Çağlar Karnıyarık
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
ckarniyarik@gmail.com

İhraç Edilen Mallar İçin Yüklenilen ÖTV'nin İadesi

Özel tüketim vergisi her ne kadar KDV gibi dolaylı bir vergi olsa da Katma Değer Vergisinin aksine tek aşamalı bir vergidir ve uygulama alanı KDV gibi geniş kitlelere ulaşmamaktadır.

KDV her aşamada katma değer üzerinden alınan bir vergi iken ÖTV tek aşamada mükellefinden alınmaktadır. Hal böyle olunca da uygulama alanı sınırlı olan ÖTV’nin iade alınabileceği durumlarda mükelleflerin bazı ayrıntılara dikkat etmesi gerekmektedir. Bu aşamada işlem yapan mükellefler açısından iade alınabilecek ÖTV’nin küçük ayrıntılar nedeniyle alınamaması ciddi maliyetlere yol açabilecektir. Bu bağlamda okuyuculara bakış açısı kazandırması için ÖTV İade alınabilecek durumlarda dikkat edilmesi gereken bazı özellikli konular yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

Özel Tüketim Vergisi Kanununun 5 inci maddesinde, ihraç edilen mallara ait alış faturaları veya benzeri belgelerde ayrıca gösterilen ve beyan edilen ÖTV'nin ihracatçıya iade edilmesine imkân tanınmış olup, bu iadeye ilişkin usul ve esasları belirleme hususunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

Bu kapsamda, ÖTV’ye tabi malların ihraç edilmesi halinde bu verginin iadesi, sadece ÖTV mükelleflerinden satın alınan mallar için söz konusudur.

Aynı şekilde ÖTV ödenerek ithal edilen, ÖTV kapsamındaki malın ithalatçısı tarafından ihraç edilmesi halinde, gümrük idaresine ödenen ÖTV ithalatçı-ihracatçı tarafından iade konusu yapılabilmektedir.

Ancak; ÖTV uygulanan safhadan sonraki satıcılardan alınan malların ihraç edilmesi halinde, alış belgelerinde görünmeyen ve malın fiyatına dâhil edilmiş olan ÖTV iade edilemeyecektir.

ÖTV ödenerek ithal edilen malın, ithalatçısından satın alınarak ihraç edilmesi halinde de  ÖTV iade konusu yapılamayacaktır.

ÖTV ödenerek ithal edilen veya yurt içinde ÖTV mükellefinden satın alınan malların ihracatında, ödenen ÖTV'nin iadesi için söz konusu malın, ithalatçısı veya yurt içinden satın alan tarafından, olduğu gibi (AYNEN) ihraç edilmiş olması şartı aranır.

Buna göre, ÖTV uygulanan malların ihraç edilmesi halinde bu verginin iadesi, sadece ÖTV mükelleflerinden satın alınan ve niteliği değiştirilmeden (olduğu gibi) ihraç edilen mallar için söz konusudur.

Örneğin bir malı aldınız ve direk ihracını gerçekleştirdiniz eğer bu mal ÖTV’ye tabi ise ve alışı esnasında düzenlenen faturada ÖTV yer alıyorsa ödenen bu ÖTV’nin iadesini istemek mümkündür, Bu işleyiş KDV Kanununda da aynıdır. Ancak, ÖTV’ye tabi bir mal satın alınıp herhangi bir işleme tabi tutulması durumunda ortaya çıkan yeni malın veya malların  ihracata konu olması halinde ÖTV İadesi mümkün olmayacaktır çünkü ÖTV ödenen mal imalat sürecinden geçmiş ve ortaya bambaşka bir mal veya mallar çıkmıştır. KDV açısından baktığımızda ise üretimde kullanılan mallar için ödenen KDV İade alınabilecektir.

Uygulamada sıklıkla yaşanılan durumlara örnek vermek gerekirse;

ÖTV ödenerek satın alınan şasi kamyon üzerine mikser, damper, beton pompası v.s. üst yapılar monte edilmek suretiyle farklı bir araç imal edilmesi ve bu aracın ihraç edilmesi halinde, ihraç edilen aracın imalinde kullanılan şasi kamyona ödenen ÖTV’nin iadesi mümkün bulunmamaktadır. (Adana Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.07.2013 tarih ve 84412373-135[5./2012-4830]-65 Sayılı Özelgesi.)

Aynı şekilde  ÖTV mükellefinden satın alınan araçların, motor, şasi ve karoser gibi parçalara ayrılarak söz konusu parçalarının ihracatının yapılması durumunda, araç aynen ihraç edilmediği için de ÖTV iadesi söz konusu olmayacaktır. ( İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 28.08.2013 tarih ve 39044742-ÖTV 5 GENEL-1368 Sayılı Özelgesi.)

Bu nüansı bilmeyen mükelleflerin ciddi maliyetleri oluşabilmektedir, halbuki şasi kamyonu ayrı, üzerine yapılacak üst yapıyı örneğin mikseri ayrı bir şekilde ihraç edilse ve yurt dışında mikseri şasi kamyon üzerine monte edilirse,  şasi kamyon için ödenmiş olan ÖTV’nin iade olarak geri alması mümkün olacaktır.

ÖTV kapsamına giren mallar, Kanuna ekli listelerde Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) numaraları itibariyle yer almaktadır. Bu bağlamda bir malın G.T.İ.P numarasında bir değişiklik meydana gelebilmesi için o malın bir işleme tabi tutularak farklı bir mal veya mallara dönüşmesi gerekmektedir.

ÖTV iadesinin söz konusu olabilmesi için genel olarak anlaşılması gereken eğer ÖTV ödenerek alınan malın G.T.İ.P Numarası örneğin “X” ise ihracata konu olan malında G.T.İ.P Numarası “X” olmalıdır.

Ancak; ÖTV ödenerek ithal edilen veya yurt içinde ÖTV mükellefinden satın alınan malların ilave hiçbir prosese tabi tutulmadan ve herhangi bir malın tamamlayıcı parçası veya eklentisi haline getirilmeden olduğu gibi ve birebir aynen ancak bir SET in yurt dışı edildiği durumlarda satış faturasında SET in içerisi de yer alan malların hangi mallardan oluştuğunun ayrıntılı bir şekilde yer alması ve ihracata konu gümrük beyannamesinde fatura bilgilerine yer verilmesi gerekmektedir. Bu durumda ÖTV ödenerek satın alınan malın G.T.İ.P Numarası “X” olsa dahi İhracata konu Gümrük Beyannamesinde SET’in G.T.İ.P Numarası “Y” olsa dahi “X” malı işlenmeksizin, tadilat yapılmaksızın veya imalat ya da sair sebeplerle kullanılmaksızın, herhangi bir hasar, bozulma vb. olmaksızın, aynen alındığı gibi ancak bir SET in içerisinde ihraç edilmesi halinde “X” malı için ödenen ÖTV’nin iadesi söz konusu olabilecektir.

Sonuç olarak; ÖTV tek aşamalı bir vergidir ve ÖTV uygulanan safhadan sonraki satıcılardan alınan malların ihraç edilmesi halinde, alış belgelerinde görünmeyen ve malın maliyetine dâhil edilmiş olan ÖTV iade edilemeyecektir.

Bu bağlamda;  ÖTV ödenerek yurt içinden veya ithal edilmek suretiyle alınan malların işlenmeksizin, tadilat yapılmaksızın veya imalat ya da sair sebeplerle kullanılmaksızın, herhangi bir hasar, bozulma vb. olmaksızın, alındığı gibi (veya ithal edildiği gibi) (AYNEN)   ihraç edilmesi durumunda, alışta ödenen ÖTV'nin iadesi mümkün bulunmaktadır.

27.09.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.