Duygu Doğan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
duygu.dogan@yahoo.com

Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinde Sigorta Prim Teşviki

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un 3.maddesine göre; aşağıda belirtilen sigortalıların çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. İşçiye yapılan ücret dışı ödemeler (ikramiye vb.) teşvik kapsamı dışındadır. Kapsama giren personelin ay içindeki çalışmalarının tamamının Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olması halinde hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri de bu kapsamda değerlendirilir. Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kısmi zamanlı olarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasında dikkate alınmaz.

1-Kapsama Giren İşyerleri

-Teknoloji merkezi işletmeleri,

- Ar-Ge merkezleri,

- Ar-Ge ve yenilik projelerinde faaliyet göstermekle birlikte, söz konusu faaliyetleri kamu

   kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar veya uluslararası fonlarca desteklenen işletmeler,

- Ar-Ge ve yenilik projeleri TÜBİTAK tarafından yürütülen işletmeler,

- Rekabet öncesi işbirliği projeleri bulunan işletmeler,

- Teknogirişim sermaye desteği alan işletmeler,

- Kanun kapsamında yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projeleri ve tasarım merkezleri

- 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden

   istisna tutulan personel çalıştıran işletmeler.

 2-Kapsama Giren İşyerlerince Yapılacak Başvurunun Şekli ve Yeri

-Teknoloji merkezi işletmelerinin? TEKMER müdürlüğünden,

-Ar-Ge ve yenilik projelerinde faaliyet göstermekle birlikte, söz konusu faaliyetleri kamu

kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından desteklenen işletmelerin? desteği

veren kamu kurum veya kuruluşundan ya da kanunla kurulan vakıftan,

- Ar-Ge ve yenilik projeleri uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından

yürütülen işletmelerin? TÜBİTAK’tan,

- Ar-Ge merkezlerinin ve rekabet öncesi iş birliği projeleri bulunan işletmelerin? Sanayi ve

Ticaret Bakanlığı’ndan,

- Teknogirişim sermaye desteği alan işletmelerin? merkezi yönetim kapsamındaki kamu

idarelerinden,

-4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden

istisna tutulan personel çalıştıran işletmelerin? denetimle yükümlü şirketten,

alacakları belge ile, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne

yazılı olarak müracaat etmeleri gerekmektedir.

3-Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanılmaya Başlanılacak Tarih

Sigorta primi işveren hissesi desteğinden, destekten yararlanmaya hak kazanıldığına ilişkin ilgili kurum, kuruluş veya denetimle görevli şirket tarafından düzenlenen belgenin alındığı tarihi takip eden ay başından itibaren yararlanılır.

4-Kapsama Giren Sigortalılar

5746 sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet

belgeleri ile?

-Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli olan araştırmacı ve teknisyenlerin(Ar-Ge personelinin) tamamı ile Ar-Ge veya tasarım  personeli sayısının %10’unu aşmamak kaydıyla Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personel (destek personeli),

-4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2.maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş fiilen çalışan personel,

bildirilebilecektir.

Örnek: Teknogirişim sermaye desteği alan bir şirketin, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde? 200 Ar-Ge personeli, 50 destek personeli ve Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli olmadığı gibi Ar-Ge faaliyetlerine katılmayan ve bu faaliyetlerle doğrudan ilişkisi de bulunmayan 65 personel istihdam edildiği varsayıldığında, anılan işveren tarafından 5746 sayılı Kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesinde 200 Ar-Ge personelinin tamamı ile 200 Ar-Ge personelinin %10’una isabet eden 20 destek personeli bildirebilecek, buna karşın 30 destek personeli ile Ar-Ge faaliyetlerine katılmayan 65 personel 5746 sayılı Kanun türü seçilmeksizin Kuruma bildirilecektir.

Destek personeli sayısının toplam tam zamanlı Ar-Ge veya tasarım  personeli sayısının %10‘undan fazla olması halinde, sigorta primi işveren hissesi desteğinden, ilgili aydaki brüt ücreti en az olan destek personellerinden dolayı yararlanılabilecektir.

Sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılacak destek personelinin tespitinde,

destek personelinin tamamının brüt ücretlerinin aynı olduğu veya brüt ücreti en az olan destek

personeli sayısının, destekten yararlanılacak toplam destek personeli sayısından fazla olması

halinde, sigorta prim desteğinden yararlanılacak destek personeli, işverence belirlenecektir.

 

Örnek :  Brüt Ücretler;

(A)   Destek personeli : 4500,00 TL.  (B) destek personeli :4000,00 TL., (C) destek personeli 4000,00 TL. olup şirketin 1 destek personeli için söz konusu teşvikten yararlanabileceği varsayıldığında hangi personel için yararlanılacağı işveren tarafından belirlenecek olup bahsi geçen tercih (B) ve (C) personelleri arasında olacaktır.(ücretleri eşit ve A’nınkinden düşük olduğu için)

5-Kapsama Girmeyen Sigortalılar

 5746 sayılı Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden?

1.Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile

kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK

tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve

teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerin:

-Ar-Ge personel sayısının %10’unu aşan destek personelinden dolayı,

-Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli olmadığı gibi Ar-Ge faaliyetlerine katılmayan ve

  bu faaliyetlerle doğrudan ilişkisi de bulunmayan personelinden dolayı,

2.Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işyerlerinde çalışmakla birlikte, ücretinden gelir vergisi kesilen personelden dolayı,

3.Kamu personeli ile aylık sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalıştırılan personelden, aracılar (taşeronlar) tarafından çalıştırılan sigortalılardan, 05/06/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, staja tabi tutulan öğrenciler ve yurtdışında çalışanlardan dolayı, yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

6- Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinden Yararlanma Süresi

Sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasından, 31/12/2023 tarihine kadar yararlanılabilir. 10/09/2014 tarihli 6552 Sayılı Kanun’un 144.maddesi ile “kapsama giren her bir çalışan için beş yıl süreyle yararlanma” ibaresi yürürlükten kaldırılmış olup, teşvikten yararlanmada süre sınırı bulunmamaktadır. (31/12/2023’e kadar)

7-Teşvik Tutarı

Ar-Ge personeli ile destek personeli, tasarım ve destek personelinin Kanun kapsamındaki faaliyetleri karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı; 4691 sayılı Kanunu’nun geçici 2. maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş personelin gelir vergisi istisnasının uygulandığı sürece gelir vergisinden istisna tutulan ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

8-Destekten Yararlanabilmek için Ar-Ge Merkezlerinde Çalıştırılması Gereken Asgari Ar-Ge Personeli Sayısı

Bir işletmenin Ar-Ge merkezi olabilmesi için, organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran yurt içinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan, asgari tam zamanlı eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam ediyor olması gerekmektedir. Asgari tam zaman eş değer sayısının ne olacağı ile ilgili olarak;

11/08/2016 tarihli Resmî Gazete ile yürürlüğe giren 2016/9093 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca;

“5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında AR-GE merkezlerinde istihdam edilecek en az tam zaman eşdeğer AR-GE personel sayısı 15 olarak belirlenmiştir. Söz konusu sayı, Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE Rev.2)’na göre aşağıda belirtilen sınıflarda yer alan sektörler için 30 olarak uygulanır:

-İmalat başlığı altında yer alan:

.Motorlu kara taşıtı, treyler(römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı bölümü altındaki tüm sınıflar

-Diğer ulaşım araçlarının imalatı bölümü altındaki aşağıdaki sınıflar:

.Hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili makinelerin imalatı

.Askeri savaş araçlarının imalatı

.Motorsiklet imalatı

.Başka yerde sınıflandırılmamış diğer ulaşım ekipmanlarının imalatı.

 

Böylece, tüm sektörler için en az tam zaman eşdeğer Ar-Ge personel sayısını 30 olarak belirleyen 2014/6400 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırılmıştır.

 

Tam zaman eşdeğer Ar-Ge veya tasarım personel sayısı hesabı:

 

Ar-Ge merkezinde çalışan tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı , fiilen çalışan Ar-Ge

personelinin, çalışma sürelerine göre üçer aylık dönemler itibarıyla hesaplanan toplam çalışma süresinin, bir kişinin üç aylık tam zamanlı çalışma süresine bölünmesi suretiyle bulunacaktır.

Buna göre, Ar-Ge merkezlerinde çalışan tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı? fiilen çalışan Ar-Ge personelinin üçer aylık dönemler itibariyle bulunan toplam çalışma süresinin, 90 güne bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır. Başka bir ifade ile?

Tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı = Ar-Ge personelinin üç aylık dönemdeki Ar-Ge

faaliyetleri ile ilgili prim ödeme gün sayısı / 90 formülü üzerinden hesaplanacaktır.

Üçer aylık dönemler, geçici vergilendirme dönemleri olup,

Birinci üç aylık dönem? Ocak Şubat Mart,

İkinci üç aylık dönem? Nisan Mayıs Haziran,

Üçüncü üç aylık dönem? Temmuz Ağustos Eylül,

Dördüncü üç aylık dönem? Ekim Kasım Aralık,

olarak dikkate alınacaktır.

 

Örnek: Ar-Ge merkezi belgesini almış olan bir şirketin Ar-Ge merkezinde çalıştırdığı Ar-Ge personelinin, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak 2017 yılı üçüncü üç

aylık dönemdeki prim ödeme gün sayısının?

 

2017/Temmuz ayında? 520 gün,

2017/Ağustos ayında? 535 gün,

2017/Eylül ayında? 610 gün,

olduğu varsayıldığında,

2017 yılı üçüncü üç aylık dönem itibariyle? toplam prim ödeme gün sayısı 520 + 535 + 610 =

tam zaman eşdeğer Ar-Ge personel sayısı ise, 1665 / 90 = 18,5 olacaktır.

Üç aylık geçici vergilendirme dönemi itibariyle asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştırma şartını yerine getiren Ar-Ge merkezi 5746 sayılı Kanunda öngörülen sigorta

primi işveren hissesi desteğinden yararlanabilecektir, buna karşın üç aylık geçici vergilendirme dönemi itibariyle asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştırma şartını yerine getiremeyen Ar-Ge merkezi, şartların tekrar sağlandığı üç aylık geçici vergilendirme dönemine kadar söz konusu destekten yararlanamayacaktır. Ayrıca, daha önce aynı vergilendirme dönemine ilişkin 5746 sayılı Kanun türü seçilerek düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için iptal nitelikte, söz konusu aylar için Kanun türü seçilmeksizin asıl veya ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgeleri düzenlenerek, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne verilecektir. Daha önce Maliye Bakanlığınca karşılanmış olan işveren hissesi prim tutarları ise, ödeme vadesinin bittiği tarihten ödemenin yapıldığı tarihe kadar gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenlerden tahsil edilecektir.

 

Ar-Ge merkezi belgesinin alındığı tarihin herhangi bir üç aylık vergilendirme döneminin içinde olması halinde;

asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştırma şartının yerine getirilip getirilmediği hususunun tespiti sırasında, tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı,

-Belgenin alındığı ayda, Ar-Ge personelinin ilgili aydaki Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili prim ödeme gün sayısı / belgenin alındığı ayda belgenin alındığı tarihten sonraki kalan gün sayısı, --Varsa, ilk vergilendirme döneminin başına kadar olan ay/aylarda, Ar-Ge personelinin ilgili

aydaki Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili prim ödeme gün sayısı / 30 formülü üzerinden hesaplanacaktır.

 

Örnek :Ar-Ge merkezi belgesini 20/08/2017 tarihinde almış olan bir şirkete ait

Ar-Ge merkezinde çalışan Ar-Ge personelinin, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili prim ödeme gün sayısının?

2017/Ağustos ayında? 200 gün,

2017/Eylül ayında? 750 gün,

2017/Ekim ayında? 1.100 gün,

2017/Kasım ayında? 1.000 gün,

2017/Aralık ayında? 1.045 gün, (2017 yılı dördüncü üç aylık dönem)

olduğu varsayıldığında, 2017/Ağustos ayı için, bahse konu aydaki prim ödeme gün sayısının 200 gün, belgenin alındığı ayda belgenin alındığı tarihten sonra kalan gün sayısının ise 12 gün olduğu nazara alınarak?

Tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı = 200 / 12 = 16,67 olduğundan, anılan işveren,

2017/Ağustos ayı itibariyle asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştırma koşulunu

yerine getirmiş olması nedeniyle, 5746 sayılı Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanacaktır.

2017/Eylül ayı için, bahse konu aydaki prim ödeme gün sayısının 750 gün olduğu, nazara

alınarak? Tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı = 750 / 30 = 25 olduğundan, anılan işveren, 2017/Eylül ayı itibariyle asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştırma koşulunu yerine

getirmiş olması nedeniyle, 5746 sayılı Kanunda öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanabilecektir.

2017 yılı dördüncü üç aylık döneme gelindiğinde ise,

1.100 + 1.000 + 1.045 = 3.145

3.145 / 90 = 34,94 asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personel çalıştırma şartı sağlanmış olduğundan söz konusu üç aylık dönemde de bahse konu destekten istifade edilebilecektir.

            Diğer taraftan, Ar-Ge merkezlerinde çalıştırılan Ar-Ge personelinin ay içindeki prim ödeme gün sayılarının hesaplanması sırasında, aracılar tarafından çalıştırılan Ar-Ge personeli ile kamu personeli ve sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan Ar-Ge personelinin prim ödeme gün sayıları hesaplamaya dahil edilmeyecektir.

 

- İşveren hissesi sigorta prim desteğinden yararlanmak için ay içinde asgari 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştırma zorunluluğu Ar-Ge Merkezleri için geçerlidir.

9-Diğer Hususlar

 

-İşveren hissesi sigorta prim desteğinden yararlanabilmek için, kapsama giren sigortalıların

kapsama giren çalışmaları dolayısıyla 5746 sayılı Kanun türü seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, Kuruma, yasal süresi içinde verilmesi gerekmektedir. Söz konusu belgenin yasal süresi dışında verilmesi hâlinde, Kanunda belirtilen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılamaz.

 

- Kapsama giren sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde verilmesi hâlinde, tahakkuk eden sigorta primi işveren hissesinin yarısı ile sigortalı hissesinin işverenlerce ödenip ödenmediğine bakılmaksızın, sigorta primi işveren hissesinin diğer yarısı Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

 

-  İşverenlerin Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyetleriyle ilgili birden fazla işyerinin olması durumunda, kapsama giren her bir işyeri için ayrı başvuru yapılır ve her bir işyeri ayrı ayrı değerlendirilir. İşyerlerinin, aynı organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş birden fazla Ar-Ge veya tasarım merkezinin bulunması durumunda, her bir Ar-Ge veya tasarım merkezi için yeni işyeri dosyası tescil edilmek suretiyle ayrı başvuru yapılır.

 

- Tamamlanmamış bir Ar-Ge, yenilik veya tasarım projesinin devredilmesi durumunda, Ar-Ge, yenilik veya tasarım projesini devralan işletme, gerekli şartları taşıması hâlinde sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanır. Buna karşın, tamamlanmış bir Ar-Ge, yenilik veya tasarım projesinin devredilmesi durumunda, Ar-Ge, yenilik veya tasarım projesini devralan işletme, sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanamaz.

 

- Kanun kapsamında düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden işsizlik sigortası primleri hakkında sigorta primi işveren hissesi desteği uygulanmaz.

 

- Kanun kapsamına giren sigortalılara ücret dışında yapılan ödemeler, Kanun kapsamında düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinde yer alan prime esas kazanca dâhil edilmez. Bu ödemeler, destek kapsamına girmeyen aylık prim ve hizmet belgesiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.

 

- 4691 sayılı Kanuna göre, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin,

denetimle görevli olan şirketten alacakları belge ile sigorta primi işveren hissesi desteğinden

yararlanmaya hak kazandıklarını belgelemeleri kaydıyla, bu işyerlerinde fiilen çalışan ve ücretleri gelir vergisinden istisna tutulan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin tamamından dolayı söz konusu destekten yararlanabilecektir.

 

- Kapsama giren işletmelerin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetleri

ile özel bina inşaatlarında çalıştırdıkları sigortalılarından dolayı sigorta primi işveren hissesi

desteğinden yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

 

- Diğer teşvik Kanunlarına istinaden sigorta primi işveren hissesi teşviki uygulamasından

yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak 5746 sayılı Kanunda öngörülen destekten yararlanmaları mümkün

bulunmamaktadır.

Ancak, Ar-Ge ve destek personeli dışında kalan personel ile tam zamanlı Ar-Ge personeli

sayısının %10’unu aşan tam zaman eşdeğer destek personeli için gerekli şartların sağlanmış olması kaydıyla, diğer Kanunlarda öngörülen teşvik hükümlerinden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

11.07.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.