Emekli aylığına haciz muamması (1) / Sadettin Orhan

Ülkemizde emeklilerin ekonomik durumu malum. Ortalama 500-600 TL civarında bir aylıkla geçim mücadelesi veriyorlar.

Hatta biliyoruz ki pek çok emeklimiz, bu mütevazı aylığı ile çocuklarına ve torunlarına da yardım ediyor. Böyle bir yaşam mücadelesi içerisinde kimi zaman gelir gider dengesini tutturmak da zorlaşıyor. İşte ipin ucunun kaçtığı bu gibi durumlarda emeklilerin karşısına haciz muamması çıkıyor. 'Haciz muamması' diyoruz zira emekli aylıklarına haciz uygulaması yıllardır pek çok tartışmaya konu olmuş durumda. Nitekim emekli okurlarımız tarafından bize yöneltilen sorulardan önemli bir kısmı, aylıklarına konan haciz konusuna dair. Biz de emeklilerimizin kafasını çokça kurcalayan bu konuyu bir dosya halinde, bu hafta boyunca işleyeceğiz. Böylece emeklilerimiz;

· Emekli aylıklarına haciz konabilir mi?

· SSK, Bağ-Kur ve memur emeklileri açısından haciz uygulamasında farklılıklar var mı?

· Maaşlara, hangi borçlar için haciz konabilir, hangileri için konamaz?

· Aylığına haciz konulan emekli ne yapmalıdır?

sorularının cevabını bu köşeden öğrenmiş olacaklar.

SSK ve Bağ-Kur emeklisi için haciz rehberi

Aslında SSK ve Bağ-Kur emeklileri, haciz uygulaması açısından en şanslı grubu oluşturuyor. Emeklilerin durumunu Sosyal Güvenlik Reformu öncesi ve sonrası diye ikiye ayırırsak, SSK ve Bağ-Kur emeklileri her iki dönemde de nispeten avantajlı bulunuyor. Zira SSK ve Bağ-Kur Kanunu'nda, emekli aylıklarının haczedilemeyeceği yönünde hüküm bulunuyordu. Bunun iki istisnasından birisi nafaka alacakları bir diğeri ise SSK ve Bağ-Kur kurumlarının alacaklarıydı. Aynı düzenleme yeni SGK'da da korundu. Örneğin bir emekli, eşinden ayrılmış ve nafaka vermesine hükmedilmişse bu nafaka alacağı için maaşına haciz konabiliyor. Aynı zamanda SGK'ya herhangi bir borcu varsa, bu borç dolayısıyla da maaşına haciz konabiliyor. Bunların dışında hiçbir borçtan dolayı (banka kredileri ve kredi kartı borcu da dahil) maaşına haciz konulamıyor. Bunun yasal dayanağını ise 5510 Sayılı Kanun'un 93. maddesinde yer alan "Gelir, aylık ve ödenekler (...) haczedilemez" hükmü oluşturmakta.

Suistimalin önüne geçildi ama!

Diğer taraftan kimi durumlarda avukatların ya da icra müdürlerinin uyanıklığı sonucu, pek çok SSK ve Bağ-Kur emeklisinin maaşına haciz konduğu oluyordu. Eğer emekli daha uyanık davranır da itiraz ederse haciz derhal kaldırılıyor, itiraz etmezse yıllarca aylığından kesinti yapılıyordu. İşte emeklilerin gafletinden istifade ile yapılan bu suistimali önlemek adına bu yılın şubat ayında yukarıdaki yasa hükmüne, "Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir" ifadesi eklendi. Bunun anlamı şu; eğer bir emekli icra müdürüne 'Benim aylığıma haciz koyabilirsiniz' talimatını vermez ise, maaşına kesinlikle haciz konamayacak. Fakat şunu da biliyoruz ki, yapılan bütün düzenlemelere rağmen kimi icra müdürleri tarafından hâlâ emekli aylıklarına haciz konabiliyor. Peki, bu durumdaki SSK ve Bağ-Kur emeklileri ne yapmalı? Bu sorunun cevabını yarınki yazımızda bulacaksınız.

Okur sorularına cevaplar...

Beyin ameliyatı oldum, erken emekli olur muyum?

Soru: Sadettin Bey ben 01.02.1955 doğumluyum ve 01.05.1987 tarihinden beri tarım Bağ-Kur'luyum. Ne zaman emekli olabilirim? 1975-1976 yıllarında 20 ay askerlik yaptım, bunu borçlanabilir miyim? Geçen ay beyin ameliyatı oldum, eğer %40 iş göremez raporu alırsam emekliliğime etki eder mi? İsimsiz

Cevap: Değerli okurum, eğer 01.05.1987 tarihinden beri aralıksız tarım Bağ-Kur primlerinizi ödediyseniz, askerliğinizi de borçlanmanız durumunda 9000 günü tamamlayacağınız 2010

Ağustos ayında emekli olabilirsiniz. Eğer %40 iş göremez raporu alırsanız, raporunuzun SGK tarafından kabul edildiği tarihte emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz.

Annemin üzerinden sağlık yardımı alabilir miyim?

Soru: Sadettin Bey ben 07.10.1991 doğumlu genç bir kızım. Şu an annemin üstünden sigortalıyım. Fakat bu sene üniversiteye gidemeyeceğim için, sigortamdan yararlanamayacak mıyım? Annem emekli bir bayan, ne yapmamız gerekiyor? Pelin T.

Cevap: Pelin Hanım, sizin durumunuzdaki kız çocuklarıyla ilgili olarak geçtiğimiz aylarda bir tartışma yaşandı. Ancak SGK, konu ile ilgili olarak 16 Temmuz 2009 tarihinde bir basın açıklaması yaparak görüşünü netleştirmiş oldu. Buna göre sizin durumunuzda olup da 1 Ekim 2008 tarihinden önce anne ve babası üzerinden sağlık yardımı ala gelen kız çocukları, bu tarihten sonra 18 yaşını doldursalar dahi, durumlarında bir değişiklik oluncaya kadar yine sağlık yardımlarını almaya devam edecekler. Durumunuzda değişiklik olmasından kasıt ise işe girip geri çıkmak, evlenip ayrılmak gibi durumlardır. Buna göre siz de durumunuzda değişiklik oluncaya kadar annenizin sosyal güvencesi ile sağlık yardımı alabileceksiniz.

 

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 28.09.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.