığında yapması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır (KDV ihmal edilmiştir):

102- Bankalar 50.000

257- Birikmiş Amortisman 114.666

689- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar 17.334

254- Taşıtlar 182.000

Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, genel hükümlere göre ayrılan amortisman tutarı ile amortismana esas bedel üzerinden ayrılan amortisman tutarı arasındaki fark, kanunen kabul edilmeyen gider sayılarak, o yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir.

Örnek 3 Mükellefin Amortismana Esas Bedelden Daha Fazla Tutar Üzerinden Amortisman Ayrıması

Araç alım tarihi 01.06.2020

Araç Net Fiyatı 182.000

Mükellef tarafından ayrılan amortisman bedeli ile amortismana esas bedel arasında ki tutar KKEG olarak dikkate alınacaktır.

Söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak satışın yapıldığı yılda dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde “Diğer İndirimler” satırında gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir

Örnek 4 Mükellefin Tam Amortisman Ayırdıktan Sonra Aracı 50.000 TL karşılığında Satması Durumunda

102- Bankalar 50.000

257- Birikmiş Amortisman 130.433

254- Taşıtlar 182.000

679-Diğer Ol.Dış.Gel.Kar 1.567

Sonuç:

07.12.2019 Sonrasında detaylarına yukarıda verdiğimiz yöntemlerle iktisap edilen binek otomobillerin amortismanları ile giderleri vergi düzenlemelerine göre farklılık arz ettiğinden mükelleflerin düzenleme örneklerine dikkat etmelerinde fayda olacaktır

03.06.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.