Emin Ural
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
eminural.1408@gmail.com

Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Düzenlenen Kâğıtlara İlişkin Damga Vergisi İstisnası ve Montaj Hizmet Sözleşmesinin KDV ve Damga Vergisi İstisnası Yönüyle Değerlendirilmesi

Devlet tarafından desteklenen yatırımlar her geçen gün artış göstermektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre 01.01.2001 - 30.09.2023 tarihleri arasında düzenlenmiş 114.977 adet yatırım teşvik belgelerinden 11.868 adedi 2023 yılına (30.09.2023 itibariyle) aittir.[1] 2023 yılı henüz bitmemişken bu rakam ortalamanın üzerindedir. Şüphesiz 2023 yılında üçüncü çeyrek itibariyle düzenlenmiş yatırım teşvik belgelerinin sayılarındaki bu artışta, Şubat ayında meydana gelmiş olan talihsiz deprem felaketinden sonra bölgenin tekrar kalkınması amacıyla sağlanan teşviklerin de etkisi mevcuttur.

Yatırım teşvik belgeleri;

• KDV İstisnası
• Gümrük Vergisi Muafiyeti
• Vergi İndirimi
• Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
• Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği
• Faiz veya Kar Payı Desteği
• Yatırım Yeri Tahsisi
• KDV İadesi

Olmak üzere toplamda 8 destek unsurunu barındırabilmektedir.[2] Söz konusu destek unsurları yatırımın gerçekleştirileceği bölge ve yatırım cinsine göre farklılık göstermektedir.

Yatırımcılar, Bakanlık tarafından düzenlenmiş yatırım teşvik belgelerinin içerdikleri yukarıda sayılan destek unsurlarından faydalanabilmektedir. Ancak yatırım teşvik belgesi sahiplerine tanınan damga vergisi istisnası yatırım teşvik belgesinde yer almadığından mükellefler tarafından dikkatlerden kaçırılabilmektedir.

15/7/2016 tarihli ve 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yatırım teşvik belgesi sahiplerinin yatırım kapsamında düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir. İlgili hükme göre;

• Yatırım teşvik belgesi sahiplerinin teşvik kapsamındaki yatırım mallarının üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kâğıtlar,
• Münhasıran yatırım döneminde belge kapsamındaki yatırıma yönelik gayri maddi hakların kiralanması ve satın alınmasına ilişkin düzenlenen kâğıtlar,
• Belge kapsamında sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kâğıtlar
• Söz konusu yatırımlara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlar

 damga vergisinden istisna edilmiştir.[3]

Düzenlemeye bakıldığında, yatırım teşvik belgesi sahiplerine yatırımlar ile ilgili damga vergisi açısından geniş bir istisna sağladığı görülmektedir. İdarenin uygulamada vermiş olduğu bazı özelgelerde düzenlemenin kapsamının idare tarafından daha dar yorumlandığı anlaşılmaktadır. Bu özelgelerden, İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilmiş olan özelgede Yatırım Teşvik Belgesi eki makine ve teçhizat listesinde yer alması ve belgedeki tutarı aşmaması kaydıyla damga vergisi istisnasından faydalanılabileceğine ilişkin görüşü ile bir istisna tutarı sınırlaması getirmektedir.

İdarenin bahsedilen görüşüne göre, yatırım tutarının daha önce bildirilmiş öngörülen yatırım tutarını aşması halinde istisnadan faydalanılamayacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda Damga vergisi istisnasından faydalanmak isteyen mükellefin öngörülen yatırım tutarına ilişkin revize talebinde bulunması gerekecek ve süreç alacaktır. Özellikle Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi (e-tuys) sisteminin öncesinde verilmiş olan belgelerde öngörülen yatırım tutarının revizyonu daha meşakkatli bir süreçtir.

İstisna edilebilecek tutarın öngörülen yatırım tutarı ile sınırlamanın dışında idarenin bakış açısıyla, istisnanın şartları verilmiş özelgelerden anlaşılabilmektedir. Söz konusu özelgelere göre;

• Yatırım teşvik belgesi düzenlenilmeden önce gerçekleştirilen mukavelenameler için damga vergisi istisnasından yararlanılamayacaktır.[4]
• Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırım için banka ve kredi, finansman kuruluşları dışındaki bir kuruluştan (özelgede Savunma Sanayii Destekleme Fonundan) kullanılacak kredi protokolü istisna kapsamında değerlendirilemeyecektir.[5]
• Gayrimenkul kiralamalarında düzenlenen kağıtlar istisna kapsamında değildir.[6]

Üzerinde durulması gereken bir diğer konu ise montaj işlerine ilişkin istisna konusudur. Konu ile ilgili, Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı, 06.02.2018 tarih ve 50426076-155[9-2017/20-513]-9045 sayılı özelgesinde Montaj Sözleşmesinin Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan makine ve teçhizatın imalat ve montajına ilişkin düzenlenmiş olması koşulu ile belgedeki değerle sınırlı olmak üzere damga vergisinden istisna edilmesi gerekeceğine ilişkin görüş bildirmiştir.

Damga vergisinden istisna olan montaj işleri KDV açısından istisna kapsamında bulunmamaktadır. KDV Kanunu Genel Uygulama Tebliğinin II/B-5.1 bölümünde teslimi yapan mükellef tarafından yatırım mahallindeki kurulum ve montaj işleri, teslimden ayrı olarak fiyatlandırılmadığı sürece hizmet olarak değerlendirilip istisna kapsamında değerlendirileceği ve istisnanın kurulum ve montaj dâhil toplam bedele uygulanacağı belirtilmiştir. Ancak, teşvik belgeli yatırım mallarına teslimden ayrı olarak verilen tadil, bakım, onarım gibi hizmetler ile başka mükelleflerden alınan (teslimi yapan mükellef tarafından alt yüklenicilerden alınan ve bedeli yatırım teşvik belgesi sahibi mükellefe ayrıca yansıtılanlar dahil) kurulum, montaj ve benzeri hizmetler KDV istisnası kapsamında değerlendirilemeyecektir.

Bu yönüyle montaj hizmeti için damga vergisinin uygulama kapsamı geniş tutulmuşken KDV istisnası  açısından uygulama farklılık göstermekte olup, istisna koşullarının sağlanıp sağlanmadığının itinayla incelenmesi gerekmektedir.

1-https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/yatirim-istatistikleri/mi1304021615

2-2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar md.4

3-488 sayılı Kanun, ekli (2) sayılı tablo, "IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (43) numaralı fıkrası

4-04.03.2019 tarih ve 90792880-155.01.01.01[4142]-72338 sayılı özelge

5-16.04.2021 tarih ve 90792880-155.01.01.01[6488]-142049 sayılı özelge

6-07.11.2018 tarih ve 75497510-155[1-2017-63]-60452 sayılı özelge

12.12.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.