Abbas Coşar
Yeminli Mali Müşavir
Bir Bağımsız Denetim
a.cosar@birdenetim.com

Tüm Yönleriyle Avans Kâr Dağıtımı ve Vergilendirilmesi-1

GİRİŞ

İşletmelerin varlıklarını korumaları ve sürdürebilmeleri ve daha da önemlisi toplumsal hizmetlerini sağlamaları ancak kâr elde etmeleriyle mümkün olacaktır.

Ancak elde edilen bu kârın kullanımı; hem Yeni Türk Ticaret Kanunu’na hem de vergi kanunlarına göre bazı kurallara uymayı ve bir takım mükellefiyetleri yerine getirmeyi gerektirmektedir.

Öteki türlü kârın rastgele kullanımı; şirketin içinin boşaltılması anlamına gelebilecek, hatta şirket ve ortaklarının ağır vergi ve cezalarla karşılaşmalarıyla bile sonuçlanabilecektir.

Bu bağlamda, bugünkü ve bir sonraki yazı konumuz; yıl tamamlanmadan ara dönemlerde ortaklara avans kâr dağıtılabilmesine ilişkin hukuksal düzenlemelerin vergisel boyutunun değerlendirilmesi olacaktır. 

YASAL DÜZENLEMELER

1. Kurumlar Vergisi Kanunu

5 Mayıs 2012 tarihinde 6 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile avans kâr dağıtımı ile ilgili en son düzenlemeler yapılmıştır.[1]

Aslında daha öncesinden 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yapılan avans kâr dağıtımına ait düzenlemeler, Danıştay tarafından eski Türk Ticaret Kanunu’nda buna ilişkin bir düzenleme olmadığı gerekçesiyle yürütmeyi durdurma ve sonrasında iptal edilmiştir.(Dnş 4. D., E:2007/2323, K:2008/1612, Tarih, 30.04.2008)

Daha sonra Yeni Türk Ticaret Kanunu ile avans kâr dağıtımına ilişkin düzenlemeler yapılınca 6 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin “Avans Kâr Payı Dağıtımı” 15.6.6. başlıklı bölümü değiştirilerek avans kâr dağıtımı hakkında en son düzenlemeler yapılmıştır.

2. Yeni Türk Ticaret Kanunu

Avans Kâr Payı; 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlerle ilgili olarak 509. Maddesi’nin 3. fıkrasında aşağıdaki düzenleme yapılmıştır[2];

“(3) Kâr Payı Avansı, Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi olmayan şirketlerde, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın bir tebliği ile düzenlenir.” denilmiştir. Bu maddeye sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler için 565. Maddesi’nin ikinci fıkrasına, Limited Şirketler için ise 644. Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde atıfta bulunulmuştur.

9 Ağustos 2012 tarihinde ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan tebliğ ile Kâr Payı Dağıtımı Hakkındaki düzenlemelere son şekli verilmiştir.[3]

3. Sermaye Piyasası Kanunu

Sermaye Piyasası Kurulu tarafından; 23 Ocak 2014 tarihli Kâr Payı Tebliği ile ortaklıkların kâr payı ile kâr payı avansı dağıtımında, kâr payının korunmasında ve kâr dağıtım politikasının belirlenmesinde uyulması gereken usul ve esaslara son şekli verilmiştir.[4]

ŞİRKETLERDE AVANS KÂR DAĞITIMI

Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi olmayan şirketlerde Avans Kâr Payı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının tebliği ile düzenlenmiştir. Ancak işbu tebliğin yeterli olmadığı hususlarda SPK tarafından yayımlanan Kâr Payı tebliğinin faydalı olacağı kanaatini taşımaktayım. Özellikle vergisel boyutunun daha doğru ve gerçeğe yakın uygulanabilmesi ancak SPK tebliğinin de doğru okunmasıyla mümkün olacaktır. Bu nedenle yapılan yorumlar ve örnekler işbu iki tebliğin birlikte yorumlanmasıyla ve vergisel boyutuyla kurumlar vergisi tebliğlerine istinaden okunması gerekecektir.

Kâr Payı Avansı

Net Dönem kârı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kâra katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutar Kâr Payı’dır. Kâr payından mahsup edilmek üzere ara dönem finansal tablolara göre oluşan kârlar üzerinden bu Tebliğ hükümlerine göre hesaplanan tutar ise Kâr Payı Avansı’dır.

Kâr Payı Avans Dağıtım Şartları

1-     Şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması gerekir.

2-     Kâr payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç veya altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr elde edilmiş olması gerekir. (Neden Tebliğ, on iki aylık dönem dememiş? Çünkü artık hesap dönemi tamamlanacağı için avans değil normal Kâr Payı dağıtımı mümkün olacaktır)

Genel Kurulca Alınacak Kararın Asgari Hususları Nelerdir?

Genel kurulunca kâr payı avansı dağıtımına karar verildiği durumda bu kararda ayrıca aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur.

-İlgili hesap dönemi sonunda, örneğin 2013 yılı olsun, yıl içinde dağıtılan kâr payı avansını (üç aylık dağıtılan kâr payı 30.000.TL) karşılayacak tutarda net dönem kârı oluşmaması durumunda (on iki aylık dağıtabilecek kâr payı 20.000.TL), net dönem kârını aşan kâr payı avanslarının (10.000.TL) varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, serbest yedek akçe tutarının da dağıtılan kâr payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş olan kâr payı avanslarının(10.000.TL) yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği,

- İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda;

1- Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler(5.000.TL) ile serbest yedek akçelerin(7.500.TL) öncelikle oluşan zararın (zarar:15.000.TL) mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kâr payı avanslarının (dağıtılan kâr payı avansı: 20.000.TL) tamamının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği,(Ortakların iade edeceği tutar 2.500.TL değil, dağıtılan avans kâr payının tamamı olan 20.000.TL olacaktır.)

2- Genel kanuni yedek akçeler (10.000.TL) ile serbest yedek akçelerin (20.000.TL), oluşan dönem zararından (25.000.TL) mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarının (5.000.TL) dağıtılan kâr payı avanslarından (8.000.TL) indirileceği, indirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kâr payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının (3.000.TL) yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği.

3- Birinci fıkrada belirtilen hususlar, kâr payı avansı dağıtılacak hesap dönemi içinde yapılacak genel kurul toplantısında karara bağlanır. Örneğin ABBA Turizm A.Ş., 15 Kasım 2012 tarihindeki genel kurulda 2012 yılı 3. Geçici vergi döneminde doğan ticari kâr üzerinden ortaklara avans kâr payı dağıtımına karar vermiştir. Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, genel kurulca bu yönde karar alınabilmesi için sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması, limited şirketlerde ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir.

4- İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kâr payı avanslarının, ilgili olduğu yılın net dönem kârından mahsup edilmesi şarttır. Bu işlem yapılmadan, şirket genel kurulunca kâr payı dağıtılmasına ve kâr payı avansı ödenmesine karar verilemeyecektir. 2012 yılı 3. Geçici vergi döneminde oluşan ticari kâr üzerinden 90.000.TL avans kâr payı dağıtan ABBA Turizm A.Ş., 20 Mayıs 2013 tarihindeki genel kurulda; 200.000.TL dönem kâr’ından daha önce ödenen 90.000.TL avans kâr payı tutarının mahsubuna ve kalan tutarın ise ortaklara hisseleri oranında dağıtılmasına karar vermiştir. Ancak burada ki, kâr dağıtımı artık avans kâr dağıtımı değil, normal dönem kâr dağıtımıdır. Yani bu tebliğ hükmüne göre; 90.000.TL avans kâr payı tutarını mahsup etmeden, ben 200.000.TL kârı dağıtıyorum diyemezsiniz. Hatta bu hükümden şu yorumu bile çıkarmak mümkün olabilir; “90.000.TL avans kâr payı tutarını mahsup etmeden, 2013 yılı içerisinde yeniden ara dönem kâr’ları için avans kâr payı dağıtımına karar veremezsiniz” denilmektedir.

Avans Kâr Payı Tutarı Nasıl Hesaplanacak?

 Dağıtılacak kâr payı avansı; varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamının, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kâr’a katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem kâr’ından indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.  Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kâr oluşması halinde dağıtılacak kâr payı avansı tutarı birinci fıkrada belirtilenlerin yanı sıra önceki ara dönem veya dönemlerde ödenmiş olan kâr payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.

Örnek: ABBA İnşaat Ltd. Şti.nin 2013 yılı 2. Geçici vergi döneminde (6 aylık) Ticari bilanço kâr’ı 3.500.000.TL, Mali kâr’ı 4.000.000.TL’dir. Şirketin geçmiş yıl zararı yoktur. Yönetim kurulu genel kuruldan aldığı yetkiyle 2. Dönem geçici vergi döneminde doğan ticari kâr üzerinden ortaklara avans kâr payı dağıtmaya karar vermiştir.

 

KÂR PAYI AVANSI TUTARININ HESAPLANMASINA İLİŞKİN TABLO

 

ARA DÖNEM KÂRI                                                                                                                                             3.500.000,00

Varsa Geçmiş Yıl Zararları (-)                                                                                                                                        0,00

Kurumlar Vergisi (-)                                                                                                                                            800.000,00

Gelir Vergisi Kesintileri (-)

Diğer Vergi ve Benzerleri (-)

1. Tertip Kanuni Yedek Akçeler (-)                                                                          (1)                                 175.000,00

İsteğe Bağlı Yedek Akçeler (-)                                                                                  (2)

İmtiyazlı Pay Sahipleri İçin Ayrılan Tutar* (-)

İntifa Senedi Sahipleri İçin Ayrılan Tutar* (-)

Kâra Katılan Diğer Kimseler İçin Ayrılan Tutar* (-)

Varsa Daha Önceki Ara Dönemlerde Ödenen Kâr Payı Avansı Tutarı (-)

KÂR PAYI AVANSINA ESAS TEŞKİL EDEN TUTAR                                                                                2.525.000,00

Kâr Payı Avansına Esas Teşkil Eden Tutarın Yarısı (-)                                                                     1.262.500,00

DAĞITILABİLECEK KÂR PAYI AVANSI TUTARI                                                                                     1.262.500,00

2. Tertip Kanuni Yedek Akçeler (-)      (1.262.500 x %10)                                 (3)                           126.250,00

ÖDENECEK KÂR PAYI AVANSI TUTARI                                                                                                     1.136.250,00

GVK Md. 94/6-b (1.136.250 x %15)                                                                                                              170.437,50

ORTAKLARA DAĞITILACAK NET AVANS KÂR PAYI                                                                                     965.812,50

Tablodaki notlar ve işaretlerin açıklamaları: (-) İndirimleri ifade etmektedir. (1) Ara dönem finansal kârın %5’i, ödenmiş sermayenin %20’sine ulaşıncaya kadar genel kanuni yedek akçe olarak ayrılır. Bu sınıra ulaşıldıktan sonra da; a) Yeni paylar çıkârılmışsa sağlanan primin, çıkârılma giderleri, itfa kârşılıkları ve hayır amaçlı ödemeler için kullanılmamış bulunan kısmı, b) Varsa ıskat sebebiyle iptal edilen pay senetlerinin bedeli için ödenmiş olan tutardan, bunların yerlerine verilecek yeni senetlerin çıkârılma giderlerinin düşürülmesinden sonra kalan kısmı, genel kanuni yedek akçe olarak ayrılır. (2) Kanunun 521’inci ve 522’nci maddelerine istinaden ayrılması gereken tutar belirtilir. * Sözleşmede hüküm bulunması durumunda yer verilir. (3) Dağıtılabilecek kâr payı avansı tutarının %10’u 2. tertip yedek akçe olarak ayrılır.

Avans Kâr Payının Ödenmesi

1- Kâr payı avansı, dağıtım tarihleri itibarıyla ortaklara payları oranında ödenecektir.

2- Kâr payı avansı, kârdan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenecektir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenemeyecektir.

3- Ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borçlu olmaları halinde söz konusu borç ortağa ödenecek kâr payı avansından mahsup edilecektir. Örneğin iki ortaklı ABBA Tekstil Ltd. Şti.nin ortakları %75 oranında Ahmet Taban ve %25 oranında Anıl Kara’dan oluşmaktadır. Ahmet beyin şirkete olan borcu 2012 yılı üçüncü geçici vergi tarihi itibarıyla 150.000.TL olmuştur. Bu ara dönem itibarıyla dağıtılabilir avans kârı 200.000.TL olarak hesaplanmasına rağmen 50.000.TL Anıl Kara’ya ödeme yapılırken, Ahmet Kara’nın ise şirkete olan 150.000.TL borcu bu kârdan mahsup edildiğinde, kendisine ayrıca bir ödeme yapılmayacaktır.

4- Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen esaslara uyacaktır:

a-Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilecektir.

b-Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam edecektir.

c-Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenecektir.

Yönetim Organlarının Avans Kâr Payı İşlemlerindeki Görevleri Nelerdir?

1- Genel kurul tarafından kâr payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi ve ara dönem finansal tablolara göre de kâr edilmiş olması halinde şirket yönetim organınca sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getirilecektir:

a- Kâr payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanacak ve bu raporda;

1. Kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem finansal tabloların Türk Ticaret Kanunu’nun 515’inci maddesinde belirtilen dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığı, Finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şeffaf ve güvenilir olarak gerçeği yansıttığına vurgu yapılmış olur.

2. Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının bu tebliğdeki 7’nci maddeye uygun olarak (avans kâr payı hesaplama tablosu) hesaplandığı, belirtilecektir. Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılacaktır.

b- Raporda tespit edilen kâr payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınacaktır. Ancak kâr payı avansının taksitle dağıtılamayacağı kanaatindeyiz. SPK tebliğinde ara döneme ilişkin kâr payı avansının taksitle dağıtılamayacağına dair hüküm vardır. Ancak düzenlemeye göre, normal kâr dağıtımının taksitle dağıtılmasında herhangi bir sakınca yoktur. Hatta Genel Kurul açıkça yetkilendirmesi şartıyla taksit sayısını ve ödeme zamanını yönetim kurulu belirleyebilmektedir.

c- Kâr payı avansı tutarları tebliğin 8’inci maddesine uygun olarak kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenecektir. SPK tebliğinde ise bu hüküm;” Kâr payı dağıtım işlemlerine en geç dağıtım kararı verilen genel kurul toplantısının yapıldığı hesap dönemi sonu itibarıyla başlanması” gerektiğine vurgu yapmıştır.

2- Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvence yönetim organı tarafından alınacaktır.

3- Tebliğin 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilen durumların (dağıtılan kâr payı avansından daha az net kâr oluşması veya hesap döneminin zarar ile sonuçlanması) ortaya çıkması halinde fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim organınca yerine getirilecektir.

Yukarıdaki kanun ve tebliğ hükümleri ve açıklamalarımızı özetleyecek olursak; Avans kâr payı dağıtımına şirketlerin genel kurulları karar vermektedir. Genel kurul toplantısının yapıldığı hesap dönemi itibarıyla işlemlere başlanması ve en geç 6 hafta içerisinde de avansın ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca en önemlisi avans kâr payının taksitle dağıtılıp dağıtılamayacağı hususu ise özellikle vergisel boyutu daha çok ilgilendiren bir durum olacaktır. Çünkü dağıtılacak kâr payının stopajının hangi tarihte ve hangi tutarlar üzerinden hesaplanıp, ödeneceği önem arz etmektedir.

AVANS KÂR PAYININ VERGİSEL BOYUTU

Yazımızın önceki bölümlerinde ayrıntılı olarak açıkladığımız üzere, Yeni Türk Ticaret Kanunu ile avans kâr dağıtımına ilişkin düzenlemeler yapılınca 6 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin “Avans Kâr Payı Dağıtımı” 15.6.6. başlıklı bölümü değiştirilerek avans kâr dağıtımı hakkında en son aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır.

- Kurumlar vergisi mükelleflerince avans kâr payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılacaktır. Kesilen vergiler, avans kâr payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

- Avans kâr payı dağıtımında kurum ortakları açısından elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşip, kârın nakden veya hesaben dağıtıldığı, diğer bir ifadeyle avansın kâr dağıtım kararı uyarınca dağıtılan kârdan mahsup edildiği tarihte gerçekleşecektir. Şu kadar ki; bu süre, ilgili hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihi içeren hesap döneminin sonunu geçemeyecektir.

- Avans kâr payı dağıtılması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır. Ancak, hesap dönemi itibarıyla zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük çıkması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanacaktır. Aynı husus, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük olması halinde de geçerlidir. Bu nedenle, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan mükelleflerin, dağıtılabilecek avans kâr payı tutarlarını, devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hak edişleri arasındaki müspet farktan, kesinti suretiyle ödenen vergiler, varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı üzerinden hesaplamaları gerekmekte olup bu hesaplamanın yapılması için ayrıca bir bilanço düzenlemesine gerek bulunmamaktadır."

Yukarıdaki mevzuata ilişkin tebliği düzenlemelerle birlikte vergisel boyutun tamamını kavrayabilmek anlamında aşağıdaki hususların da altının çizilmesinde fayda mülahaza etmekteyiz.

- Vergi kesintilerine ilişkin olarak, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. ve 30.maddelerinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesinde düzenlemeler yapılmıştır.

-Gelir Vergisi Kanunu'nun 22. maddesine göre, anonim ve limited şirket kâr payları, elde edenler açısından menkul sermaye iradı sayılmakta ve kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna tutulmaktadır.

-Gelir Vergisi Kanunu'nun 86. maddesine göre de, Tam Mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, gelir 26.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde kârın dağıtımı aşamasında yapılan % 15 oranındaki vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilecek olup, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde red ve iade edilecektir. Yani brüt tutarın 26.000.TL’yi aşması gerekir. Elde edilen kâr payının ise 52.000.TL’yi geçmesi gerekmektedir. Geçmiyorsa beyanname verilmeyecektir. Yani Kâr Payı’nın yarısı zaten gelir vergisinden istisna, kalan yarısı için ise brüt tutar üzerinden 26.000.TL’yi geçip geçmediğine bakmak gerekmektedir.

- Şirket ortaklarının beyana tabi başka gelirlerinin bulunması durumunda, beyan sınırının aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelirlerin toplamı dikkate alınacaktır. Fakat bizim örneğimizde başka gelirin olmadığı varsayılmış, diğer hususlar veri kabul edilmiştir. Elde edilen avans kâr payları brüt varsayılmıştır.

Örnek: ABBA Otomotiv A.Ş.; 20 Kasım 2012 tarihinde 300.000.TL avans kâr payı tutarını ortaklarına hesaben ödemiştir. Ortaklar %50 oranında Oto Kontrol A.Ş., % 45 Şahin Kartal ve %5 Emine Sarı’dan oluşmaktadır.

- Avans kâr dağıtımına bağlı stopaj, dağıtılmasına karar verilen 300.000.TL kâr payının ortaklarca elde edildiği (20 Kasım 2012 tarihinde yapıldığı için) dönemde yapılır ve ABBA Otomotiv A.Ş.’nin bu döneme ilişkin (Kasım dönemine ait muhtasar) beyanname ile en geç 23 Aralık 2012 tarihine kadar beyan edilir.

-Ortaklar açısından ise elde etme tarihi, 2013 yılında şirket genel kurulu tarafından gerçekleşen hesap dönemi kârının (2013 yılı dönem kârı 900.000.TL olmuştur.) kâr payı avansı ile mahsubunun yapıldığı (mahsup sonrası 2013 yılı dağıtılabilir normal dönem kârı 600.000.TL’sine düşmüştür.) yapıldığı tarihtir. Tebliğe göre genel kurulun karar alması şarttır. Ancak vergisel açıdan genel kurul karar almamış olsa bile kârın elde edilme yılı 2013 yılı olması gerektiği kanaatindeyiz. Buna göre gerçek kişi ortaklardan Şahin Kartal elde ettiği 135.000.TL kâr payı Gelir Vergisi Kanununun 86. Maddesi’ne istinaden beyan sınırını aştığı için en son 25 Mart 2014 tarihine kadar yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmelidir. Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, 2014 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir. Diğer gerçek kişi ortak Emine Sarı ise elde ettiği 15.000.TL kâr payı için herhangi bir beyanda bulunmasına gerek bulunmamaktadır. Çünkü elde ettiği bu tutar, beyan sınırının altında kalmaktadır.

Örnek: ABBA Metal Ltd. Şti.nin ortaklarından Nuri Katkı 2012 yılına ilişkin olarak 2013 yılında brüt 900.000.TL avans kâr payından dolayı temettü elde etmiştir. Nuri Bey’in başka geliri bulunmamaktadır. Şirket bünyesinde elde edilen avans kâr payının %15 vergi kesintisi yapılmış olup, bu tutar 135.000.TL’dir. Avans kâr payının yarısı 450.000.TL gelir vergisinden istisnadır. Kalan yarısı olan 450.000.TL 26.000.TL beyan tutarını aştığı için beyan edilecektir, en geç 25 Mart 2014 tarihinde şirket bünyesinde yapılan stopaj tutarı olan 135.000.TL hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Bu açıklamalara göre;

Avans Kâr Payı                                 900.000.TL

İstisna Tutarı                                    450.000.TL

(900.000x1/2)         

Kalan Tutar                                       450.000.TL

Hesaplanan Vergi                             150.345.TL

Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi         135.000.TL

Ödenecek Gelir Vergisi                    150.345 – 135.000 = 15.345 TL

Yukarıdaki örneğimizde sonuç olarak şirket ortağı elde ettiği avans kâr dağıtımı nedeniyle 15.345 TL daha vergi ödeyecektir.

SONUÇ

Yeni Türk Ticaret Kanunu’ndan önce sadece halka açık şirketlerde avans kâr dağıtımı mümkün olurken, çıkarılan tebliğ gereğince artık bundan sonra halka açık olmayan anonim şirketlerde, limited şirketlerde ve komandit şirketlerde de avans kâr payı dağıtılması esası getirilmiş oldu.

Ancak şirketlerin avans kâr dağıtımı yaparken yasal düzenlemelere özellikle dikkat etmelerinde fayda görmekteyiz. Aksi halde vergisel yönden ciddi yaptırımlarla karşılaşmaları kaçınılmaz olacaktır.  

---

[1] 6 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, 05.05.2012 tarih ve 28283 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

[2] 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu, 14.2.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanmıştır.

[3] Kar Payı Avansı Hakkında Tebliğ, 9 Ağustos 2012 tarih ve 28379 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanmıştır.

[4] SPK, Kar Payı Tebliği(II-19.1), 23 Ocak 2014 tarih ve 28891 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanmıştır.
 

09.04.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.