Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

Türkiye’de Yabancıların Çalışmalarının Yasak Olduğu Meslek ve Görevler İle Mavi Kartlıların Çalışma İzinleri

Yabancıların Türkiye’de istihdamlarını;  6735 sayılı  Uluslararası İşgücü Kanunu ve Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği düzenlemektedir. Yabancılara yasak olan meslek ve görevler  çoğunlukla ilgili mevzuatlarında düzenlenmiştir. Mavi kartlılar ile ilgili düzenlemeler yabancıların çalışmalarına ilişkin mevzuat ve 5091 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda düzenlenmiştir. Bu bağlamda   yabancıların çalışmalarının yasak olduğu meslek ve görevler ile mavi kartlıların çalışma izinlerini açıklayalım.

Yabancıların Çalışmalarının Yasak Olduğu Meslek ve Görevler

Aşağıda belirtilen meslek ve görevleri yabancılar yapamamaktadır. Anılan meslek ve görevler  sadece Türk  vatandaşları tarafından yapılabilmektedir. Bu meslek ve görevler şunlardır:

•  1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca diş tabipliği, dişçilik, hastabakıcılık,
• 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun gereğince eczacılık,
• 6343 sayılı Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun gereğince veterinerlik,
• 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlık ,
• 1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca  Noterlik, 
• 5188 sayılı  Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun gereğince özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi,
•  815 sayılı Kabotaj Kanunu gereğince kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, dısünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, katiplik, tayfalık vb.
•  4458 sayılı Gümrük Kanunu gereğince gümrük müşavirliği,
• Turist rehberliği (6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanununun 3. maddesi gereğince)
• Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca)

Yukarıda belirtilenlerin  dışında  kamu düzeni  yönünden de sınırlamalar getirilmiştir.  Bu bağlamda  657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre devlet memurluğu, 2802 sayılı sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa göre hakimlik ve savcılık, Türk vatandaşları tarafından yapılmaktadır(*).

Mavi Kart Sahibi Olanların Türkiye’de Çalışmaları

 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığından çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoylarından Mavi Kart sahibi olanlar veya Mavi Kart Kütüğüne kaydı olduğunu belgeleyenler Türkiye’de çalışma izni almadan çalışabilirler. Bu kapsamda bulunan kişiler için çalışma izni belgesi düzenlenmez. Ancak, talepleri halinde Türkiye’de çalışabileceklerini belirten harca tabi olmayan bir belge verilir.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunun 9/5/2012 tarihli ve 6304 sayılı Kanunla değişik 28’inci maddesinde; “Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bu maddede belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler. Millî güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklıdır. Bu madde kapsamında bulunan kişilerin, seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü yoktur. Bu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler. Bu madde kapsamında bulunan kişiler, bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunamazlar. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilirler.” hükmü yer almaktadır.

Bu  kapsamda bulunan kişilere, talepleri halinde yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise il nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerince bu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren Mavi Kart düzenlenmektedir. Mavi Kart sahibi olsun veya olmasın 5901 sayılı Kanunun 28’inci maddesi kapsamında bulunan yabancıların, yapılacak mesleğin icrasına ilişkin olarak ulusal mevzuatımızdaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve özel kanunlarda yer alan hususlar saklı kalmak koşuluyla, 6735 sayılı  Uluslararası İşgücü Kanunu hükümleri gereğince Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni almalarına gerek bulunmamaktadır.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığından çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoylarından Mavi Kart sahibi olanlar veya Mavi Kart Kütüğüne kaydı olduğunu belgeleyenler Türkiye’de çalışma izni almadan çalışabilirler.

----------------------------------

*-Geniş bilgi için bakınız.  Arif Temir, Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzinleri, Yetkin Yayınları,  2.Baskı, Ankara 2022, s..6.

04.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.