Yurtdışı borçlanması farklı emekliliği daha farklıdır / Ziya Perver

53 yaşındayım, 2001'de hastalıktan dolayı Almanya'dan emekli oldum. Yüzde 100 iş göremezlik raporum var. Halen Almanya'da oturuyorum, ara sıra Türkiye'ye giriş çıkış yapıyorum. Türkiye'den de emekli olmak istiyorum. Bu durum Almanya'daki emekliliğimi etkiler mi? Bu arada ailece Almanya'daki sigortadan yararlanıyoruz, bunda da bir değişme olur mu?
Türkiye'den emekli olmak için ödeyeceğim para ne kadardır? Alacağım emekli aylığının miktarı da belli midir? Türkiye'de hiç sigortam ve çalışmışlığım yok. Nejdet Işık

Sosyal Güvenlik Reformu da denilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda önemli değişiklikler yapan 5754 sayılı kanun, 17 Nisan 2008 günü TBMM'de kabul görmüş ve 88 Mayıs 2008 günlü 26870 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. Bu kanun ile '3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikler hemen yürürlüğe girdi.

BORÇLANMAK İÇİN KESİN DÖNÜŞ ŞARTI KALDIRILDI

Daha önceki uygulamada yurtdışında bulunanların ülkemize kesin dönüş yapmaları ve bu tarihten itibaren en geç 2 yıl içinde borçlanmak için başvurmaları gerekiyordu. Ama Anayasa Mahkemesi bu düzenlemeyi iptal edince 5754 sayılı kanunda yapılan düzenleme ile artık kesin dönüş şartı olmadığı gibi kesin dönüşten sonra belli bir süre içinde borçlanma yapma zorunluluğu da kaldırılmıştır. Siz de Almanya'da iken borçlanma yapabilirsiniz ama borçlanmak ayrı şey, emekli olmak ayrı şeydir.

BORÇLANMA TUTARLARI ARTIRILDI

3201 sayılı kanunun 4. maddesi değiştirilmiş ve daha önce günlüğü 3,5 dolar olan borçlanma bedeli bundan böyle (8.5.2008) başvuranlar için, müracaat tarihinde geçerli olan asgari ücret (666 TL) ile asgari ücretin 6,5 katı (4,329 TL) arasındaki bir rakamın yüzde 32'si olacaktır. Rakamı borçlanacak kişi kendisi belirleyecektir. Eskiden 3,5 dolar olan bedel aylık 105 dolara, bugünkü kura göre de yaklaşık 160 TL'ye tekabül etmekteyken, yeni durumda en az (666X0,32) 213,12 lira ve en çok (4,392 X 0,32) 1.385,28 lira oldu.

ÖDEME SÜRESİ GETİRİLDİ

Eskiden geçerli olan 3201 sayılı kanun gereğince borçlanılan bedelin bir ödeme süresi yoktu. Borçlanma belgesini aldıktan sonra kişi dilediği zaman ödeme hakkına sahip iken, yeni durumda artık bir ödeme süresi getirilmiştir. Kanuna göre, "...Tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren 3 ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır...". Ödemelerin cinsi de bulunduğunuz yere göre değişmektedir. Yurtdışında iken borçlanma isteğinde bulunacak sigortalı veya hak sahipleri, Türk Lirası olarak bildirilecek tutarın karşılığını döviz cinsinden, Türkiye'de ise lira olarak ödeyecektir.

EMEKLİLİK TALEBİ İÇİN KESİN DÖNÜŞ ŞARTI VAR

Yukarıda saydığımız bütün iş ve işlemler için yurda kesin dönüş şartı yok iken yurtdışı borçlanması yaptıktan sonra emeklilik talebinde bulunmak için kesin dönüş şartı vardır. Yeni durumda da aynen devam etmektedir. 3201 sayılı kanunun eski ve yeni halinde de borçlanılan sürelerle emekli olunabilmesi için yurda kesin dönüş yapılması şartı aynen devam etmektedir. Unutulmaması ve karıştırılmaması gereken nokta, 'borçlanmak için yurda dönülmesi' şart değildir, borçlanıp parayı ödedikten sonra emekli olmak için yurda kesin dönüş yapılması şarttır.

Yurda kesin dönüşün anlamı oradaki evini kaldır, Türkiye'ye getir demek değildir. Türkiye dışındaki bir ülkede, çalışmamak, ikamete dayalı sosyal yardım ve işsizlik parası almamak olarak algılanmaktadır.

ÖDEDİĞİNİZ PARANIN İADESİ DE SÖZ KONUSU

3201 sayılı kanun gereğince, "...Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak sahiplerine talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak iade edilir." denilerek, istenirse ödenen rakamların geri alınabilmesi hakkı verilmiştir.

TÜRKİYE'DE ÇALIŞMADAN BORÇLANIRSANIZ BAĞ-KUR'LU SAYILACAKSINIZ

Yurtdışı borçlanması yapılan süreler artık eski adıyla Bağ-Kur'a, yeni adıyla 4/b'ye sayılacaktır ki; bu SSK'lı gibi emekli olmak isteyenler için zorluklar yaşatacaktır. Kanuna göre; "Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye'de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir." denmiştir. İşte bu sebeple eski adıyla SSK'lı gibi değerlendirilip emekli olmak istiyorsanız Türkiye'ye gelin, birkaç gün SSK'lı işçi olarak çalışın ve çalıştıktan sonra yurtdışı borçlanması yapın. Türkiye'de hiçbir çalışmanız olmadan borçlanırsanız, Bağ-Kur'lu (4/b'li) gibi sayılıp 9.000 günle emekli olacaksınız, en az bir gün bir işyerinde çalıştıktan sonra yurtdışı borçlanması yaparsanız bu kere SSK'lı (4/a'lı) gibi emekli olabileceksiniz.

YURTDIŞI BORÇLANMASI YAPANLARA ÇALIŞMAK YASAK

Yeni 3201 sayılı kanun gereğince, yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlardan, tekrar yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye'de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilecektir. Yurtdışı borçlanması ile emekli olanların ülkemizdeki diğer emekliler gibi 'sosyal güvenlik destek primi' ödeyerek çalışma hakları yoktur. Dünyanın neresinde olursa olsun işe girerlerse emekli aylıklarını kaybederler.

ALMANYA AYLIĞINIZDA İŞSİZLİK PARASI VAR MI?

Halen Almanya'dan aldığınız sürekli iş göremezlik geliriniz veya maluliyet aylığınızdan işsizlik sigortası parası varsa yurtdışı borçlanması ile Türkiye'de emekli olamazsınız veya Almanya'dan aldığınız işsizlik geliriniz kesileceğinden Almanya'dan aldığınız parada düşme olur. Tersi durumda yani Almanya'dan aldığınız parada işsizlik sigortası parası yoksa bir şey olmaz. Sağlık yardımını da Almanya'dan almaya devam edebilirsiniz.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 20.06.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.