Celal Çelik
Yeminli Mali Müşavir
Değer YMM AŞ
Eski Baş Hesap Uzmanı
Eski Marmara ve Boğaziçi Kurumlar Vergi Dairesi Başkanı
celal.celik@degerymm.com.tr

Ar-Ge Merkezlerine Sağlanan Teşvikler

1)   GENEL AÇIKLAMA

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” 12 Mart 2008 tarih ve 26814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Söz konusu kanunun çıkarılması ile Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) harcamalarının teşvik edilmesi suretiyle Türkiye ekonomisinin uluslar arası rekabetçi gücünün artırılması hedeflenmiştir.

5746 sayılı Kanun ile bu Kanunda düzenlenen teşviklerin yanı sıra Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında yer alan Ar-Ge harcaması teşviğinin oranı da %40’tan %100’e çıkarılmıştır. Söz konusu değişiklik de 1 Nisan 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5746 sayılı Kanunun (Ar-Ge Kanunu) 01 Nisan 2008 – 31 Aralık 2023 tarihleri arasında uygulanması öngörülmüştür. Diğer taraftan 5746 sayılı Kanunda yer alan düzenlemeler Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından 12.04.1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan teknoloji merkezlerini (teknoloji merkezi işletmeleri) de kapsamaktadır.

Söz konusu 5746 sayılı Kanunda yer alan detay hususlar (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu)  TÜBİTAK’ın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir Yönetmelikle belirlenmiştir. Söz konusu yönetmelik 31.07.2008 tarih ve 26953 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
 

2)    AR-GE MERKEZLERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

1.         Ar-Ge merkezi kavramı

Ar-Ge merkezi 5746 sayılı Kanunun 2/c maddesinde aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.

c) Ar-Ge merkezi: Dar mükellef kurumların Türkiye’deki işyerleri dahil, kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunan sermaye şirketlerinin; organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran yurtiçinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden, yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan birimlerini ifade etmektedir. Asgari Ar-Ge personeli sayısının hesabında fiilen ve tam zamanlı olarak çalışan personelin üçer aylık dönemler itibarıyla ortalaması esas alınır.

Ar-Ge Yönetmeliği’nin 15 ve 16’ncı maddeleri Ar-Ge merkezleriyle ilgilidir. Söz konusu maddeler aşağıdaki gibidir.

Ar-Ge merkezleri

             MADDE 15 – (1) Kanunda öngörülen destek ve teşviklerden yararlanmak üzere Ar-Ge Merkezi Belgesi almak için yapılan başvurularda aşağıda belirtilen asgari şartlar aranır.

             a) Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre kurulan teknoloji geliştirme bölgelerinde fiilen çalışan personel sayısı dikkate alınmaksızın, Ar-Ge merkezlerinde en az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi,

             b) Ar-Ge merkezlerinin Kanun kapsamındaki Ar-Ge faaliyetlerinin yurt içinde gerçekleştirilmesi,

             c) Başvuru yapan işletmenin; yeterli Ar-Ge yönetimi ile teknolojik varlıklar, Ar-Ge insan kaynakları, fikrî haklar, proje ve bilgi kaynakları yönetim yeteneği ve kapasitesinin bulunması,

             ç) Ar-Ge merkezlerinin, Ar-Ge ve destek personelinin Ar-Ge merkezinde çalıştığının fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalara sahip olması,

             d) Ar-Ge merkezlerinin konusu, süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış Ar-Ge ve yenilik program ve projelerinin bulunması,          

             e) Ar-Ge merkezlerinin ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mekân içinde yer alması,

             f) Ar-Ge merkezlerinin, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre kurulan teknoloji geliştirme bölgeleri dışında yer alması,

             (2) İşletmelerin, organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş birden fazla Ar-Ge merkezinin bulunması durumunda, her Ar-Ge merkezi için ayrı başvuru yapılır.

             (3) Münhasıran Ar-Ge faaliyetinde bulunmak üzere Ar-Ge merkezi kuracak işletmeler için Türkiye’de ayrıca üretim ya da ticaretle iştigal eden bir işyerinin olması şartı aranmaz.

             (4) Destek ve teşviklerden yararlanmak isteyen işletmeler, başvuru dosyasını Sanayi ve Ticaret Bakanlığına elden ya da posta yoluyla teslim eder.

             (5) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığının uygun görüşünü alarak başvuruda aranılacak belgeler, bunların şekil ve içeriği ile başvuruda izlenecek yöntemler ve diğer hususlarla ilgili olarak düzenleme yapmaya yetkilidir.

             (6) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, başvuru dosyasının şekil ve içeriği açısından ön incelemesini yapar, eksik bilgi ve evrak bulunması hâlinde, tespit edilen eksiklikleri en geç 15 gün içinde tamamlatır ve başvuru dosyasının bir örneğini Değerlendirme ve Denetim Komisyonu üyelerine iletir.

             (7) Başvuru, Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından en geç 2 ay içinde değerlendirilip karara bağlanır. Kararın olumlu olması hâlinde sonuç, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ve başvuru sahibi işletmeye 7 gün içinde bildirilir.

             (8) Değerlendirme ve Denetim Komisyonu kararının olumsuz olması hâlinde ise sonuç Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından işletmeye yazılı olarak bildirilir.

             (9) Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından Ar-Ge merkezi başvurusu olumlu olarak değerlendirilen işletmenin Ar-Ge Merkezi Belgesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından verilir.

             (10) Başvurusu uygun bulunarak Ar-Ge Merkezi Belgesi alan işletme, belgenin düzenlendiği tarihten itibaren Kanunda belirtilen şartlarla Kanunla sağlanan destek ve teşviklerden yararlanır.

              Ar-Ge merkezlerinin denetlenmesi

             MADDE 16 – (1) Ar-Ge merkezlerinin denetlenmesi, Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından yapılır.

             (2) Ar-Ge merkezinde çalışan tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı; fiilen çalışan personelin, çalışma sürelerine göre üçer aylık dönemler itibarıyla toplam çalışma süresinin, bir kişinin üç aylık tam zamanlı çalışma süresine bölünmesi suretiyle hesaplanır. Bir günde 8, haftada 45 saatin üzerindeki ve ek çalışma süreleri bu hesaplamada dikkate alınmaz. Üçer aylık dönemler, Ar-Ge merkezini bünyesinde bulunduran işletmenin geçici vergilendirme dönemleridir.

             (3) Ar-Ge merkezi bulunan işletmeler, bu merkezlerde çalışan personel listesini her bir ay bazında ayrı ayrı olmak üzere, geçici vergilendirme dönemlerini izleyen ayın sonuna kadar bağlı bulundukları vergi dairesine ve ilgili Sosyal Güvenlik (Devredilen SSK) İl Sigorta Müdürlüğüne verirler.

             (4) Herhangi bir üç aylık dönemde asgari Ar-Ge personeli çalıştırma şartını ihlal eden işletmeler, şartların ihlal edildiği tarihten tekrar sağlandığı tarihe kadar Kanun kapsamında sağlanan destek ve teşviklerden yararlanamazlar.

             (5) Ar-Ge merkezleri en geç 2 yılda bir denetlenir.

             (6) Ar-Ge merkezi, yürüttüğü faaliyetlere ilişkin faaliyet raporunu her yıl belgenin verildiği takvim ayını izleyen ay içinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığına gönderir.

             (7) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, faaliyet raporunun şekil ve içeriği açısından ön incelemesini yapar, eksik bilgi ve evrak bulunması hâlinde, tespit edilen eksiklikleri en geç 15 gün içinde tamamlatır ve başvuru dosyasının bir örneğini Değerlendirme ve Denetim Komisyonu üyelerine iletir.

             (8) Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından Ar-Ge merkezinin denetlenmesine ilişkin işlemler 45 günde tamamlanır.

             (9) Değerlendirme ve Denetim Komisyonu değerlendirmesi sonucunda, denetimde tespit edilen eksiklik ve ihlalin ölçüsüne göre belge iptal edilir veya eksikliklerin giderilmesi için 3 ayı geçmemek üzere ilgili işletmeye süre verilir. Bu süre içinde işletme, sağlanan destek ve teşviklerden yararlanamaz.

             (10) Tespit edilen eksiklikler verilen süre içinde giderilmediği takdirde işletmeye verilen Ar-Ge Merkezi Belgesi iptal edilir. İşletme, şartların ihlal edildiği tarihten itibaren Kanunda öngörülen destek ve teşviklerden yararlanamaz.

             (11) Ar-Ge merkezinin 15 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen temel şartları sağlamadığının tespit edilmesi hâlinde ise Ar-Ge Merkezi Belgesi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından iptal edilir.

             (12) Ar-Ge Merkezi Belgesi iptal edilen işletmeler belgenin iptalini müteakip en erken 1 yıl sonra "Ar-Ge Merkezi Belgesi" başvurusu yapabilirler.

             (13) Bu denetimler sırasında gerekli şartları taşımadığı tespit edilen merkezlerin durumu Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 10 gün içinde Gelir İdaresi Başkanlığına ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına bildirilir.

             (14) Kurulan birimlerin Ar-Ge merkezi olma şartını kaybetmeleri, bu Yönetmelikte belirtilen şartları ihlal etmeleri veya destek ve teşviklerin amacı dışında kullanılması hâlinde, şartların kaybedildiği, ihlalin gerçekleştiği veya destek ve teşviklerin amacı dışında kullanıldığı tarihten itibaren işletmeler Kanunla Ar-Ge merkezlerine sağlanan destek ve teşviklerden yararlanamazlar.

 

2.         Ar-Ge mevzuatında yer alan diğer önemli kavramlar

5746 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikte çeşitli kavramlar tanımlanmıştır. Söz konusu kavramlar aşağıdaki gibidir.

a) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri ifade etmektedir.

b) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini ifade etmektedir.

c) Ar-Ge projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak aynî ve/veya nakdî destek tutarları, sonuçta doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve Ar-Ge faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde hazırlanan projeyi ifade etmektedir.

d) Rekabet öncesi işbirliği projeleri: Birden fazla kuruluşun; ölçek ekonomisinden yararlanmak suretiyle yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlayarak verimliliği artırmak ve mevcut duruma göre daha yüksek katma değer sağlamak üzere, rekabet öncesinde ortak parça veya sistem geliştirmek ya da platform kurabilmek amacıyla yürütecekleri, Ar-Ge faaliyetlerine yönelik olarak yapılan ve fizibiliteye dayanan işbirliği anlaşması kapsamında, bilimsel ve teknolojik niteliği olan projelerini ifade etmektedir.

e) Teknogirişim sermayesi: Örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış kişilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir iş planı çerçevesinde, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek için yapılan sermaye desteğini ifade etmektedir.

f) Teknoloji merkezleri: 3624 sayılı Kanun kapsamında üniversite ve araştırma merkezlerinin imkanlarından yararlanarak yeni ve ileri teknolojiye dayalı bilgilerin derlendiği, değerlendirildiği, geliştirildiği ve uygulamaya yönelik üretime hazır hale getirilerek işletmelerin kullanımına sunulmak için kurulan veya kurdurulan merkezlerdir.

g) Ar-Ge personeli: Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli araştırmacı ve teknisyenleri ifade etmektedir.

            1) Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisans mezunu uzmanları ifade etmektedir.

            2) Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksek okullarının teknik fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişileri ifade etmektedir.

h) Destek personeli: Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeli, şeklinde tanımlanmıştır. Bu personelin gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu geçemez.

 

3)   5746 SAYILI KANUNDA Ar-Ge MERKEZLERİNE DÖNÜK YER ALAN TEŞVİKLER

1.         Ar-Ge indirimi:

Ar-Ge merkezlerinde yapılan “Ar-Ge ve yenilik harcamalarının” %100’ü olarak Ar-Ge indirimi uygulanacaktır.

500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı da ilave Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınacaktır.

 Ar-Ge indirimi 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesine göre kurum kazancının ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılacaktır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilecektir. Devredilen tutarlar, takip eden yıllarda 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınacaktır.

Ayrıca yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamaları, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilecek, bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan gider yazılacaktır. Diğer bir deyişle AR-GE ve yenilik harcamalarına ilişkin AR-GE indirimi yapılması, harcamaların aktifleştirilerek amortisman yoluyla ya da bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan gider yazılmasına bir alternatif olmayıp, her iki uygulama bir arada olacaktır.  Dolayısıyla 100 TL tutarındaki bir harcamadan ötürü 200 TL tutarında bir vergi matrahı tasarruf edilmiş olacaktır. Mevcut kurumlar vergisi oranı %20 olduğuna göre, bu teşvik sayesinde toplam (200 TL * %20=) 40 TL vergi avantajı sağlanmış olmaktadır.

2.         Gelir vergisi stopajı teşviki:

5746 sayılı Kanuna göre Ar-Ge merkezlerinde çalışan personelin ücretlerinin %80’lik kısmı (doktoralı personelde %90’ı) gelir vergisinden istisna tutulmuştur. 

3.         Sigorta primi desteği:

5746 sayılı Kanuna göre Ar-Ge merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu çalışmaları karşılığında elde ettiği ücretler üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacaktır. Diğer taraftan Ar-Ge merkezinde çalışsa dahi kamu personeli bu teşvikten yararlanamaz.

Öte yandan 26.06.2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2’nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan personelle ilgili olarak da yukarıda bahsedilen “sigorta prim desteği” uygulanacaktır. “Sigorta primi desteğinden” yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu geçemeyecektir. 

4.         Damga vergisi istisnası:

5746 sayılı Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır. 

5.         Uygulama ve denetim esasları

5746 sayılı Kanunun uygulamasına ve denetimine ilişkin usul ve esaslar, TÜBİTAK’ın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından birlikte çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir. Halen (14 Mart 2008 tarihi itibariyle) yönetmelik yayınlanmamış olmakla birlikte Maliye Bakanlığı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde taslak olarak almaktadır.

5746 sayılı Kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç iki yıllık süreler itibarıyla yapılacaktır.

5746 sayılı Kanunda öngörülen şartların ihlali veya teşvik ve destek unsurlarının amacı dışında kullanılması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılacaktır. Sağlanan vergi dışı destekler ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.

5746 sayılı Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi  ve 29.01.2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun aynı mahiyetteki hükümlerinden ayrıca yararlanamayacaklardır.

4)   TÜBİTAK TARAFINDAN SAĞLANAN TEŞVİKLER

TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu), bilimsel ve teknolojik alanlarda araştırma ve teknolojik gelişmeyi, ulusal ekonomik kalkınma hedeflerine göre düzenlemek, koordine etmek, desteklemek ve özendirmekle görevli, idari ve mali özerkliğe sahip bir kuruluştur. Endüstriyel araştırma ve teknoloji geliştirmek; yenilikleri desteklemek; özendirmek; izlemek ve üniversite-sanayi ilişkilerini geliştirmek bir kamu kurumu olan TÜBİTAK’ın temel işlevleri arasındadır.

Türkiye, Avrupa Birliği’nin stratejik hedefiyle de uyumlu olarak, Ar-Ge faaliyetleri ve desteklerinin ülke refahını artırmaya odaklanarak daha etkili olması için 2004 sonlarından başlayarak bir dizi önlem üretmiş ve 2013 yılına kadar Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya (GSYİH) oranını %2’ye yükseltmeyi hedefleyen bir strateji oluşturmuştur. Ar-Ge’ye ayrılan kaynağın artırılmasının yanı sıra sanayi kuruluşlarının toplam Ar-Ge harcamalarındaki payının çoğunluğu oluşturması ulusal bir hedeftir. 2013’te Ar-Ge harcamalarının GSYİH’e oranının %2 ve özel sektörün Ar-Ge harcamalarındaki payının %50 olması, diğer bilim-teknoloji destek programlarıyla birlikte TÜBİTAK tarafından yürütülen programların da hedefidir.

Bu hedef doğrultusunda oluşturulan programlar ve planlanan faaliyetler TÜBİTAK’a bağlı Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülmektedir. TEYDEB, Türkiye’de yerleşik tüm kuruluşların araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini destekleyerek çağımızın en önemli ekonomik gelişme kaynağı olan teknolojinin toplumsal faydaya dönüşmesi sürecine katkıda bulunur. TEYDEB tarafından bağış şeklinde yardımda bulunmak suretiyle desteklenen Ar-Ge programları aşağıdaki gibidir. 

1501 - Sanayi Ar-Ge Proje Destekleme Programı

Sanayi Araştırma-Geliştirme Projeleri Destekleme Programı, firma düzeyinde katma değer yaratan kuruluşların Araştırma Geliştirme çalışmalarını teşvik etmek ve bu yolla Türk sanayisinin Ar-Ge yeteneğinin yükseltilmesine katkıda bulunmak için yürütülmektedir.  Bu amaç doğrultusunda; Türkiye'de yerleşik katma değer yaratan kuruluşların Ar-Ge nitelikli proje harcamalarına %60'a varan oranlarda geri ödemesiz (hibe) destek sağlanmaktadır.

1503 - Proje Pazarları Destekleme Programı

Proje Pazarları Destekleme Programı;  üniversitelerden, araştırma kurumlarından ve sanayi kuruluşlarından temsilcilerin bir araya gelmesi ve tarafların somut proje önerilerini paylaşarak muhtemel işbirliklerinin oluşturulduğu etkinlikleri desteklemek için oluşturulmuştur. Üniversite veya araştırma kuruluşlarının bu amaçla düzenledikleri etkinlikler bu programca desteklenmektedir.

1507 - KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı

KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı, KOBİ'leri Araştırma-Teknoloji Geliştirme ve yenilik odaklı proje yapmaya teşvik etmek amacıyla yürütülmektedir. Bu kapsamda KOBİ'lerin ilk iki projesi avantajlı şekilde desteklenmektedir.

1508 - Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı

Teknogirişim programı, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerine dayanan, nitelikli istihdam ve rekabet gücü potansiyeli yüksek girişimleri desteklemek amacıyla yürütülmektedir. Bu kapsamda girişimcilere eğitimler verilmekte, uygun bulunan girişimlere 100.000 TL'na kadar hibe şeklinde destek sağlanmaktadır.

             Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulacaktır. Bu fon, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar-Ge harcaması tutarının tespitinde dikkate alınmayacaktır. Diğer bir deyişle AR-GE indirimine baz tutar belirlenirken harcamalar, fondan karşılananların dışındaki harcama kısmı esas alınacaktır. Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılacaktır.

Rekabet öncesi işbirliği projelerinde işbirliğini oluşturan kuruluşların bu işbirliğine yaptıkları katkılar, işbirliği protokolünde belirlenen kuruluşlardan biri adına açılacak özel bir hesapta izlenecektir. Özel hesaba aktarılan bu tutarlar, harcamanın yapıldığı dönemde katkı sağlayan kuruluşların Ar-Ge harcaması olarak kabul edilecek ve proje dışında başka bir amaç için kullanılamayacaktır. Proje hesabında toplanan tutarlar, proje özel hesabı açan kuruluşun kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınmaz.  

5)   SONUÇ

12 Mart 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Ar-Ge harcamalarının geliştirilmesi suretiyle, ülke genelinde teknolojik bilgi üretilmesi, üretim kalitesinin yükselmesi, verimliliğin artırılması gibi amaçlar güdülmüştür. 1 Nisan 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ile getirilen teşvikler aşağıdaki gibidir.

·     Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında yer alan Ar-Ge indirimi oranı %40’tan %100’e çıkarılmıştır. (Bu suretle 100 TL Ar-Ge harcaması yapan bir Şirket bu rakamın net 40,- TL’lık kısmını devletten dolaylı olarak almış olacaktır.)[1]

·     Ar-Ge (ve destek) personelinin elde etmiş olduğu ücret gelirlerine %80 (doktoralı olanlarda %90) oranında gelir vergisi[2] istisnası ihdas edilmiştir.

·     Ar-Ge ve destek personelinin elde etmiş oldukları ücretler dolayısıyla ödenmesi gereken sosyal sigorta işveren hissesinin[3] %50’lik kısmı 5 yıl süresince Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacaktır.

·     5746 sayılı Ar-Ge Kanunu kapsamında yapılan sözleşmelerle ilgili Damga Vergisi istisnası getirilmiştir.

 

                 Ar-Ge Kanunu dışında projenin kabul görmesi şartıyla, TÜBİTAK tarafından sağlanan desteklerden de yararlanmak mümkündür.

 

---

DİPNOTLAR:
[1] Hesaplama şu şekildedir. (Harcama Tutarı * Vergi Oranı + Ar-Ge indirimi Tutarı*Vergi Oranı= Toplam Vergi Avantajı) Yapılan 100,- TL gider ve maliyet yazılmak yada amortisman suretiyle kurumlar vergisi matrahından düşülmektedir. 100,- TL harcama yapma ödenecek kurumlar vergisi tutarını 20,- TL azaltmaktadır. Ayrıca aynı tutar Ar-Ge indirimine mesnet teşkil ettiği için 100,- TL Ar-Ge indirimi hakkı kazanılmaktadır. 100,- TL Ar-Ge indirimi sayesinde ödenecek kurumlar vergisi tutarı 20,- TL daha düşmektedir.  Dolayısıyla sağlanan toplam kurumlar vergisi avantajı %20 vergi oranında 40,- TL olmaktadır.

[2] Gelir Vergisi oranı elde edilen gelir büyüklüğüne bağlı olarak %15 - %35 arasında değişmektedir.

[3] SSK işveren primi oranı işyerinin tehlike sınıfına göre ödenen prime tabi aylık kazancın %19,5 - %22,5 arasında değişmektedir.

11.02.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.